Strategie: Taxi's, OV en de toekomst

Donderdag voor de Kerstvakantie een goed uitpakkende sessie geleid over de toekomst van de taxi's. In Madurodam en met een goede set deelnemers van IenM-OVS, KiM, EZ, Rathenau, ILT, HBJZ, Gemeente Amsterdam, DCO. De sessie ging over vier ronden met telkens een pitcher die in 3 minuten aan de hand van een vooraf bedachte prikkelende vraag de discussie opende voor de binnenring. De mensen in de buitenring luisterden in duo's met de oren van een aan hun toegewezen stakeholders en reflecteerden op de discussie. Als van zelfsprekend een goede bijdrage van KiM, maar daarnaast was het goed met de Gemeente Amsterdam de praktijk aan tafel te hebben en met Rathenau een originele dwarsdenker. Die ga ik trouwens echt aan de IE2016 koppelen want die heeft mooie ideeën over de stad als innovatieplatform. 

Innovatie: De kracht van een HOE- vraag

Maandag  voor de vakantie een scopingsessie gedaan om met zo'n 30 mensen in 1,5 uur tijd een stap verder te komen met de onderwerpsduiding van de Innovatie-estafette 2016. Dat het over de stad of hip gestemd Cities of the future gaat was natuurlijk al duidelijk! maar goed dat is natuurlijk wel heel breed en ongericht? De zoektocht is innovatie-opwekkende vragen op te wekken die bij innovators tot creativiteit leiden en bij bij bezoekers tot nieuwsgierigheid. En het zou ook nog eens fijn zijn als ze cross-sectorale innovaties bevorderen in plaats van limiteren. Best wel een opgave dus. Vijf vragen vormden het startpunt van een flappenrotonde waarbij deelnemers associërend  op die vijf vragen nieuwe vragen mochten bedenken die beginnen met HOE en eindigen met een vraagteken. Die vijf vragen waren (1) Hoe zorgen we voor productie die energiezuinig en biobased is én goede banen schept?; (2) Hoe kan de stad efficiënter en veiliger?; (3) Hoe gaan gezondheid en stad samen?; (4) Hoe maken we onze delta klimaatbestendig?; (5) Hoe worden stedelingen milieubewuster? En aangezien Joris het verslag nu al klaar heeft kan ik voor iedere categorie ook al mijn favoriete doordenkvraag bedenken. Het lukt mij overigens nog niet goed te beredeneren waar een maximaal innovatie-opwekkende vraag aan moet voldoen, maar dat moge de inspiratie niet onderdrukken. 

Boek: Rathenau Proefschrift over multi-actor onderzoeksprogramma's

Tjerk Wardenaar is al eens eerder bij KIS langs geweest om over cocreatie mee te praten. Nu  verdedigt hij op 7 januari zijn proefschrift over multi-actor onderzoeksprogramma's. Hij heeft hier oa Kennis voor Klimaat bestudeerd maar zijn bevindingen lijken ook heel toepasbaar voor VerDuS, SURF en NKWK. Echt interessant en sowieso bijzonder goed dat er ook mensen onderzoek naar onderzoek doen. Even wat highlights. Tjerk geeft aan dat beleidsmakers veel meer dan nu tijd zouden moeten vrijmaken om zich te bemoeien met de selectie, het begeleiden en het leren van dit soort onderzoeksprogramma's. Nu wordt nog bij ieder nieuw programma het wiel opnieuw uitgevonden omdat er weinig organisatorisch leervermogen is. Dat mogen we in de oren knopen en kunnen we gelijk toepassen voor SURF en NKWK. Overigens vind ik dit juist krachtig aan een koepelstructuur als VerDuS waar nu ook SURF onder geplaatst wordt. De expertise en in eerdere programma's opgedane inzichten van de betrokken mensen als bijvoorbeeld Jan Klinkenberg en Ymkje de Boer blijven zo behouden voor het volgende programma. Volgens Tjerk is het ook van belang is dat onderzoek gericht op grand challenges, zeg opgavegericht onderzoek, gelinked moet zijn aan een lokaal probleem. Zijn advies is: begin met een lokaal probleem, selecteer de juiste deelnemers, voorzie in een goede organisatie en begeleiding en draag met de geleerde lessen bij aan de aanpak van maatschappelijke vraagstukken. Ook een mooi onderdeel van zijn proefschrift is een enquete-onderzoek onder 415 promovendi in de UK en NL. Uit dat onderzoek blijkt dat de verschillen tussen promovendi werkzaam in een multi-actor onderzoek en in traditioneel onderzoek, op het gebied van academische vaardigheden klein zijn. Wel blijkt dat promovendi in multi-actor onderzoek meer communicatie, disseminatie en projectmanagement vaardigheden te ontwikkelen. Dat is natuurlijk geweldig en wat mij betreft een extra steuntje in de rug om binnen IenM buitenpromovendi aan te stellen. Maar dat geheel terzijde.

Kennis: Koude onvangst wetenschapsvisie

Sinds het verschijnen van de wetenschapsvisie zijn er al flink wat kritische columns verschenen. De teneur daarin is dat het een slecht idee is om burgers mee te laten denken aan de wetenschapsagenda en dat er eiegenlijk sowieso minder gestuurd zou moeten worden op wetenschap. In die coluns wordt steevast ontdekkingen en innovaties aangehaald die niet door agendering maar door puur toeval zijn ontdekt of uitgevonden. Daar valt natuurlijk niets aan te ontkennen maar wel wat op af te dingen. De overigens volledig ononderbouwde suggestie die door deze columnisten wordt gewekt is dat toeval tot meer succes leidt dan sturing. Tja dat is natuurlijk een boude gedachte. Misschien moeten we voor deze discussie een scheiding maken in het WAAROM/WAT  en in het HOE. Ik ben van mening dat als je als maatschappij investeert in onderzoek je als maatschappij ook mee mag praten over het WAAROM/WAT en dat de academische vrijheid dan toch vooral in het HOE gezocht moet worden. Het is dan natuurlijk wel zaak de WAAROM/WAT inspirerend en ruimte geven te formuleren. De Europese grand challenges zijn daar een mooi voorbeeld van. Dan nu een slagje concreter; de innovatieopwekkende vraag waar de burger best over mee mag denken zou moeten zijn "Bedenk een snellere manier om van A naar B te komen" en niet "Bedenk een manier om mijn paard sneller te laten galopperen". 

Kennis: Verdere voorbereiding thematische Kenniskamer 'Kennis voor decentrale overheden'

Maandag zijn we als voorbereidende werkgroep weer bij elkaar gekomen oam om de uitkomsten van zo'n 15 interviews met mensen die in zogenoemde kennisarrangementen werkzaam zijn waarin rijk en regio samenwerken aan vraagarticulatie, programmering en kennisdisseminiatie. Best een flinke klus trouwens dat interviewen en dan met name het uitwerken van de interviews. Maar ook zeer de moeite waard. Al eerder schreef ik over mijn interview met Olga Clevering en inmiddels heb ik ook gesproken met Joost Buntsma (STOWA), Jan Klinkenberg (VerDuS) en Wim van Tilburg (KpVV). Teveel uitkomsten om hier uitgebreid samen te vatten maar de verschillende arrangementen hebben allemaal zo hun sterke punten. Een van de vaakst terugkerende kritische succesfactoren is dat je een (bestuurlijke) vraageiegenaar van vlees en bloed nodig hebt die zich vooraf commiteert om de bevindingen van onderzoek ook echt toe te passen. Bij STOWA is men heel goed om de bestuurlijke weg naar de waterschappen te vinden, om uitkomsten te framen in handelingsperspectief en slaagt men er goed in ook de meer strategische vragen in de programmering te krijgen. Bij VerDuS is men ontzettend slim om bij elk nieuw onderzoek beter bij de eindgebruiker aan te sluiten. Bij het Kennisplatform Verkeer en Vervoer was ik vooral ook onder de indruk van hun goed onderbouwde aanpak voor kennisborging en disseminatie. Men kruipt daar echt in het werkproces van de ambtenaar om taylor made kennis aan te bieden. Provincies worden niet one size aangesproken als provincies en gemeenten niet als gemeenten. Ze weten slim te differentieren naar grootte, ligging en inrichting van het ambtelijk apparaat. Nu is het voor de Keniskamer zaak met een flinke reeks best practices in de achterzak aan de slag te gaan met het inrichten van pilots. Dat is nog ontzettend lastig want een pilot moet over een voldoende specifiek afgebakend beleidsterrein gaan, liefst op verschilende regionale overheden betrekking hebben en nog niet teveel uitgehard zijn zodat betrokkenen nog open staan voor de lessen van de best practices. Tot nu toe is het iedere ker zo als ik denk er een te hebben, dat die toch weer niet voldoet. Vooral het laatste criterium bezorgt mij hoofdbrekens. Suggesties welkom! 

Kennis: Op weg naar resultaat voor SKIA thema B Financiering

SKIA thema B trekker Bart Veuger heeft nu ook zijn interviewronde bij RWS afgerond in zijn zoektocht naar nieuwe financieringsvormen. Hij gaat nu aan de slag met een bloemlezing van wat hij zoal tegenkwam bij RWS en de BSK. Vooral het samenwerken met andere partijen en het denken in doelensynergie maakt creativiteit voor wat betreft financieringsvormen los. Het lijkt dan ook geen gek idee om bij het verspreiden van de uitkomsten van zijn werk in de framing aan te sluiten bij de Energieke Samenleving gezien de ontvankelijkheid die daar op dit moment binnen IenM voor lijkt te bestaan. In ferbuari willen we een soort van kennisdisseminatie workshop beleggen over (werktitel) Over Financiele Aspecten van de Energieke Samenleving. OK, ok aan de titel moet nog even aan gesleuteld worden. Voor en tijdens de worskhop is denk ik vooral ook veel aandacht nodig voor kennisborging en het organsieren van blijvende aandacht voor dit thema. Ik denk daarbij oa aan aansluiting bij sommige van de kenniscommunities van RWS en het betrekken van HRM-collega's (Misschien moeten we wel toe naar een financiele module in de leergang Professionalisering Beleid).  

Strategie: Start Omgevingsvisie bij het Informeel Strategen Netwerk

Toch nog zo'n 20 collega's kwamen opdraven bij het Informeel Strategennetwerk, hetgeen natuurlijk een goede score is. Deze keer was de begeleiding in de uitstekende handen van Ivette. David van Zelm deed de aftrap met een korte presentatie over de Omgevingsvisie. In zijn presentatie stonden oa een aantal cruciale vragen voor de Omgevingsvisie waarvan de vraag 'Wat zijn de betekenisvolle verbindingen tussen sectoren (beleidsdomeinen) die belang hebben bij een nationale aanpak?' mij in het bijzonder aansprak. Deze vraag prikkelt namelijk op positieve wijze om te denken in toegevoegde waarde van een Omgevingsvisie. Er was ook nog een vraagvariant waarbij ipv sectoren regio's stond. Ook heel goed! De stickerronde over welke inhoudelijke waarden en welke proces waarden je graag onder de aanbracht zou willen brengen leverde een meer dan goed gevuld whiteboard op. Teveel om hier samen te vatten, maar de oproep van een PBL collega om eerst nog eens goed stil te staan bij welke door waarden gevulde doelen je nastreeft, bleef zeker hangen. Ook het door Robbert ingebrachte belang van over onze landsgrenzen heen kijken bijvoorbeeld waar het gaat om onze ecologisch voetafdruk vond ik een hele goede temeer omdat daar nog niet aan gedacht was. In een groepje met PBL, RLI, Onno en Hanna Lara doorgedacht over wat energie geeft en wat juist niet. Bij de eerste categorie hoorde oa de kans om een inspirerende stip op de horizon te zetten eventueel voorzien van een planningsdoctrine, én de kans om burgers ( g1000) en politiek (conferentie vooraan in het proces) op vernieuwende wijze te betrekken. Bij de energieblokkers hoorde oa het doorslaan in integraliteit met monstrueuze uitkomsten tot gevolg en daaraan gelinked de oproep om je zelf ook de vraag te stellen wanneer integraliteit toegevoegde waarde heeft. En natuurlijk de verzuchting van gaan we nu 'de moeder aller beleidsnota's' maken terwijl we al jaren geleden bedacht hebben dat de tijd van de grote nota's nu toch wel zo'n beetje voorbij is en niet meer past bij de zo gewenste adaptiviteit van beleid. Ook vanuit de ander groepjes veel waardevolle ideeën. Dat David en collega's toch een hele kluif gaan krijgen aan die Omgevingsvisie is wel een beeld dat bleef hangen. Tegen de tijd dat we ons dat besefte waren we  echt aan de borrel toe.

HNW: Emailinfarct

Tegenwoordig wordt je al net zo geterroriseerd door artikelen over email dan door die vermalijde emails zelf. Maar goed donderdag heb ik mijn emailachterstand weer helemaal weggewerkt en daar ben ik bijna de hele dag mee bezig geweest. Ja een paar dagen griep heeft ook zo z'n voordelen. Als je emails echt de aandacht geeft waar de verzenders toch ook wel weer recht op hebben verslindt dat dus heel wat tijd. En als emails ergens lak aan hebben dan zijn het wel vooraf bedachte prioriteitenlijstjes. Enfin ik stond weer even open voor het zoveelste artikel over emailmanagement met deze keer een top 6 van tips om rekening mee te houden met een analyse van welke tips wel en welke niet werken. Komen ze (1) liefst iedere dag en anders minimaal iedere derde dag je emailbox helemaal leeg (werkt); (2) beantwoord de mail gelijk na het lezen (werkt). Beetje volgens de filosofie van Getting Things Done - alles maar een keer aanraken; (3) schuif de verantwoordelijkheid van je af (werkt). Gaat om de mails waar je geen zin in hebt of waar je niet goed bergjpt wat je er mee aanmoet. In dat geval liefst bellen of anders mailen om nog een keer te vragen wat er nu precies vanje verwacht wordt. (4) schrijf je uit voor Nieuwsbrieven (werkt). De helft lees je toch niet is het idee; (5) Maak mapjes (werkt niet). Zelf hou ik wel van mapjes maar bijhouden kost wel wat extra tijd; (6) Niet vaker dan drie keer per dag je inbox openen (werkt niet). Inderdaad lastig om de verleiding te ondrukken. Maar zet dan in ieder geval de geluidjes uit!   

HNW: Ode aan het whiteboard; papierloos en toch handgeschreven

Vandaag glezen over een bedrijf dat 100% papierloos werkt en zelfs het toiletpapier heeft uitgebannen (Ja, ja). Eerder stond deze week in de krant dat 'uit onderzoek is gebleken dat' studenten die hun aantekeningen handgeschreven maken college's veel beter onthouden dan studenten die dat op een laptop of ipad doen. Als je met de hand schriijft schijn je veel beter na te moeten denken over wat je wel en niet opschrijft. Het gevolg is dat je dan de stof ook al beter verwerkt. Dit terwijl men in Finland op het punt staat pen en papier uit het onderwijs te verbannen. Tja, papierloos is natuurlijk mooi, maar gooi je niet de kracht van het handschrijven met het badwater mee? Gelukkig is er het whiteboard nog bedacht ik me later. Hoe dan ook, ik moet zelf ook zeggen dat ik veel liever een mindmap ouderwets handgeschreven (op papier, oeps) maak dan via een app op de ipad. 

Innovatie: Start A-team ruimtelijke klimaatadaptatie

Afgelopen maandag mocht ik de startbijeenkomst van het team van adviiseurs voor de ruimtelijke klimaatadaptatie begeleiden. Iets meer dan de helft van de inmiddles al 60 aangemeldde adviseurs was aanwezig in het Beatrix Theater in Utrecht. Voor mij als rechtgeaarde musicalhater was dit natuurlijk wel even een drempel, maar - eerlijk is eerlijk - de ruimte zelf was heel plezierig. Al snel bleek overigens wel dat de ruimte wat klein was voor het aantal deelnemers (of aan het aantal deelnemers te groot natuurlijk, daar wil ik vanaf zijn). Na de start mochten de deelnemers aan de slag met elkaar interviewen om elkaars kenniskaarten in te vullen moet als doel om de totale reikwijdte aan expertises in beeld te brengen. Dat werkte wat mij betreft erg goed en leverde - luchtig observerend - heel wat mooie gesprekken op. Daarna in drie groepen aan de slag om te praten over communityvorming tussen de adviseurs, het uitdiepen van de kenniskaarten op zoek naar hyaten, en de meer praktische kanten over matching van vraagstellers en adviseurs. Daar hoort natuurlijk wat storming bij omdat er sprake van sterk verschillende beelden over hoe klimaatadaptatie optimaal aan te vliegen, en omdat er in deze fase nog geen goed beeld kan zijn van de vraag. Een aparte uitdaging is dat de groep adviseurs naast flink wat mensen van overheden ook wat mensen van marktpartijen bevat. Die laatste groep vindt het soms nog wat moeilijk om de acquistieknop uit te zetten en een aantal mensen lijkt het predikaat van door IenM benoemd adviseur te willen gemisbruiken om bij nieuwe klanten voet aan de grond te krijgen. Nu ja niemand heeft gezegd dat de Energieke Samenleving zonder uitdagingen is. Overigens weer geweldig om de inhdoudelijke drive en toewijding van de watermensen mee te maken.

 

Kennis: Jong IenM (niet) op bezoek bij KNMI

Van de week een sessie geleid bij KNMI over vraagsturing voor jong IenM verenigingen. Zo'n 50 jonge IenM'ers waren aanwezig. Exemplarisch en droevig was dat de zes deelnemers van de bestuurskern die zouden komen, allemaal kort van tevoren hadden afgezegd. Dat is natuurlijk een jammerlijke vertoning en beloofd niet echt een cultuuromslag naar uitgerijpt kennisbesef bij beleid. Desalniettemin was het een prima bijeenkomst. KNMI directeur Myriam van Rooij had een interessant blijvende speech zonder dia's waar na we een panlediscussie deden aan de hand van stellingen oa over de mate waarin opdrachtgevers zouden moeten sturen bij vraagsturing maar bijvoorbeeld ook bij de formulering van onderzoeksconlusies. Had het kunstje van de sessie over Leren door Doen herhaald door bij iedere stelling een tegenstelling te formuleren. Dat pakte nu ook goed uit. Deze keer niet stemmen met de voeten maar met groen of  rood. Organisator Lianne van der Veer had de rode en groene briefjes netjes rug tegen rug tegen elkaar aangeplakt zodat de wijsneuzen in de zaal niet twee briefjes tegelijkertijd op konden steken:-). Goed om te zien dat er tot na de sessie nog steeds oprechte belangstelling was om zich te vergapen aan de rondleiding in de werkkamer en aan de 3D-demonstratie van het 3D- weermodel. Vandaar de sunglasses in the dark foto hieronder.  Na afloop nog wat nagepraat met jong PBL'ers die allemaal geplaagd worden door tijdelijke contracten. Mooi bruggetje met mijn blog over het OR congres van een paar weken terug. 

Kennis: Verkenningstafel windenergie in Amersfoort

Na één maand geleden uit Amersfoort naar Den Haag verhuist te zijn, was dit al weer de tweede keer dat ik voor het werk naar Amersfoort moest. Ik begin een complot te vermoeden. Hoe dan ook het was een prettig, door RIVM georganiseerd samenzijn waarin de beeldvorming rond windenergie geëxtraheerd werd uit de aanwezige zogenoemde 5 O's: ondernemers, omwonenden, organisaties, onderzoekers & overheden. Ik moest tot twee keer toe een dialoogsessie over onderzoek leiden en dat was mij een waar genoegen. Bij het onderdeel toekomstbeelden werd wederom gepleit voor een duidelijke stip op de horizon op weg naar 100% duurzame energie (een door het Rijk vastgelegde opgave in pentajoule per provincie en aan de provincie om te zoeken naar de optimale mix wind, zon, biomassa). Ook een oproep voor goede en handhaafbare normen. Nu nog moet een handhaver in de Rijnmond nog handhaven op een 5 jaarsgemiddelde voor slagschaduw van een windturbine. Ik was niet blij voor deze meneer. Een lobbyist in dienst van zo'n 150 lokale actiegroepen wist met goede voorbeelden aan te geven dat een goede procesvorming en beinvloedingsruimte voor omwonenden veel zo niet alle weerstand weg kan nemen. Hij vertelde mooie voorbeelden van hoe het echt beter kan met beinvloedingsruimte. Niet standaard de molen 's nachts in de stille modus, maar juist in de zomer vroeg in de avond al in de stille modus, dan mag die in de winter 's nachts geluid maken. Alleen een zeer verstokte roker gaat in de winter in z'n tuin zitten. In zijn algemeenheid was de lobbyist niet per se enthousiast over stillere windmolens. In zijn ervaring leiden die vooral tot kortere afstand tussen windmolens en huizen en niet tot minder geluidsoverlast. Innovatie in dienst van normopvulling als het ware. Als praktische oplossing voor verhogen van de acceptatie werd door weer een ander genoemd om omwonenden gewoon een stukje gratis energie te geven als compensatie. O ja, mooi aan de werkvorm was ook een goede korte presentatie in 5 sheets door TNO waar in de stand van de wetenschap werd neer gezet. Onder andere geleerd dat de hinder van windenergie per decibel een stuk hoger is dan van vliegtuigen, auto's en treinen. En natuurlijk ook dat de gevoeligheid voor geluidsoverlast sterk verschilt met leeftijd en sowieso van persoon tot persoon. Alleen maar aandacht voor het voldoen aan objectieve normen, gaat niet helpen om de gepercepieerde hinder voor gevoelige personen weg te nemen. Ten slotte nog twee mooie lessen uit het buitenland: (1)  In Denemarken is veel minder weerstand omdat veel omwonenden medeeigenaar zijn van lokale windturbines. Als je er geld aan verdient is hinder ook maar een dingetje, althans zo lijkt het. (2) de internationale collega's van een Greenpeace-deelnemer konden maar niet begrijpen waarom er in NL zoveel weerstand tegen windmolens is: "You guys are all about windmills and wooden shoes, aren't you?!" 

Kennis: Interview over werking van kennisplatform water

Ter voorbereiding van de thematische Kenniskamer 'Kennis voor decentrale overheden' zijn we op zoek naar bestt practices ( nou vooruit gewoon practices zijn ook al goed) over samenwerking rijk/regio bij vraagarticulatie, kennisprogrammering en kennisdisseminatie. Vandeweek interviewde ik onze eigenste Olga Clevering over haar ervaringen met het kennisplatform Water. Begaan met kennis als Olga is, had zij zich goed voorbereid en had tijdens de voorbereiding aan de hand van een tekst in het Nationaal Bestuursakkoord Water de geboorte van het kennisplatform gedateerd op 2003. Succesfactor van het kennisplatform was het National Waterplan waarvoor het kennisplatform de kennisagenda moest aanleveren. De wettelijke verschijningsdatum van het Nationaal Waterplan leidde tot momentum en - als van zelf- tot goede aansluiting van de kennisvragen bij de in dat zelfde plan geschetste beleidsopgaven. Uit een evaluatie van het kennisplatform blijkt dan weer wel dat de prioritering van de kennisvragen niet optimaal verlopen is. De ranking leek wel eens plaats te vinden aan de hand van wie toevallig aanwezig was, of wie het hardste riep (mijn eigen woorden). Ook gaven de regionale partijen in de evaluatie aan dat RWS als grootste financieel teveel een stempel drukte op de programmering. Olga adviseert dan ook dat (1) alle betrokken partijen naast een gemeenschappelijke kennisagenda ook hun eigen kennisagenda moeten houden, (2) dat prioritering individueel door alle partijen zou moeten gebeuren en dat je dan (3) gezamenlijk kan programmeren op basis van prioriteiten die gemeenschappelijk hebt. De rest programmeer je zelf, of niet. Een uitdaging voor de toekomst aldus Olga is het verbinden van korte termijn vraagstukken aan lange termijn vraagstukken. Uiteindelijk gaat er dan om dat rijk en regio met elkaar de verantwoordelijkheid nemen voor de kennisbasis op de lange termijn. Meedenken én meebetalen ook richting  de wetenschapsagenda is dan het devies.

Kennis: Herfstkennislunch

Met het vallen van de blaadjes werd het hoog tijd om als kenniscoordinatoren en kenniscontactpersonen binnen IenM weer eens bij elkaar te komen. Los van het informele rondje om weer eens van elkaarte horen waar een ieder zoal mee bezig is, was er een verrassingsoptreden van Edwin Horlings (Rathenau Instituut). Hij had een prachtige combipresentatie over (1) het rapport Verstand op veilig; over mogelijke negateve impact van bezuinigingen en vraagsturing op aandacht voor onderzoek naar veiligheid bij de rijkskennisinstituten. (2) een studie naar het kennisbeleid bij verschillende Ministeries waaronder IenM. Echt een goed verhaal en Edwin wist mij nog even op droogkomische wijze strategisch in verlegenheid te brengen door te stellen dat ik hem had uitgenodigd juist omdat ik wist dat IenM goed uit dit vergelijkende onderzoek naar boven was gekomen.

Innovatie: Aftrap OR verkiezingen

Bijna de laatste dag voor mijn vakantie in de Jaarbeurs in Utrecht de aftrapbijeenkomst voor de OR verkiezingen voorgezeten. Zo'n 100 mensen kwamen daar op af, waarvan zo'n 35 mensen die nog niet in een OR zitten. En dat laatste aantal viel mij zeker mee, omdat ik vooraf dacht voor een wel heel bekende eigen parochie te moeten preken. Had zelf alleen maar meegedacht met het programma toen het al bijna klaar was, dus kan ik zonder borstklopperij beweren dat het een inspirerende dag was.....en dat was het. Sterk van onze SG Siebe dat hij er gewoon de hele dag bij was en met vuur en vlam (om in parochietermen te blijven) het OR-werkpromote. Doel van dit alles om bij deze verkiezingen voor alle dienstonderdelen met een OR meer dan twee keer meer kandidaten als verkiesbare plekken te hebben, minimaal 30% nieuwe leden en een goede afspiegeling van het personeelsbestand in de OR te krijgen. Ook echt wat vernieuwende ideeën gehoord in de discussie die ik jullie niet wil onthouden: (1) Trainees lopen gedurende een van hun half jaar sessies voor 1 of 2 dagen in de week stage bij de OR van het dienstonderdeel waar ze dan zitten. Tuurlijk een ontzettend goed idee om de waarnemingen van verse ogen gelijk in de OR te laten landen; (2) regelementen aanpassen zodat mensen niet eerst een jaar in dienst moeten zijn voor ze zich kandidaat kunnen stellen. Dit vooral om het grote aantal tijdelijke collega's bij bijvoorbeeld KNMI en PBL ook een stem te geven in de medezeggenschap. (3) veel meer dan nu aandacht voor OR werk in de RKW gesprekken. Waarbij de OR voorzitter of andere OR-leden als informant optreden. Dit om te onderstrepen dat OR-werk ook echt werk is. O ja wat ik ook nog wilde zeggen is dat de zaalopstelling mij erg deed denken aan een Amerikaans liefdadigheidsdiner en dat de Departementale OR een erg kek filmpje heeft gemaakt over het OR werk. Dat komt binnenkort vast op intranet. Enneuh ik heb ook beloofd nog een oproep te doen aan jullie om je kandidaat te stellen voor de OR. Niet in de laatste plaats denk ik dan natuurlijk aan Marjolein en Robbert. Nu maar hopen dat ze tot hier doorlezen.

Kennis: Deltaconferentie

Ook dit jaar weer naar de leukste waterreunie van Nederland geweest nl het Deltacongres. Was dit jaar (heb ik weer) op 500 meter van mijn oude huis in Amersfoort in de tot bijeenkomstruimte omgetoverde wagenwerkplaats van de spoorwegen. Het voelde een beetje als verraad dat het congres juist nu - 1 maand na mijn verhuizing - in Amersfoort plaats vond. Nu ja het gaf me wel de gelegenheid er in de middagpauze even tussen uit te piepen voor een controle bij de tandarts (nul gaatjes). Tijdens het plenaire deel in de ochtend bleek al snel dat de oude wagenwerkplaats dan misschien wel geschikt is als ruimte voor bijeenkomsten, maar niet voor bijeenkomsten waar door een grote groep geluisterd moet worden naar sprekers. Een smalle, wat lage, erg langwerpige ruimte met een klein podium vooraan en haaks op de mensenmassa en een matige geluidsinstallatie vormden dan ook de ideale omstandigheid voor afhakers en gezellige doorkletsers (ik beken). Dagvoorzitter Helga van Leur en zelfs Wim Kuiken konden de mensen dan ook niet tot stilte manen. Maar goed niet getreurd daar gaat het bij een reunie natuurlijk ook helemaal niet om. Gelukkig was er heel veel tijd om elkaar informeel te ontmoeten en bij te praten. Zeg maar een netwerkevent maar dat het dan congres heet. De opblaastenten voor de break outsessies waren veel te klein om alle belangstellenden kwijt te kunnen. Maar goed niet getreurd daar gaat het bij een reunie natuurlijk helemaal niet om. Heerlijk met iedereen bijgekletst. Ik kan niet wachten op die van volgend jaar. 

Kennis: Te gast bij heidag DGMI- kenniscoordinatoren

Voelde me zeer vereerd dat ik als enige intruder bij de heidag van de kenniscollega's van DGMI mocht zijn. De reistijd van 3 minuut 12 seconden naar het Carlton Beach hotel bleek ruim voldoende om doorweekt aan te komen. Wat een ti-ta-takke weer was het die dinsdag zeg. Het stormde zo hard dat de wind vervaarlijk onder het bitumen op het plakke dak kroop. Hoe dan ook een hele prima bijeenkomst met veel nieuwe en terechte aandacht voor het zogenoemde kennisbesef bij de collega's. Stap 1 van de kennisaanpak bij DGMI lijkt dan ook gericht te zijn op het vergroten van het collegiaal besef dat kennis een belangrijke productiefactor bij het maken van succesvol beleid. Dat lijkt me een goed idee, en ook voor de hele beeldskern of, kom op, heel IenM. Maar dan doe ik RWS te kort waar dat kennisbesef al wél langer aanwezig is. Robert Jan en Brigitte zitten er als zogenoemde buitenboordmotoren boven op om een impuls te geven aan het kennisbeleid en aan hun energie en inzet zal het zeker niet liggen. Zorgpunt voor de verdere uitwerking en uitvoering is dat maar één van de kenniscoordinatoren die voor continuïteit moeten zorgen als de buitenboordmotor wordt losgekoppeld, substantieel tijd heeft gekregen om ook echt serieus invulling te kunnen geven aan de rol van kenniscoordinator. 

Kennis: Lezing Martijn van der Steen (NSOB) over rapport Leren door doen

Helemaal passend bij het thema van het KIS-bericht hadden Gerard en Marjolein Martijn weten te strikken voor een lunchlezing over de Energieke Samenleving. Er hadden zich maar liefst 91 mensen aangemeld om zich bij te laten praten over dit toch wel in het oogspringende resultaat van het werk aan de SKIA IenM :-) Gelukkig kwamen ze niet allemaal opdagen want de broodjesschalen zagen er al snel uit als na een bezoek van een plaag sprinkhanen. Na eerst voor een volle zaal te hebben verkondigd dat ik, na een bezoek aan een buurtavond over de collectieve aanschaf van zonnecellen, inmiddels een schijthekel aan de Energieke Samenleving had, mocht Martijn er nog proberen wat van te maken. Martijn is een goed spreker en wist zijn publiek drie kwartier te boeien. De gelaagde aanpak: dus eerst presentatie ( met een verbod op vragen stellen) dan kort plenaire vragen en dan stellingendiscussie, bleek goed te werken. Dit past goed bij het idee dat sommige mensen eerder weg willen en dat het dan niet handig is om mensen toe te staan tussendoor vragen te stellen. De stellingendiscussie liet ziet dat de door NSOB en PBL benoemde dilemma's ook echt dilemma's zijn want bij iedere stelling waren voor en tegenstemmers. Ook de sceptische insteek, dus die van dat de overheid vooral de Energieke Sameneleving bedenkt om zich goedkoop te ontdoen van verantwoordelijkheden, vindt aanhang. Vooral bij mensen die chocola hebben moeten maken van aan hun bejaarde ouders gerichte brieven van zorginstellingen. 

Kennis: cocreatie 'Hoe organiseer ik een op beleidsrealisatie gerichte prijsvraag?"

Donderdag precies een uur met z'n zessen gecreëerd aan een soort van handreiking 'Hoe organiseer ik een prijsvraag.' Onder het mom van zes weten meer dan één en het is nog leuk ook zijn we aan de slag gegaan. Het is toch altijd weer prachtig om te merken dat de gedachten van anderen jou weer aan andere mogelijkheden en ideeën laten denken. De aanleiding was de wens van de collega's van KLimaat, lucht en geluid om een prijsvraag te bedenken ter ondersteuning van de klimaatagenda en als manier om de energieke samenleving te betrekken. Samen met Brenda ( nu nog directie Participatie, straks KLG :-) help ik wat mee van uit SKIA thema A Energieke Samenleving. Dankzij de cocreatie hoeven niet bij nul te beginnen en hebben we al een groot aantal noties verzameld rond doelgroep, communicatie, wat is de prijs eigenlijk?, het slim samenstellen van een jury, doorlooptijd, pitchingevent, netwerkvorming van de deelnemers enz. Goed dat we de ervaring van Daphne (met prijsvraag Leegstaande (kantoor)panden) en van Marjolein (Duurzame ideeën voor de Noordzee) aan boord hadden. Van mijn trouwe lezer Arend Nagel kreeg ik nog als tip om bij prijsvragen waar ook bedrijven aan mee mogen doen, even goed op de aanbestedingsregels te letten. Kijk daar zou ik dan weer helemaal niet aan gedacht hebben.

Strategie: Deltaprogramma onder de loep vanuit drie verschillende posities

Het informeel strategennetwerk stond deze keer in het teken van het Deltaprogramma. Met Marjolein als kersverse gastvrouw blikten drie nauw betrokken IenM collega's terug en voorruit. Katja Portegies deed dat vanuit de positie als lid van de staf Deltacommisaris, Lilianne van Sprundel als DGRW'er en Willem Jan Goossen als IenM vertegenwoordiger in de regio. Was voor mij en andere toehorende en meediscussierende IenM'ers een mooie insteek om die verschillende perspectieven langs te zien komen. Bestuurskundige Geert Teisman zegt altijd dat je de zaken juist complex moet maken in plaats van simpel afbakenen en daar zijn ze in het Deltaprogramma geweldig goed in geslaagd. Hoewel ik me wel eens vergapen heb aan het woud van deelprogramma's, stuurgroepen en kort opvolgende aflevermomenten heeft dit alles misschien ook wel bijgedragen aan het succes van het Deltaprogramma. De metafoor van de goed werkende buitenboordmotor zonder de boel te verbouwen door aan de bestaande bevoegdheden te sleutelen, ging dan ook meerdere malen over tafel. Zat net de BZK enquete in te vullen over ambtelijke waarden als integriteit, openheid, gelijkheid enz. De waarden efficiëntie en effectiviteit die ook in de enquete terugkwamen kunnen natuurlijk ook gewoon botsen denk ik dan maar. De situatie van twee stuurgroepen voor het Deltaprogramma Rivieren doet dan misschien niet efficiënt aan, maar is klaarblijkelijk wel effectief. En dat hebben ze bij het Deltaprogramma ook gedacht (... maar dan eerder :-))

Kennis: Kenniskamer in aantocht!

Op 28 oktober is het weer zo ver dan vindt de IenM Kenniskamer plaats. Dit is de tweede keer dat ik als secretaris verantwoordelijk ben voor het hele gebeuren en dat is nog een flinke kluif. In ieder geval goed om te merken dat zo'n bijeenkomst prima dient als kristallisatiepunt om weer vorderingen te maken met de uitvoering van het kennisbeleid. Misschien wel het ingewikkeldste punt op de agenda is de strategische visie op de zogenoemde grote faciliteiten ( zeg maar dure meetapparatuur en installaties, meettorens, windtunnels, deltagoten enzovoort). Vroeger was het ook al belangrijker om bij aanschaf van zo'n ding goed na te denken over nut en noodzaak, maar toen werden ze nog uit de aardgasbaten betaald. Nu dat niet meer kan wordt er door de kennisinstituten begrijpelijkerwijs naar IenM gekeken waar het gaat om de financiering van faciliteiten die nodig zijn bij het behalen van onze maatschappelijke doelen. Maar goed er zijn flink wat redeneerstappen in het spel waar het gaat om de onderbouwing of zo'n faciliteit wel echt nodig is, of niet zo'n  zelfde installatie die in het buitenland staat gebruikt kan worden, hoe andere gebruikers meebetalen enz enz. Een ingewikkelde discussie waarmee we wel iedere keer een stapje verder komen en waarbij het helpt dat betrokkenen ook wel weten dat we allemaal in ieder geval deels in het zelfde schuitje zitten. 

Kennis: Visualisatie, eerst zien dan geloven?

Van de week op bezoek geweest bij Stijn Koole, landschapsarchitect bij Bosch en Slabbers in Den Haag. Stijn is oa samen met James Davidson ( zie vorige blogs) actief in the Dutch Dialogue rond de Brisbane River. Hij heeft me de resultaten laten zien van de pre-ontwerpsessie uitgevoerd tijdens het Delta's in times of climate change-congres in Rotterdam. Het betreft hier vooral inleidende beschietingen op weg naar een vijfdaagse ontwerpsessie in Brisbane in mei 2015. Dit moet dan weer bijdragen tot het Brisbane Floodmanagement Plan. Eerder heeft hij al meegedaan aan ontwerpsessies die ze charettes noemen (what' s in the name?) in New Orléans, St. Louis, LA, Florida en NY. Volgens Stijn zijn landschapsarchitecten hier goed in omdat ze met hun gevoel voor visualisatie lokale en buitenlandse experts , locale, bestuurders en disciplines samen kunne brengen. Leerzaam om te zien dat er ontzettend veel voorbereiding in gaat zitten om kaartmateriaal en meetgegevens te verzamelen en te integreren. Dit laat ook maar weer het belang zien van goede basisgegevens om sowieso aan de slag te kunnen met het oplossen van problemen. Dit alles betekent voor een architectenbureau ook een flinke voorinvestering met onzeker resultaat. St. Louis heeft Bosch en Slabbers een grote vervolgopdracht binnengehaald, maar in andere gevallen moet dit nog gaan blijken. Begin december haal ik Stijn naar IenM om over zijn werk te vertellen, vooral gericht op de collega's bij DGRW die met klimaatadaptatie en gebieden bezig zijn. Als voorproefje een mini-documentaire van de overstroming van Brisbane in 2011.

http://youtu.be/_gcwf8AuxQc

Innovatie: Tropical North als graanschuur van Azië

Tijdens mijn aanwezigheid op het River Symposium was de Australische premier Tony Abbott een week lang op bezoek in het tropische noorden van Australië. Het betrof hier het inlossen van een verkiezingsbelofte. De regering diep in het zuiden heeft zich voorgenomen meer geld te investeren in de ontwikkeling van het noorden. Een van de ideeën waar ik vorig jaar al over schreef is landbouwgronden te ontginnen en die te irrigeren met de waterrijke rivieren in het noorden. Het noorden ligt dichter bij het hongerige Zuid-Oost Azië dan bij het zuidelijke bevolkingsrijke zuiden van Australië. Die nog niet bestaande landbouwgronden worden dan ook geframed als de foodbowl for Asia. Dit alles heeft niet in de laatste plaats een ideologische grondslag; er zal ontwikkeld worden. Men schroomt daarbij niet wetenschappelijke feiten te verdraaien. De landbouwkundige en economische prognoses van CSIRO, zeg maar het Australische TNO, worden schaamteloos naar boven bijgesteld. De milieubeweging ziet de bui al hangen; unieke stukken natuur met wereldbelang dreigen verkwanseld te worden voor een onzeker landbouwavondtuur. De milieubeweging probeert dan ook uit alle macht alternatieve verdienmodellen voor het noorden te bedenken. Het lijkt een verloren zaak nu zowel de federale overheid als die van Queensland alle pijlen op de landbouw en de mijnbouw gericht hebben. 

Kennis: James Davidson bezoekt Plesmanweg

James Davidson is een Australische architect met een voorliefde voor climate proof design. Als winnaar van het prestigieuze Churchill Fellowship had hij al eens een studie gemaakt van klimaatbestendig bouwen in New Orléans, VK en NL. Donderdag de 18e ontmoette ik hem in Brisbane en maandag de 22e op de Plesmanweg. Hij was in NL om met een NL architectenbureau een designsessie over de Brisbane River te houden op de conferentie Delta's in times of change. Marcia had in on time ( KIS verbindt!) een groepje geïnteresseerde DGRW'ers verzameld hetgeen een mooie interactie opleverde. Hoewel het niet de primaire insteek van James was kunnen we misschien nog wel het meeste van hem leren op gebied van hittestress- bestendig bouwen. Het NL architectenbureau heeft aangeboden de uitkomsten van de designsessie op de Plesmanweg te komen presenteren. Lijkt me een mooi aanbod om op te pakken. 

Kennis: Videoconferentie Queensland- Nederland succesvol verlopen

Vrijdag de 19e was het dan zover.  Geheel andere dan anders was ik deze keer best wel bloedje nerveus. Had al dagenlang visioenen van een zaal met 25 mensen in Brisbane, 7 in Lelystad en 8 in Den Haag met een videoverbinding die niet werkt. Slik. Nou goed dat bleef me bespaard. Het eerste deel met alleen Brisbane van 1400 tot 1700 uur was nog aperelaxed voor mij. Mijn Australische counterpart Piet Filet kon dan zonder probleem in prachtig Australisch aan elkaar OH'en. Een beetje saaiig was dit overigens wel. De groep was groot en divers, misschien wel te divers, en de tafels in politbureau opstelling droegen niet echt bij tot een dynamische gedachtenwisseling. De onderwerpen voor verdere samenwerking die dit opleverde vormde dan ook een hagelschot over de volledige breedte ( en daarbuiten) van het waterbeheer. Alvorens mij in de pauze te goed te doen aan een aquarium size glas Australische wijn (met dank aan de Consul Generaal die als co-host van NL zijde optrad) heb ik eerst de zaal totaal verbouwd zodat iedereen zonder tafel maar met een glas met zijn/haar snufferd op het videoscherm zat. Dankzij de uitstekende voorbereiding van de mensen van easymetting en de gedurende de hele sessie aanwezige techneuten aan Australische kant, was de verbinding al een kwartier voor geplande aanvang gereed en zagen de NL collega's mij al met een aquarium in de handen staan terwijl zij met hun eerste bekertje ochtendkoffie de zalen aan de Plesmanweg en de Smedingplein binnen schuifelden. Al met al ging dit super geolied. Vooral de RWS collega's op het gebied van zoetwater en verzilting kwamen goed aan hun trekken. De Australiërs vonden het prachtig om hier in de rol van kennisaanbieder te duiken. De eerst volgende Videoconferentie in november zal dan ook hier over gaan. Volgens de beproefde methode van de landingsbijeenkomst zullen de Aussies op basis van door de Nederlanders aangescherpte kennisvragen over zoetwater en verzilting hun expertise presenteren. Toen het om 20.00 uur achter de rug was, was ik dan ook een blij en opgelucht man. 

Kennis: Rijn wint Internationale Rivierprijs

De  kersverse president van de Rijncommissie Gustaaf Borchhardt was maar wat verguld toen de Rijn in Canberra zomaar de Internationale rivierprijs in de wacht sleepte. Een mooie eer ook voor alle DGRW en RWS collega's die daar soms al decennia lang energie in stoppen. Moest er vanochtend bij het lezen van de krant nog even aan denken toen ik een artikel over het geheim van het succes van onderzoeksinstituut CERN in Genève las; lang en vaak vergaderen met alles en iedereen en vooral niet snel besluiten nemen. Hoewel ik zelf helemaal leegloop op deze ingrediënten, kan ik het inmiddels wel opbrengen een hoop bewondering te hebben voor mensen die dit werk wel met veel uithoudingsvermogen kunnen doen. Met Gustaaf nog wat doorgepraat over de huidige uitdagingen voor de Rijn( commissie). Zelfs nog even mijn artikel over Australische lessen voor NL waterbeheer gepitched en inmiddels opgestuurd. Volgens de ook aanwezige Duitse hoogleraar zijn die uitdagingen trouwens naast zoetwaterverdeling bij lage afvoer, temperatuurverhoging van het water en de problemen voor koelwater, connectiviteit van floodplains (belangrijk voor jonge visjes) en scheepvaart & de mogelijk schadelijke invloed van golfslag op natuurvriendelijke oevers. Het kostte mij overigens weinig moeite nog een extra uitdaging te formuleren: hoe die twee ton prijzengeld verdelen. Dat wordt weer lang en vaak vergaderen en vooral niet te snel besluiten nemen. 

Strategie: de kracht van regelgeving

Je zou in tijden van energieke samenleving bijna vergeten dat je als overheid ook nog gewoon de lead kan nemen. Daar weten ze in China natuurlijk wel raad mee. In de NRC stond een artikel over milieubeleid in China. In Shanghai en wat andere Chinese steden zijn sinds twee jaar de tweetaktbrommertjes verboden. Gevolg....in 2007 een schamele 31000 elektrische scooters in 2013 naar liefst 9,8 miljoen van die dingen. De dure hippe uitvoering kost omgerekend 500 euro, het basismodel 250 euro. Doe mij er ook zo een! ( die hippe met chopperstuur dan hé!) Kunnen wij die geurige scheurijzers ook niet gewoon verbieden? En dan te bedenken dat we op de Innovatie-estafette warmliepen voor de elektrische scooter van bioplastic waarvan de financiering maar niet goed van de grond kwam. 

Kennis: ecologisch opgieten voor gevorderden

Even Australisch waterbeheer in het kort: de Australische overheid koopt al enige jaren waterrechten terug van boeren. Het opgekochte water wordt gebruikt om een zogenoemde environmental flow in de rivier te creëren. Net als voor op ecologie gerichte maatregelen tbv de kaderrichtlijn water is het extreem lastig om te bedenken wat werkt en wat niet. Er is nu sprake van een enorme onderzoeksinspanning om uit te zoeken hoe, hoeveel, wanneer, hoelang en waar water moet worden opgegoten om de ecologie maximaal te ondersteunen. Meer gelijkend op de Nederlandse  situatie was er een goede keynote van Bill Naiman over visecologiebevorderende maatregelen in de Columbia Rivier in de USA. Bill bemerkt een overdosis vertrouwen bij Amerikaanse 'waterschappen' als het gaat over de effectiviteit van maatregelen om het leven voor de zalm wat aangenamer te maken. Er is zoveel vertrouwen dat een onderzoek uit 2005 laat zien dat maar voor 20 procent van de maatregelen doelen gesteld worden en dat maar voor 10procent van de maatregelen effecten gemonitord worden. Om wetenschappelijke inzichten een betere plek te geven in het uitdenken, toepassen en monitoren van maatregelen is in de USA een wetenschappelijke adviesraad opgericht door het equivalent van de KNAW om maatregelen van waterbeheerders vooraf te toetsen op effectiviteit. Misschien geen gek idee om te verkennen of dit ook voor op ecologie gerichte KRW maatregelen een idee kan zijn bijv georganiseerd vanuit internationale riviercommissies. Bill treedt regelmatig op voor UNESCO-IHE in Delft en ik heb hem uitgenodigd om bij zijn volgende bezoek ook naar Den Haag te komen.

Kennis: weerextremen houden zich niet aan aselecte steekproef met teruglegging

Anthony Kiem van de Universiteit van New South Wales demonstreerde dat we extreme weerevents niet mogen beschouwen als onafhankelijke gebeurtenissen die ieder moment een gelijke kans hebben plaats te vinden. Australië heeft een geregistreerde weergeschiedenis van zo'n 100 jaar en in die periode is al te zien dat droge en natte jaren patronen volgen en zeker niet at random plaats vinden. Op basis van onderzoek naar sedimenten in grotten in het Murray-Darling gebied en metingen van zoutgehalten in boringen van Antarctisch ijs is de neerslaggeschiedenis tot voor de jaartelling in beeld gebracht. Dan zie je dat er droge perioden van wel een halve eeuw zijn, maar ook dat de hele 14e eeuw kleddernat was. Zonder een klimaatscepticus willen zijn, wijst Anthony er op dat in ieder geval voor Australië geldt dat natuurlijke variatie minstens zo relevant is voor klimaat en waterbeheer als klimaatverandering. of dit ook voor Europa geldt kon hij niet beantwoorden, maar dat vraag ik nog wel even aan de KNMI collega's

Innovatie: Punt op de horizon voor Tasmanië

"Australia has its own third world country and it is called Tasmania" , zo begon Jason Alexandra - een oud- collega van de Murray Darling River Basin Authority zijn verhaal. Jason heeft een call gewonnen voor een groot RenD programma ter ondersteuning van een groot nieuw irrigatieproject in Tasmanië. De regering van Tasmanië wil de landbouwproductie op weg naar 2050 ver10voudigen. In het relatief koude Tasmanië wordt klimaatverandering vooral als verdienmodel gezien. Met business as usual groei van de productie gaat het ambitieuze productiedoel niet gehaald worden. Voor het resterende innovatiegat wordt flink wat geld uitgetrokken. Wat mij betreft een mooi voorbeeld van de kracht van een punt op de horizon. Jason geeft dat hij zich daarbij heeft laten inspireren door een Nederlands boek van Wever et al. 2000 waarin gepleit wordt voor een innovatie van het innovatiesysteem. Nu maar hopen dat de vluchtige Australische politiek haar blik op dit punt kan vasthouden. 

Kennis: kansen voor de water! energie! voedsel nexus

Met een olijk Iers accent vertelde Karen Hussey van de Australian National University over haar werk aan het concept van de water, energie, voedsel nexus. Een concept geïntroduceerd of beter gezegd omarmt door het World Economic Forum. Karen gaf aan goed in de gaten te hebben dat dit soort concepten nogal modegevoelig zijn en vaak niet te lang meegaan. Ze had hier als politicoloog wel een mooie waarneming bij en die luidt dat je dit soort concepten vooral moet beoordelen op hun bruikbaarheid in besluitvorming ( en niet op hun wetenschappelijke waarde leek ze er bij te willen zeggen). En je voelt wel aankomen dat zij vindt dat het als één dossier bekijken van water, energie en voedsel daar goed op scoort. Ik ben geneigd dat toch zeker deels met haar eens te zijn. het concept kan helpen om topsectoren water en landbouw beter te verbinden en kunnen tevens helpen om de scope van het Deltaprogramma meer expliciet te verbreden naar landbouw en energie ( dan vooral koelwater).

Innovatie: Drivers in een land dat leunt op export primaire grondstoffen

Als je zoals Australië economisch binnenloopt op de verkoop van primaire grondstoffen aan China, kan je je een zekere innovatieluiheid permitteren. Suzanne Corey Geeft in haar bijdrage aan de Boyer Lectures 2014 - the promise of science - echter aan dat Australië  hier echt in doorschiet en dat hoog nodig in onderwijs en innovatie geïnvesteerd moet worden. Ze lijkt een heel goed punt te hebben omdat je hier inderdaad nauwelijks maakindustrie hebt. Tijdens mijn eerste Riversymposium in 2010 was er een Nederlandse Keynote-presentaties die met Hollandse charme zijn publiek voorhield dat Australië een eerste wereldland is met een derde wereldeconomie. Met een soort van wanhopig optimisme wordt hier een extreme variant op het credo 'help elkaar koop Nederlandse waar' gebezigd....

Kennis: Event kunststofketenakkoord tijdens de Wereldhavendagen

Terwijl op hetzelfde moment de KennisCommunity groepsFacilitatie (KCF) een sessie had over het faciliteren van 'out of control' in de veranderende overheidspraktijk, was ik zelf ook een 'out of control' bijeenkomst aan het faciliteren. Ik geloof niet dat ik ooit zoveel heb moeten improviseren tijdens een sessie. De ingrediënten voor chaos waren dan ook alom aanwezig: sprekers die niet kwamen, sprekers die te laat kwamen, sprekers die niet wilden spreken (een primeur)  sprekers die niet op wilden houden met spreken (geen primeur),  sprekers met dia's die zonder dia's kwamen, sprekers zonder dia's die met dia's kwamen, sprekers die Engels gingen praten terwijl ze dat beter niet hadden kunnen doen enz. enz. Gek  genoeg leken de deelnemers zich uitstekend te vermaken en was men na toch een soort van dik tevreden met de dag. Dat neemt niet weg dat ik zelf na afloop totaal uitgevloerd was. Hoe dan ook- zeker in retrospectief- moet ik ook wel toegeven dat het een grotendeels geslaagde bijeenkomst was. In het ochtend deel was er een heldenrol weggelegd voor de collega's van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Die waren met iets van 15 collega's op komen dagen om na een korte introductie over financieringsinstrumenten deelnemers actief in de kunststofketen van advies te voorzien voor het financieren van hun innovaties. Zowel aan de levendige conversaties aan de statafels waar de adviseurs zich opgesteld hadden, als aan de geluiden tijdens de terugmelding valt af te leiden dat dit echt goed gegaan is. In het middagdeel werd de Braziliaanse delegatie die case 'Hoe maakt NL de baai van Rio schoon op tijd voor de Olympische spelen? ' in de watten gelegd met advies en pitches van NL partijen. Jammer daar bij was dat de lobbyist die mee organiseerde er maar zeer beperkt in geslaagd was private financiers te interesseren voor het event. Het interview met drie rijksdirecteuren waaronder Koen de Snoo vond ik voorafgaand aan de dag nou niet bepaald het meest enerverende onderdeel. Daar had ik mij in vergist want dat kwam juist heel goed uit de verf. Nou scheelt het ook dat ik tegen die tijd ook echt wel toe was aan een onderdeel dat wel volgens planning zou gaan verlopen. Koen was zeer goed op dreef en wist overtuigend te brengen dat IenM en EZ echt werk maken van het aan de orde stellen in Brussel van innovatiebeperkende Europese regelgeving op het gebied van afval. Mooi toeval was dat de deelnemende directeur van Buitenlandse Zaken tot twee maanden geleden ambassadeur in Brazilië was. En tenslotte natuurlijk mooi dat ik nu de verschillende inmiddels werkelijkheid geworden innovaties om plastics uit zee te verwijderen in de haven zag drijven.

Kennis: Kennislunch

Van de week een oude traditie uit de hoogtijdagen van de SKIA nieuw leven ingeblazen...de Kennislunch; gewoon zonder agenda een ronde bijpraten met kenniscollega's uit te diensten. Alle beleidsDGs, RWS en SKIA thema's À, B en E waren vertegenwoordigd. En natuurlijk het voltallig nieuwe K-KIScluster met Toine, Fridel, Marjolein, Brigitta en Karin. DGMI maakt echt weer serieus werk van het beleggen van de kennisfunctie met het aanstellen van kenniscoordinatoren per directie, een Platform Coördinerend Opdrachtgeverschap bestaande uit afdelingsonderzoek en een heuse eigen kennisstrategie. DGRW gaat nu ook weer van start en wil naast Ellen Driessen als overall kenniscoordinator, coördinatoren per directie aanstellen. Natuurlijk gaat het uiteindelijk om de inhoud, de vraagarticulatie, vraagsturing en landing in beleidsvorming, maar dit soort organisatie-ingrepen kunnen daar zeker toe bijdragen. Michel Duinmayer (DGB) gaat ondertussen al vol op de inhoud van knooppunten, netwerken, TOD en stedelijke ontwikkeling. Hij gaat nu naar China om de Dutch approach te verspreiden. Goed om van Michel te horen dat de KIS-inzet op summer school en landingsbijeenkomsten door hem gewaardeerd worden. In het rondje onderwerpen voor de volgende keer bleek wel dat de ene helft meer over inhoud en de andere meer over organisatie wil praten, maar daar valt vast een mouw aan te passen. Ik voel me in ieder geval gesterkt dit weer vaker te gaan doen met naast een onderwerp ook veel ruimte voor een rondje 'Wat hebben we elkaar te vertellen?'

Kennis: IenM summerschool

Donderdagmiddag vond de slotbijeenkomst van de IenM summerschool plaats in een prachtige zaal in het science center van de TuDelft. Nou ben ik zowaar vergeten een foto te maken van de vliegtuigvleugel gelijk een tafel waarachter de juryleden plaats namen. Hoe dan ook vier teams namen het tegen elkaar op met 'vrije vorm' presentaties die een BSR aanbeveling over Transit Oriented Development moest bevatten. Het competitie-element zat er goed in want de teams deden echt hun best elkaar te overtroeven. Dit leverde een mooie verschijningsvorm van vorm en inhoud op. De vormprijs ging wat mij betreft naar een tot in detail nagespeelde Pauw ( en Witteman) uitzending waarin de 'Minister' 300 miljoen TOD investering aankondigde. De eminente jury onder voorzitterschap van Bert van Wee koos voor de inhoudelijke charme van het team dat voorstelde in plaats van een programmadirectie een netwerkdirectie TOD voor te stellen gevuld met netwerkende IenM'ers van de toekomst. Het winnende team kon de slotdicussie over oa over TOD schaal- en rolopvatting gebruiken om hun presentatie voor de BSR op 15 september verder te verrijken.

Kennis: Energieke samenleving in de klimaatagenda

Samen met de directie Participatie (Brenda Vervoorn) heb ik een sessie begeleid voor de mensen van de klimaatagenda. Inzet was ideeën te genereren om de Energieke Samenleving te betrekken en te benutten bij de acht actielijnen van de klimaatagenda. Ondanks de energieke inspiratiepitch van Arnoud viel het niet echt mee om voor alle actielijnen kansrijke ideeën uit te werken. Bij het werk aan de klimaatagenda ligt bij het beoordelen van mogelijke maatregelen de nadruk begrijpelijkerwijs op de bijdrage van een maatregel aan de CO2-reductie. Zoals gezegd begrijpelijk, maar bij tijd en wijlen ook best wel demotiverend. In het licht van het geweld van de (potentiële)  bijdrage van ETS is de kwantatieve bijdrage van goedbedoelde initiatieven uit de Energieke Samenleving al snel verwaarloosbaar. Maar goed dat is natuurlijk niet het hele verhaal. Door de Energieke Samenleving in haar kracht te zetten beïnvloed je de mind set van die samenleving in positieve zin. Weliswaar niet direct in CO2 reductie uit te drukken maar wel degelijk van belang. In een college van Klaas van Egmond is dit argument ook al eens langsgekomen met betrekking tot de biologische landbouw. 

Kennis: Over het belevingsgevoel van zwerfafval

Mooie intieme sessie begeleid over de aanpak van zwerfafval en het onderzoek dat daarvoor nodig is. Net zoals bij veiligheid, waarvoor geldt dat minder misdaad niet leidt tot een veiliger gevoel op straat, lijkt het succes van het huidige zwerfafvalbeleid zichzelf als het ware in de voet te schieten. Cijfers kunnen best aantonen dat het schoner of in ieder geval niet viezer wordt, maar dat wordt niet zo beleefd. WVL collega Addie Weenk suggereerde daarom dat het naast gedragsbeinvloeing tijd wordt voor belevingsbeinvloeding. Ook als we nog niet precies weten hoe dat moet, is het goed daar eens over na te gaan denken. Daarnaast werd vanuit de aanwezigen vanuit Nederland Schoon geopperd om te onderzoeken welk deel van de NL'ders in welke mate en onder welke condities vuil laat zwerven. Dat geeft inzicht in je doelgroep en die heb je nodig voor gedragsbeinvloeding is het idee daarachter. Initiële onderzoekingen in die richting laten zien dat het lastig is dit onderzoek op te pakken; eigenlijk laten zó weinig mensen vuil slingeren dat de incidentie lastig te meten valt in een standaard observatie-onderzoek. Hoe dan ook, de middag leverde veel inzicht op. Zo kwam ik erachter dat de sticker bij de vuilcontainer bij mijn nieuwe huis met de tekst 'De meeste mensen laten het hier schoon achter' door WVL en Nederland Schoon bedacht is. Vonden ze leuk toen ik daar mee kwam als goed voorbeeld :-) Om een beetje in de sfeer te komen voor een gesprek over zwerfafval had ik de zaal licht geprepareerd.

Kennis: Wetenschapsvisie en bijbehorende agenda weer een stapje verder

Van de week even in de weer geweest met het voorbereiden van een bewindsliedenoverleg over de wetenschapsvisie en de bijbehorende agenda. Blijft toch een dilemma-rijke bezigheid. Net als bij in der tijd het uitkiezen van de topsectoren is ook het uitkiezen van maatschappelijke thema's die leidend moeten zijn in de wetenschapsagenda geen sinecure. Bovenal is natuurlijk de vraag in hoeverre je sowieso in staat ben te voorspellen wat de thema's van de toekomst zijn. Op een heel hoog abstractieniveau lukt dat waarschijnlijk nog wel en kan je denken als zaken als klimaatverandering, energievoorziening en het voeden van de groeiende wereldbevolking. Maar goed dat geeft nauwelijks meer richting dan 'Doet u maar wat u goed lijkt'. Trouwens dat laatste is minder ridicuul dan het lijkt, want er zijn ook flink wat betrokken die deze regie-aanwijzing zo gek nog niet vinden. Wordt vervolgd!

Kennis: Weekje zomerstage bij KNMI

Daar KIS in juli toch al massaal op vakantie was, kon ik zelf ook mooi weg en wel in de vorm van een weekje zomerstage bij KNMI. Geïnspireerd door de goede ervaring vorig jaar bij RIVM had ik nu gekozen voor KNMI omdat het KNMI interessante veranderingen doormaakt. Vanaf september gaan ze daar nl aan de slag met een nieuw organisatie met taakvelden, taakveldmanagers en productmanagers. Het goede van een zomerstage is dat weliswaar veel mensen met vakantie zijn, maar dat de mensen die er zijn graag volop de tijd nemen om over hun werk en hun zicht op de organisatie te praten. Ik ben uitermate gastvrij ontvangen door directeur Gerard van der Steenhoven en zijn collega's. Aan het eind van de week heb ik mijn bevindingen over missie/visie, kernwaarden, huisvesting, de span of control van taakveldmanagers,, de mogelijke spanningen tussen taakveldmanagers en productmanagers enz enz gepresenteerd. Binnenkort ga ik het bij KIS ook nog eens presenteren en echte belangstellenden weten mij natuurlijk te vinden. Rest mij te zeggen dat ik iedereen wil aanraden zo'n ministage is een weekje te doen. Ook zomaar weer een van de voordelen van het plaats- en tijd-ongebonden Nieuwe Werken is  dat zo'n stage uitstekend te doen is zonder dat je eigen werk teveel achterstand op hoeft te lopen. 

Kennis: Meeschrijven aan een EU voorstel

Ben net voor de zomer aangehaakt bij het werkt dat Bart van den Hurk (KNMI) doet om tot een geaccepteerd Horizon 2020 voorstel te komen. Het zijne heet IMPREX is nog heel geheim maar gaat over hoe je tot betere voorspellingen en management van weerextremen kan komen. Vorige week ben ik op Schiphol een ochtend lang aangeschoven bij de schrijversgroep die het voorstel voorbereidt. Echt respect voor Bart en zijn internationale collega's want ik kan jullie vertellen dat het geen feestje is om met 15 verschillende verschijningsvormen van Engelse accenten en even zoveel opengeklapte laptops door een meer dan 50 pagina's  projectvoorstel heen te komen. Voor mij is de holy grail om binnen dit project tot kenniscocreatie en coproductie met eindgebruikers en stakeholders te komen. Dinsdag spreek ik hierover met KNMI en TNO. TNO in de persoon van Adriaan Slob is trekker geweest van het 7de kaderprogramma-project Policy Science Interface waar ik eerder over geschreven heb. De lessen van dit project gericht op cocreatie binnen water en klimaatonderzoek zouden perfect toegepast kunnen worden in IMPREX. Ook Deltares doet mee dus met dat partnerschap van IenM en aan IenM gelieerde kennisinstituten komt het ook helemaal goed. Nu hopen dat we daar een goede modus voor kunnen vinden.

Kennis: Visualisatie en serious gaming

Vanochtend een heel goed gesprek gehad met Aad van den Burg van WVL die druk bezig is met het opstarten van pilots om visualisaties (still, maquette, video) en serious gaming toe te passen in de planvorming en besluitvorming van MIRT projecten. Als KIS kunnen we volgend jaar als de pilots zijn afgerond een rol spelen bij de kennisoverdracht binnen IenM. Wat mij in het onderwerp gaming met name intrigeert is de toepassingskant en dan met name hoe je gaming slim inzet in besluitvormingsprocessen. Vaak gaat heel veel energie zitten in een mooi ontwerp van de game en het na enig uitproberen verder uitbreiden om het allemaal nog realistischer te maken, of over hoe je met heel veel extra geld ook synchromodaliteit in kan bouwen. Mij lijkt het heilzamer om meer terug te redeneren vanuit de precies beoogde rol in de besluitvorming en wat je daar dan voor nodig hebt in technisch ontwerp maar bovenal in de keuze van timing, deelnemers en locatie. 

Kennis: Serious Game Sprintstad - en de ondergang van Heerhugowaard

Vooral omdat ik benieuwd ben te verkennen in hoeverre serious games kunnen helpen kennis te laten landen bij beleid, haf ik mijzelf uitgenodigd bij deze spelsessie met DGB, DGRW en RWS collega's aanwezig te zijn. Sprintstad is een game die 5 jaar geleden in eerste vorm ontwikkeld is door Vereniging Deltametropool, MOVARES en TU. Het gaat er daarbij om om de inzet van verbinding door stoptreinen (de sprinters) optimaal te koppelen aan ruimtelijke ontwikkeling 1200 meter rondom de stations. Er zijn inmiddels spelsituaties gemaakt voor de trajecten Leiden - Schiphol, Utrecht -Rhenen Ede-Wageningen, Den Haag - Rotterdam, Zuid- Kennemerland en IJmond . Verwacht zijn  Brabantstad, Gooi ren omgeving Utrecht. Wij gingen aan de slag met de Zaancorridor. Ik moest proberen de ruimtelijke ontwikkeling in Heerhugowaard in goede banen te leiden hetgeen hopeloos mislukte. Hihi. Wat mij betreft is zo'n spel vooral heel goed als smeerolie voor de besluitvorming en wat minder geschikt voor het optimaal benutten van nieuwe kennis. Zo'n spel is altijd een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid, hoe completer je probeert te zijn in het uploaden van gegevens hoe meer discussie je lijkt te krijgen. Nieuwe kennis heb je vaak ook niet meteen volledig regiodekkend voorhanden dus is het niet zo gek om altijd iets achter de feiten aan te lopen. Voor de spelsituaties is dat echter geen probleem. Wat echter nog een gemiste kans lijkt is dat het spel nog nooit over alle bestuurslagen heen is gespeeld. Daar ligt een mooie uitdaging zou je zeggen. Een begrijpelijke maar desalniettemin vrij dodelijke opmerking die daarbij gemaakt werd is dat het spel te lang duurt (2 uur) voor een bestuurlijk overleg als een MIRT tafel of een Spoortafel. Als inhoudelijke verbeterpuntjen voor het spel werden genoemd (1) aansluiting bij het wegennet; (2) aansluiting bij het exploitatiemodel van NS om de ingrepen in de dienstregeling die je in het spel kan doorvoeren op realisme te toetsen en (3) mogelijkheid om gedragsbeinvloeding op te nemen. 

Kennis; wederaftrapbijeenkomst skia thema B

Groots was de opkomst niet, maar de inhoud was dat wel. Bart Veuger de trekker van het SKIA thema had een flink aantal mensen binnen de bestuurskern geinterviewd om het kennisveld over financieringsinstrumenten in beeld te brengen. Maar al ruim voor dat we vanmiddag aan de bespreking van zijn resultaten toe kwamen waren we in een goed gesprek verwikkeld aan de hand van de storytelling-verhalen die de deelnemers inbrachten. Mooie verhalen waren er bijvoorbeeld van regionaal spoor en het programma Meer Bereiken, door mij steevast Meer Benutten genoemd. Het idee bij regionaal spoor is vervoerders in het zadel te helpen om projecten voor spitsmijden uit te voeren en die vervolgens door de vervoerder zelf te laten draaien. De filosofie is er geen van langlopende verplichtingen, maar wel een van langlopend iets veranderen. Dit als alternatief voor eenmalig losse flodder projecten die stoppen zodra de overheid de geldkraan dichtdraait. Het voorbeeld van Meer Bereiken ging in op het belang van opzoek te gaan naar aanvullende belangen bij het verhogen van de verkeersveiligheid. Wat daarbij in de discussie vaak terugkomt is dat je de discussie niet met financiering moet beginnen maar dat dat eerder het sluitstuk is. Eerst is het goed belangen in beeld tebrengen  die te analyseren en opzoek te gaan naar aanvullende belangen. Om een lang verhaal kort te maken gaan we toewerken naar een symposium en een participatieladder plus. De plus zit hem in een soort van extra kolom aan de participatieladder met financieringsinstrumenten die passen bij een of meer tredes uit de participatieladder. Als vanzelf is er dus sprake van een duidelijk raakvlak methet SKIA thema Energieke Samenleving. Tussentijds gaan we het gesprek verder op weg helpen binnen de bovenegenoemde programma's. Bart daarnaast  ook nog een gespreksronde bij rws houden op zoek naar meer financieringsinstrumenten. Zoals gezegd...was mooie bijeenkomst waarin we door de kleine omvang van de groep echt de tijd konden nemen om naar elkaar te luisteren en elkaar te verstaan.

Kennis: Landingsbijeenkomst Duurzame Bereikbaarheid Randstad - Knooppunten en netwerken

Deze derde en laatste DBR landingsbijeenkomst werd als beste beoordeeld met gemiddeld een 8. De presentaties van Bert van Wee, Karst Geurs en Luca Bertolini (voor de liefhebber beschikbaar) landen goed en gaven - aangemoedigd door deelnemers van NS en Stedenband- gelijk veel discussie over wat de rol van het rijk nog zou moeten zijn op gedecentraliseerde beleidsterreinen. In ieder geval veel food for fought voor de aanwezigen kwartiermakers voor het verbrede MIRT. Het zou zomaar kunnen zijn dat een in een fietsenstalling geïnvesteerde euro meer oplevert voor het bereiken van rijksdoelen dan een in een stukje snelweg geïnvesteerde euro. Ook interessant om te beseffen dat er een trade-of is  tussen het beter benutten van bestaande netwerken en knooppunten en de wens van robuustere netwerken die beter bestand zijn tussen incidenten. 

Boekbespreking: You-topic, de impact van de digitale revolutie op ons werk, ons leven en onze omgeving

Heerlijk compact boek van Erik Veldhoen over de Behavioural-kant van Het Nieuwe Werken. Veldhoen denkt door waar anderen stoppen na het afbreken van systeemwanden en het uitdelen van apparatuur. Zijn idee is om, zoals hij het noemt, activity-based na te denken over werk en over waar en wanneer je dat uitvoert. Heel concreet samengevat zegt hij eigenlijk als je een 40 urige werkweek hebt, zit je 20 uur op kantoor en die andere 20 plan je in de overige 148 uur van de week in. Voor veel van de activity based werkzaamheden is het onzin naar kantoor te komen en die zou je daar dan ook niet uit moeten voeren. Om wel naar kantoor te komen moet je er voor zorgen dat het kantoor de reis waard is en passend bij de activiteiten is ingericht. Veldhoen ziet daarbij een grote toekomst voor de third place; mooi ingerichte kantoren met aanlandplekken dicht bij huis. Zoals seats2meet in Utrecht. Resumerend, naar kantoor kom je om vragen te stellen, antwoorden te krijgen en te geven. Producties te bundelen tot een document, elkaar te inspireren, les te geven en te krijgen, samen out of the box te denken, te coördineren, af te stemmen en besluiten te nemen. Thuis blijf je om informatie te zoeken, te lezen van papier of scherm, te dneken, aantekeningen te maken, stukken te schrijven, email te schrijven, en te bellen. 

Kennis: Congres Verbinding Duurzame Steden

Naast heel veel onopgehaalde naambordjes had zich een menigte van een kleine 200 dames en heren zich verzameld in WTC Rotterdam om zich te laven aan de kennis uit VerDuS. Bij de openingssessie geleid door Co Verdaas ging het er in de discussie gestyleerd hard aan toe. Mark Frequin, DG bij BZK, veegde, ook wel weer hoffelijk - dat wel - de vloer aan met een wetenschapper die vooral vond dat de beleid en politiek de beperkende factor waren in het toepassen van kennis. Ron Voskuilen, directeur stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam, zei in de openingssessie ook nog iets heel moois, namelijk dat hij meer geinteresseerd in mensen die een onderzoeksrapport gemaakt hebben dan het rapport zelf (zie ook mijn binnenkort te verschijnen over de kennisbank). Hans Leeflang voegde daar het belang van netwerkvorming als cruciale uitbreiding aan toe. O ja voor de mensen die niet van lezen houden.....Hans gaf ook nog een mini-samenvatting ten beste van het door hem bewierookte boek van Peter Hall  'Good cities, better lives' : "Het gaat goed in steden waar ze willen leren met elkaar en van elkaar". 

Na de openingssessie moest ik een sessie voorzitten over of reisinformatie het mobiliteistgedrag nu wel of niet beinvloedt. Laat in ieder geval gesignaleerd zijn dat het onderwerp van deze sessie niet bijzonder veel mobilteitsgedrag op riep. Naast de sprekers en de verslaglegger had ik maar liefst drie deelnemers. De uitkomst ivan de sessie en de bijbehorende vraag was eigenlijk verbluffend helder  Reisinformatie informeert reizigers die al gekozen hebben voor een vervoermiddel Je kunt OV reizigers een andere trein laten nemen en automobilisten een andere routes en daar houdt het over de bank genomen wel mee op. Het negeren van info is dan ook onderdeel van de definitie van gewoontegedrags zoals Caspar Chorus (TuD) dat mooi toelichtte. Om van modaliteitskeuze wel te veranderen is een interne of externe levensschok nodig zoals een nieuwe baan, een nieuwe woonplaats :-) of een ingestorte brug :-(. In de middagsessie over de betekenis van klimaatverandering voor stad, weg en spoor had ik wel een volle bak, al was het alleen maar omdat ik tijdens de lunch mensen geronseld heb. Vanuit stad, spoor en weg werden de vragen gesteld waar onderzoekers op mochten reageren. Dat werkte gematigd goed en gaf in ieder geval als meenaarhuisneemboodschap dat het goed is je de vraag te stellen wat het voorkomen van overlast je waard is. Een kostenbatenanalyse levert als snel het beeld op dat het ook best een goede optie kan zijn de overlast van kllimaatverandering (vb een ondergelopen tunnel, kelder onderwater enz) voor lief te nemen ook al is daar enige politieke moed voor nodig. Verfrissend was het gebruik van blije filmpjes om de inhoud van een AIOproject door AIOs zelf toe te laten lichten. (zie www.cesar.tk). Daarnaast ook nog opbrengst in de vorm van twee themanummers van Rooilijn; een over Duurzame Bereikbaarheid Randstad en een over Urban Regions in the Delta. En ook nog opbrengst in de vorm van......(voor de connaisseur net zichtbaar op de foto).  

Boekbespreking: de 100 beste Life Hacking tips

Zaterdag vanuit Utrecht terug naar Amersfoort om de prachtige nieuwe bibliotheek te aanschouwen. Heb ik weer....het moment dat ik uit Amersfoort verhuis openen ze de misschien wel mooiste bibliotheek van NL. Heb in ieder geval een leuk boekje met life hacking tips meer genomen. Life hacking is zeg maar nudgend jezelf de dingen slim laten en handig laten doen. Grappig om te zien hoe snel zo'n boekje verouderd in het digitale tijdperk. Er staan stukjes in van early adaptors die hoog opgeven over hun electronische agenda. Ik vroeg me gelijk af wanneer ikzelf voor het laatst een papierenagenda gebruikte (onder de goeden inzendingen wordt een kopje koffie verloot). Maar  goed ook goed om te zien dat zelfs sommige van de software en hardware tips nog steeds nuttig zijn. Ook wat nuttige tips over werken in de kantoortuin. Volgens prof Csiksentmihalyi komen we pas na minimaal 20 minuten ongestoord werken in een wokflow. Nou dat 20 minuten ongestoord werken gaat natuurlijk helemaal niet gebeuren in een beetje gezellige kantoortuin. Omdat je zaalgenoten uitzetten nog niet tot de mogelijkheden behoort richt ik me even op de emailachtge tips. Ook de lifehackers zeggen dat je pas na 11.00 uur je eerste email moet lezen en dat je daarvoor lekker moet werken. Ze leggen ook haarfijn uit hoe je alle piepjes, envelopjes en bovenal het doorschijnende lichtblauwe op popvenstertje rechtsonderin blijvend kan verwijderen. Echt een aanrader. Dat zit trouwens allemaal knap verstopt in je outlooksettings. Ook heb ik nu eindelijk geleerd hoe ik CCs in een andere kleur op outlook kan krijgen. Je maakt wat mee. O ja ik heb het boek in mijn tas zitten voor collega's die ook eens willen knutselen.