Toch iets gevonden waarbij videovergaderen wellicht suboptimaal is....

Het moge inmiddels duidelijk zijn dat ik best wel bereid ben om ook nadelen van thuiswerken te zien, maar dat ik toch bovenal een fan ben. Maar goed mijn persoonlijke voorkeursmodus zou niet belangrijk moeten zijn, het gaat er vooral om dat je zoveel mogelijk verscheidenheid in voorkeuren weet te accommoderen. Vandaar ook mijn adagium om het voor alle overleggen mogelijk te maken op afstand deel te nemen. Zo basisuitspraak is namelijk randvoorwaardelijk om de radaren in beweging te krijgen die het hybride-vergaderen technisch maar vooral ook sociaal blijvend mogelijk maken. Dat gesteld hebben ben ik dan ook wars voor concept-lijstjes waarvoor fysieke bijeenkomsten mogen (maar daarmee als gevolg van sociale druk al snel de protocolaire uitwerking 'moeten' krijgen). Op die lijstjes staat dan bijvoorbeeld inwerken nieuwe medewerkers, brainstorms en sollicitatiegesprekken. Geef van alle echt overtuigend als je het mij vraagt, nu goed die eerste misschien een beetje. Maar goed nu komt mijn knieval. Van de week moest ik een afscheidsspeech houden voor een pensionerende Australische collega in Brisbane. Daarbij werd ik niet zozeer gehinderd door een enorm tijdverschil, maar wel door het bijpassende onderscheid in sociaal geaccepteerde vloeibare versnapering. Terwijl ik in de ochtend klaar zat met een halve liter overheerlijke bonenkoffie zag ik op mijn scherm feestvarken en een al licht jolige menigte met glazen wijn en flessen bier mijn scherm binnen hossen. Nou ja dat viel natuurlijk alleszins mee. Maar het is toch vrij mal om op deze manier iemand toe te spreken: technisch kan het maar om nou te zeggen dat je er echt bijhoort?! ….nee. Natuurlijk wel even AVG-proof gemaakt :-)

Franse poes ook oplossing voor mobiliteitsarmoede in Nederlandse krimpgebieden?

Rezo Pouce is een Frans mobiliteitsplatform (website &  app) waarmee gebruikers veilig liftend een gratis rit krijgen van en naar hun gekozen bestemmingen kunnen regelen.  Deelnemende gemeenten betalen een lidmaatschapsbijdrage aan de beheerder (NGO die zich toelegt op sociale innovatie) om toegang te krijgen tot de diensten van Rezo Pouce. Rezo Pouce en de gemeente werken vervolgens samen om liftstops aan te wijzen  en een 'mobiliteitskaart' op te stellen voor de gemeente (inclusief overige modaliteiten). Deelnemende bestuurders hebben een sticker op de voorruit en gebruikers een badge. Gebruikers doen het op de traditionele manier (ga gewoon wachten bij de liftstops) of boeken een rit via de app. Het hele systeem is voornamelijk gebaseerd op vertrouwen, maar als veiligheidsmaatregel moeten gebruikers een kopie van hun identiteitskaart tonen bij het registreren op de website of in hun gemeentehuis. Medio 2018 deden al 1500 gemeenten mee. Ik zeg: “Beregoed idee”. Alleen bij de start was een welwillende commerciele partij betrokken nu is de winst alleen uit te drukken in mobiliteit, CO2 reductie en gezelligheid. Dit moeten we toch naar Nederland willen kopiëren lijkt me. Alleen het bereik van ouderen lijkt nog wat achter te blijven: jong volwassenen zonder rijbewijs zijn de voornaamste gebruikers.  [met dank onze gepensioneerde correspondent op het platteland van La douce France]

    

Bubbelwater uit een apparaat

De eigenaren van ons oppashuis in Amerongen hebben een Sodastream staan, zo'n apparaat waarmee je zelf bubbelwater kan maken. Je hebt vast de reclames wel eens gezien. Tot voor kort kwam er in de reclame ook een enorme zak met lege flessen in beeld die je op milieuvriendelijke wijze uit zou sparen. Zelfs op tropische dagen heb ik dan toch een enorme aandrang om te bezien of die milieubewuste claim wel terecht is. En als je dan naar getallen op zoek gaat kom je al snel in de wereld van de Life Cycle Assessment (LCA) terecht. Ik heb ooit wel eens gekscherend gezegd dat ze na 30 jaar LCA-traditie nog steeds niet weten of je nu beter een pak of een fles melk kunt aanschaffen, maar daar doe ik de LCA-vakbroeders echt mee te kort. Het is een volwassen vakgebied geworden met zijn eigen protocollen, richtlijnen en standaarden. Nu claimt Sodastream op basis van een niet-openbaar, maar naar verluid van deskundigen, wel betrouwbare rapport van Carbon Trust 75%-80% minder klimaatimpact te hebben dan in de winkel gekochte cola in een PET-fles (helaas dus hier de vergelijking Sodastream siroop cola versus cola uit de winkel en dus geen bubbelwater). Onduidelijk is in hoeverre dat er statiegeld op die PET-flessen heeft gezeten. Waarschijnlijk niet want de vergelijking is op de Amerikaanse situatie gericht waar maar in tien staten sprake is van statiegeld. Helemaal hard kan ik daarom niet concluderen dat statiegeld PET-flessen in de winkel kopen een milieuvriendelijkere gedachte is maar het lijkt er wel op. Gelukkig heb ik wel wat wetenswaardigheden te delen. Het artikel Life cycle environmental impacts of carbonated soft drinks laat zien dat je vooral geen glazen flessen moet kopen, dat je in plaats daarvan de grootst mogelijke PET fles moet kopen, en dat productie van fles of blikje tot driekwart van de klimaatimpact veroorzaakt. Kortom statiegeld doet wonderen zoals dit Noorse onderzoek ook laat zien. De bijdrage van transport is met 7% zeer beperkt (al wordt die bijdrage relatief groter bij hergebruik van fles of blikje). Tot besluit twee nog  twee waterdingetjes: fijn dat er statiegeld op kleine PET-flessen komt. Zijn er ruim 1,5 keer zoveel als 1,5 liter flessen!   En als je het echt milieuvriendelijk wil doen drink dan kraanwater dan stoot je ruim 30 keer minder CO2 uit dan met bubbelwater en dat is dan nog zonder de bubbels zelf.      

Ouwe lullen moeten weg

Kees Kraaijeveld, directeur van de Argumentenfabriek schreef vorige week een mooi opiniestuk in de Volkskrant. Hij bekritiseert de zeggingskracht van de oude Griekse en Romeinse wijsgeren voor het leven van vandaag de dag. En ik dacht: "Je hebt nog gelijk ook!". Inderdaad nogal bezopen dat er zo weinig voortgang lijkt te zijn dat we terug moeten grijpen op duizenden jaren geleden levende Romeinen en Grieken. Bij empirie-gedreven wetenschappen zoals de biologie, geneeskunde en natuur- en scheikunde hebben we dat al vijf eeuwen afgezworen, maar voor de studie van de wijsheid lijkt dat niet het geval. Toegegeven zegt Kraaijeveld naar binnen turen konden ze goed, maar het is mal dat we "suggesties aannemen van mannen die leefden in volstrekt onvergelijkbare tijden, culturen en maatschappelijke verhoudingen. Van mannen die, als het gaat om de fundering van hun mens- en wereldbeeld, een kennisniveau hadden dat slechts een fractie is van wat vandaag de dag een middelbare scholier al weet." Hij onderscheid drie verklaringen voor onze voorliefde voor deze antieke figuren: (1) beroep op de traditie: Als wijsheden oud zijn, dan zijn ze goed; (2) we kunnen rondstruinen door de oude teksten om te onderbouwen wat we toch al vonden ‘confirmatiebias’; (3)  het populaire idee dat er zoiets is als een ‘onveranderlijke menselijke natuur’. Graag voeg ik daar een vierde aan toe die Kraaijeveld wellicht uit sympathie voor zijn lezers heeft weggelaten: ....het is gewoon ook lekker belangrijk om het groot citatenboek aanhoudend wat potjes Latijn te brallen. Kortom tijd voor evidence-based wijsheid. Dat is precies wat de makers van de podcast On Wisdom van plan zijn. In het artikel gaat cohost Igor Grossman experimenteel aan de slag met het relatieve belang van rationaliteit en redelijkheid bij proefpersonen. Bij rationaliteit gaat het om de economische mens (ik onthoud mij vanwege de consequentheid even van de Latijnse variant) waarbij de keuzes zijn gemaximaliseerd naar eigen belang. Bij redelijkheid gaat het om de optimale tussen weg tussen het eigen belang en het belang van de ander. Redelijkheid komt al veel voor en is ook nog eens te primen. Wat Grossman betreft is de politiek in de neoliberale tijd teveel bezig met het mobiliseren van het electoraat via een op rationaliteit gerichte communicatiestrategie. Hij verlangt dan ook terug naar JFK in de trend van ‘vraag niet...., maar vraag jezelf wat jij kan doen’. Via een geheel andere route komt omgevingspsycholoog Linda Steg (virtueel of live te zien bij PBL’s Nacht van de Duurzaamheid op 7 september) tot het vergelijkbare inzichten dat het draagvlak voor redelijke klimaatmaatregelen veel groter is dan politici durven dromen.

Nog een keertje psychologische veiligheid

Al eerder schreef ik over het grote belang van psychologische veiligheid voor goed werkende teams en nu kon ik er vorige week zowaar een webtraining over volgen via het leerportaal. De docenten van &Samhoud wisten het aantrekkelijk op te dienen. Aan de hand van zeven karakteristieken is de psychologische veiligheid in jouw team in beeld te brengen. Hier komen ze: (1) Als je in dit team een fout maakt, wordt dat niet tegen je gebruikt; (2) In ons team is het mogelijk om problemen en moeilijke kwesties aan te kaarten; (3) Leden van ons team keuren anderen niet af omdat ze anders zijn of denken; (4) Het is veilig om een risico te nemen in ons team; (5) In ons team is het makkelijk om andere teamleden om hulp te vragen; (6) Niemand binnen ons team zou doelbewust iets doen wat mijn inspanningen ondermijnt; (7) Mijn unieke vaardigheden en talenten worden gewaardeerd en benut in dit team. Ook heel mooi....trainingen in feedback geven helpen niet omdat ze het sociaal ongemak van feedback geven niet kunnen wegnemen. Wat wel helpt is gericht feedback vragen op een moment dat je er voor open staat. Je vecht of vlucht respons is dan voldoende onderdrukt om te incasseren zonder te duiken....of om vanuit een reflex terug te slaan. Nou ja meestal dan.

Deelscooterissimo

Hoe zit het nu toch met de deelscootertjes? Zijn we straks in alle 40 (middel)grote steden blijvend met aso-geparkeerde scooters opgezadeld of wordt daar iets slims op bedacht? En euh dragen ze - de groene claims in ogenschouwnemend - eigenlijk wel bij aan de oplossing van de ‘fileproblematiek’ en aan de CO2-reductie? Om met die geparkeerde scooters te beginnen....dat lijkt niet mee te vallen. Toegegeven ik heb er dan ook een scherp irriterend oog voor, maar wat staan die dingen vaak toch lomp geparkeerd. Midden op de stoep of een uitrit afsluitend enz enz. Het lijkt wel of deze gebruikers nog nooit iemand in een rolstoel of met een blindegeleidestok hebben gezien. Het kost dan ook weinig moeite om op internet reacties van klagende mensen  te vinden, vaak vergezeld van foto’s waarvan de tranen je in de ogen schieten. Verhuurders proberen,  daartoe door gemeenten aangezet,  inmiddels wel het één en ander te ondernemen. Zo geeft Felyx aan foutparkeerders aan te spreken en boetes uit te delen. Een andere aanbieder Go-sharing waarschuwt in de app en geeft aan RTV-Noord aan de politie er bij te halen en veelplegers te blokkeren. Ook overwegen ze korting te geven op de verhuur van fout geparkeerde scooters. Dit in de hoop dat ze dan snel weer weg worden gereden door een andere gebruiker (lijkt mij een prikkel die wel eens verkeerd kan uitpakken). Ergens andere las ik dat Go-sharing de gebruiker bij het afmelden nu ook vraagt een foto te maken van hoe de scooter geparkeerd staat. Dat lijkt me best een slimme. Zeker als je ook anonieme klagers foto’s kan laten maken. Feit blijft natuurlijk dat het blokkeren van gebruikers tegen hun business model in druist, dus enige druk van gemeenten en boze burgers zal zeker nodig blijven. Maar dat met die fotos lijkt me een kansrijke oplossing. En ja, ze staan soms heel onhandig en vervuilen de openbare ruimte al doen auto’s dat laatste natuurlijk in veel sterkere mate is ons onlangs nog eens uitgelegd. Mooie illustratie:  aan het Scheveningen-Noorderstrand zijn vijf autoparkeervakken omgebouwd tot een scooterparkeervak waar naar verluid (van de verhuurder) nu 80 scooters in passen. Dan nu nog even de file en CO2-vraag; vormen deelscooters een deeloplossing van het probleem. Zeer waarschijnlijk niet! In de bachelorscriptie van Lars Kerst (EUR) wordt het nog eens haarfijn met onderzoek bevestigd. Deelscooters halen mensen uit het OV (of van de fiets) en niet uit de auto. Overheden en aanbieders zouden interventies moeten bedenken om van de deelscooter alsnog een oplossing te maken, anders blijven ze technologie-gedreven, geinig en tot consumptie aanzettend en maken ze hun maatschappelijke belofte niet waar. Morgen praat ik met de Gemeente Den Haag verder over hun ervaringen.