Gelezen:Met overheidsbeleid sturen op geluk - casus mobiliteitsbeleid

Al eerder berichtte ik over mijn ontmoeting met met Akshaya de Groot alias de geluksdocterandus. https://kisenmeer.blogspot.nl/2017/10/geluk-in-de-novi.html en https://kisenmeer.blogspot.nl/2017/10/nog-even-over-sturen-op-geluk.html. Dit weekend stond er een boekbespreking in de NRC waarin Akshaya helemaal gelijk krijgt. Ook in The Origins of Happiness  staat psychologische gezondheid namelijk met stip op één als hetgeen dat het allermeeste bijdraagt aan ons levensgeluk https://tinyurl.com/ya5hz4mb. Daarnaast doen ook goede sociale relaties enhet tegengaan van werkeloosheid de gelukscore flink omhoog gaan. Kijk en daar raakt het het mobiliteitsbeleid. In Nederland is Rotterdam-Zuid aangeduid als plek waar het moeilijk is een vaste baan te behouden ivm vervoersarmoede. In de UK is veel meer onderzoek naar dit soort verschijnselen gedaan door de Social Exclusion Unit (ik was voor een positieve aanduiding gegaan,  maar dat terzijde) dat - zo tekent Karel Martens op- laat zien dat 'twee op de vijf werkzoekenden moeilijk een baan kan vinden door gebrek aan een auto en ontoereikend OV; een derde van de autoloze huishoudens heeft problemen met het bereiken van een ziekenhuis; mensen zonder eigen auto hebben ruim twee keer zoveel moeite om vrienden te bezoeken als autobezitters' https://www.ruimteenwonen.nl/rechtvaardige-mobiliteit          

Kennis:Diner pensant Community of Practice Kennis in het hart van beleid

Het diner pensant in de Kookschool op het Muzeplein bleek na afloop een groot succes al was het alleen maar omdat iedereen aan het eind van de avond zijn/haar vingers nog had. Aan zes tafels met deelnemers van de CoP en hun tot agents of change gepromoveerde gasten is doorgepraat over de uitkomsten van de CoP en een mogelijk vervolg. Hoewel daar vooraf zeker niet op gestuurd was en dit ook tijdens de CoP-bijeenkomsten zelf maar heel zijdelings is langs gekomen, kreeg aan een flink aantal tafels het HRM-beleid en de tot hypermobiliteit aanzettende 3,5,7 regel er flink van langs. Al werd dit aan andere tafels weer wat gerelativeerd al was het idee dat deze regel wel voor heel weinig continuïteit op vakkennis zorgt. Er is vooral uitgebreid stil gestaan bij de weg naar een lerende organisatie en meer specifiek de overdracht van zogenoemde niet-gecodificeerde ervarings/proces-kennis. Dat kan door vernieuwende vormen van kennisoverdracht zoals video, story-telling en casusadoptie, maar zeker ook door collega's met een bepaalde ervaringskennis gericht in (nieuwe) projectteams te plaatsten waar deze kennis broodnodig is. Dan is het wel zaak voor een kritische massa te zorgen en om weg te blijven van het  not invented here denken. Welke maatregelen ook genomen gaan worden,  er moet een zeker mate van bestuurlijke of hoog ambtelijke druk zijn om de verbinding tussen bottom-up en top-down blijvend te leggen. Een mogelijk vervolg kan bestaan uit het adopteren van een viertal projecten/programma's en dan met name die die binnenkort aan de slag gaan met de overdracht van die niet-gecodificieerde kennis. Er zijn meer dan genoeg mogelijke kandidaten genoemd. Wordt vervolgd.      

Innovatie: serious games en gamification bij de inspectie

“2,7 miljard mensen spelen dagelijks computerspelletjes. Alleen al 3,4 miljoen fte gaat zitten in het spelen van Candy crush. Dat is een groter personeelsbestand dan dat van de vier grootste bedrijven ter wereld samen” , zomaar even wat - onthutsende feitjes - die Marcus Vlaar (creatief directeur van &RANJ -serious games bouwers) deelde tijdens zijn lunchlezing voor de ILT-collega’s. De missie van &RANJ is positive behavourial  change through play. Volwassen zijn het spelen verleerd terwijl er toch echt een biologische noodzaak van spelen is, namelijk oefenen voor het onverwachte. Een spel creëert ook een veilige omgeving om te oefenen met gewenst gedrag en geeft de gelegenheid snel te leren van fouten en zo memories for the future op te bouwen. Even terug naar dat giga personeelsbestand. Want daar ligt natuurlijk een prachtige kans voor een positieve taakstelling.  Hier biedt Gamefication uitkomst. Bij het nadenken over gamefication stel je je zelf de vraag “Als dit een spel zou zijn, hoe zou het dan beter, leuker efficiënter kunnen?” Bij de Efteling hebben ze dit tientallen jaren geleden al bedacht; door Hollebolle Gijs houden duizenden kinderen per dag gratis de Efteling schoon. Marcus stoelt zijn games en gamifications op een licht bijgestelde variant van de Theory of Planned Behaviour van Icek Ajzen. Games geven vooral inzicht en invloed op attitude. Gamification is meer voor duurzame gedragsverandering. Zelf ben ik wat meer gecharmeerd van gamification. Misschien wel omdat die op meer directe en meetbare wijze leidt tot gedragsverandering. Een mooi voorbeeld is de wijze van snelheidscontrole in Zweden. Iedereen wordt geflitst. Mensen die zich aan de snelheid hielden krijgen een lot thuis gestuurd. Mensen die te hard reden betalen een bekeuring die rechtstreeks in de prijzenpot van de loterij moet worden gestort. Grappig toch? Zelf naar Marcus kijken en luisteren? https://tinyurl.com/y7enl8ht

 

.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Strategie: Bestuurlijke conferentie Delta-aanpakWaterkwaliteit en Zoetwater I

Maandag erg genoten van het voorzitten van de Bestuurlijke conferentie Delta-aanpakWaterkwaliteit en Zoetwater. Was natuurlijk mooi om de Minister in te leiden met een kwinkslag over haar voorliefde voor voetbal. Zo kon ik de overvolle zaal met sta-plaatsen framen als een sta-tribune om de Minister zich extra welkom te laten voelen. Er zat alvast een geweldig nieuwtje in de speech van de Minister namelijk dat Waterschap Aa en Maas mee gaat doen aan het aanpassen van één van de zuiveringen om medicijnresten te verwijderen https://tinyurl.com/y78pbbk5. Na de Minister kwam Volkert Engelsman de nummer één uit de duurzame top 100. Volkert is de baas van Eosta het grootste handels- en distributiebedrijf in biologische groente en fruit in Europa. Het juryrapport van de duurzame top100 zegt over hem “Volkert Engelsman loopt voorop in de transitie naar duurzame, verantwoordelijke voedselproductie, één van onze grootste uitdagingen. Engelsman zet de hele keten in beweging.” Nou het zal maar over je gezegd worden. Volkert zet alle ‘echte kosten’, maar ook de baten van biologische en gangbare producten tegenover elkaar, dat is een primeur in de wereld. En als je dat doet dan blijkt: niet biologische producten zijn te duur, maar gangbare producten zijn te goedkoop. Howel Volkert niet te beroerd is wat confronterende uitspraken te doen in de pers of op het podium (de organisatie was licht nerveus :-)) gaat het hem er niet om iemand de schuld te geven. Wat hem betreft is het een weeffout in de economie. "Niemand staat ’s ochtends op met de gedachte: nu gaan we de kluit eens flink belazeren en het milieu verpesten. En toch gebeurt het.” Het was in ieder geval een prachtig optreden en ook heel verfrissend om iemand met een no-nonsense business houding en uitstraling met passie over duurzaamheid te horen praten. Iemand die andere tinten uit Vijf tinten groen weet te bereiken.

 
 

Strategie: Bestuurlijke conferentie Delta-aanpakWaterkwaliteit en Zoetwater II

Na het plenaire deel mocht ik aan de gang bij de sessie over de Deltaplan Agrarisch Waterbeheer. Daar gebeurt echt wat! Een stimuleringsteam gaat bij de bedrijven langs om op bedrijfsniveau gerelateerd aan waterkwaliteitsknelpunten maatregelen in samenhang met de bedrijfsprocessen een plek te geven. Het is natuurlijk een enorme klus wat hoe bereik je 55000 bedrijvenen en daarnaast loonwerkers, voederleveranciers, gewasbeschermingsadviseur enz enz? Nou ja in ieder geval stapje voor stapje. Zo focussen ze om het geheel in deze fase behapbaar te houden nu op 40 drinkwaterknelpunten. Succesfactoren zijn persoonlijke aandacht, kennis van het bedrijf, het aanboren van beroepseer (die is er!), betrekken van alle partijen die een rolspelen in de productieketen en/of  op het boerenerf komen, goede samenwerking tussen waterschap en boer, monitoring die kan relateren aan liefst individuele bedrijven en last but not least - door boerenorganisaties zelf opgebracht - handhaving. Nu maar hopen dat niemand op het verschrikkelijke idee komt na initieel succes eens even snel uit te gaan rollen. De heren op de foto van waterschap en LTO gingen schouderkloppen uitdelend terug naar hun zitplaats. Dat geeft de burger in ieder geval moed.

    

Gehoord: Clingendael over beïnvloeding Europese Onderzoeksagenda

In misschien wel de meest onmogelijke vergaderzaal op de Rijnstraat x401 - met een zaalvullende carré-opstelling lijkt winnend invulling gegeven te zijn aan de challenge zo min mogelijk zitplaatsen op een zo groot mogelijk oppervlak te plaatsen - naar een interessante Clingendael-lezing over beinvloeding van de Europese onderzoeksagenda geluisterd. De focus lag op de domeinen klimaat en water maar het gepresenteerde zal zeker ook voor andere thema’s gelden. We doen het best goed maar mede-Europeanen zien onze lobbypogingen als nogal gefractioneerd met weinig focus. Zelf hik ik in deze discussie nogal aan tegen een wel zeer beperkte opvatting van wat rendement is. Ook Clingendael lijkt rendement te zien als boven de streep de hoeveelheid geld die NL uit het EU onderzoeksbudget weet te betrekken en onder de streep wat wij er in storten. Terwijl rendement toch ook een functie moet zijn van kennisbenutting zou je zeggen, toch? Collega Piet de Wildt heeft al eens bruikbaar onderscheid gemaakt in beinvloeding (van de agenda), participatie (Vanuit vakdepartementen collega’s van de kennisinstituten aan te zetten op bepaalde voor beleid, uitvoering of inspectie interessante calls te reageren door een stukje cofinanciering in het vooruitzicht te stellen en/of aan te bieden in een begeleidingscommissie te gaan zitten) en benutting (uit Europees onderzoek opgedane inzichten toe te passen binnen beleid, uitvoering of inspectie). Nu lijkt in de praktijk zo’n 85% van de beleidsaandacht in beinvloeding te gaan zitten, 10% in participatie en naar boven afgerond 5% in benutting. Tja en als je dan naar rendement in brede zin kijkt....Bij Horizon 2020 was al vrij snel duidelijk dat de grand challenges als vanzelf al erg leken op wat we als NL belangrijk vonden. Natuurlijk zijn er subtiele verschillen en wil je dat de calls wat passen bij waar NL goed in is, maar je zou toch zeggen kunnen we voor FP9 niet beginnen met de helft van de inzet verschuven naar participatie en benutting? Ik vond het overigens tijdens de lezing leerzaam om te horen dat Zweden bewust niet erg mee doet aan het Europese circus vanuit de gedachte dat ze in eigen huis de kennisinfra en financiering willen laten floreren. Meer lezen https://tinyurl.com/y96bq9yp

 

 

Gelezen: Drie artikelen over de race om de robotauto in NRC

Deze zaterdag in NRC het sluitstuk van de artikelentrilogie 'de race om de robotauto' over hoe Uber en Lyft het verkeer in San Fransisco nog drukker maken https://tinyurl.com/y9gsfjp7. De San Fransisco County Transport Authority heeft becijferd dat Uber en Lyft voor 9-15% vehicle miles traveled zorgen door mensen uit het OV en de benenwagen de taxi in te krijgen. De Authority waarschuwt dan ook voor blue sky thinking als of transportnetwerken en de zelfrijdende auto alle congestieproblemen gaan oplossen. Er wordt nu zelfs geopperd om een heffing per gemaakt Uberrit op te leggen. Inmiddels werkt Uber aan een oplossing in de vorm van een luchttaxi die al in 2023 tot de eerste commerciële taxivluchten moet leiden. Of dat dit echt een oplossing gaat worden of een nieuwe manier om de latente mobiliteitsvraag aan te boren moet de toekomst gaan leren. Het eerste artikel uit de trilogie laat zien hoe Arizona door bewuste afwezigheid van regelgeving de wegexperimenten uit Californië naar Arizona weet te lokken. In het artikel over de slag om de technologie wordt duidelijk dat Europese autofabrikanten samenwerkingen aan gaan met techbedrijven om de concurrentie met Uber en Waymo aan te kunnen. NRC laat zien dat de auto  hetzelfde lot riskeert als de pc en de smartphone, "flinterdunne marges voor de hardwaremakers, enorme winsten voor dominante, Amerikaanse besturingssystemen".       

Kennis: TRAIL onderzoeksschool op bezoek bij IenW

Woensdagmiddag was er een ontzettend mooi IenW bezoek van zo’n 20 PhD studenten en hoogleraren van de TRAIL (transport, infrastructure and logistics)-onderzoeksschool. Omdat bij IenW op de Rijnstraat alle zalen bezet waren, maar bovenal omdat uit recent onderzoek is gebleken dat 3/4 van de bewoners van dit kantoorpand - vrij vertaald - nu juist de uitgang van het pand zeer waarderen, begonnen we bij de TUD campus in Den Haag. Samen met Jan van der Waard (KiM) en Werenfried Spit (RWS) hebben we verhaald over oa hoe mooi het is om voor een Ministerie te werken, en over waaruit het fijnzinnige onderscheid tussen evidence-based en evidence-informed beleid bestaat. Vervolgens alsnog naar de Rijnstraat waar we echt supersnel geholpen werden door de receptiecollega’s. Een lifttochtje later werden we opgevangen door Nick de Graaf (DGMo), Laurine Houtman (DGMo) en Peter Bakker (KiM) om nu in kleine groepjes verder te spreken en/of een korte rondleiding te doen langs wat collega’s (thanks!) om oa verder te praten over de aansluiting onderzoek en beleid. Op dat punt ook samen met Bert van Wee (TuD) een stap verder gekomen op de road map naar wat paragrafen beleidsrelevantie in ieder proefschrift. Ik heb het aanbod gedaan ieder bijna-af-proefschrift te matchen aan een beleid, RWS of KiM collega om feed back te geven op de in de general discussion beschreven beleidsrelevantie. Bert gaat dit aanbod opnemen in het cursusmateriaal voor de TRAIL-studenten. O ja en ik ben ook al bladerend door een oud-aantekeningenboekje weer enthousiast geworden over het idee om een IenW-proefschriftenprijs te ontwikkelen voor het proefschriften die excelleren in beleidsrelevantie en de manier waarop die geduid wordt (al dan niet in categorieën water&bodem, milieu en mobiliteit & transport). 

Strategie: Project Start Up gedrag in beleid

Inmiddels beginnen we langzaam maar zeker in de PSU -Project Start Up aanpak te bekwamen. Deze keer een PSU met het project gericht op het toepassen van gedragsinzichten in beleid. Doel van de PSU is enerzijds projectleiders met een intake en een startbijeenkomst bij te staan bij de vliegende start van hun project gebruikmakend van de leerervaring van een groep meedenkers. Anderzijds is het doel om ontzorgend vanuit de stafdiensten instrumenten aan te bieden om de projectleider te helpen het project tot een goed einde te brengen. De startbijeenkomst leverde deze week niet alleen een to do list op voor de projectleider met aanbevelingen gericht op oa scoping, monitoring en draagvlakverhoging, maar ook daarnaast een reeks meer randvoorwaardelijke zaken die ter bespreking/besluitvorming aan de opdrachtgevers van dit project zouden moeten voor gelegd. Als mogelijk in te zeten stafinstrumenten werd geopperd: inzet SSO integraal klantenteam, interne stakeholder analyse, DOE-MEE tool en Mid Term Review.     

Gelezen: The silk roads

Dit werkelijk schitterende boek van Oxfordiaan Peter Frankopan beschrijft de wereldgeschiedenis aan de hand van de zijderoutes en blikt ook nog even vooruit op de nieuwe zijderoutes. En dan hebben we het natuurlijk over de weg- en railbouwstuipen van China zoals die ook zijn opgemerkt in de Early Warning studies van KIS. Het boek piekt al op pagina 2 (van 636) met te stellen dat één van de succesfactoren van het oude Perzische rijk de hoogopgeleide bureaucratie die zorgde voor aanleg, beheer en onderhoud van een wegennetwerk waar heel de antieke wereld jaloers op was. Kijk dat is natuurlijk een instant stukje beroepseer voor de collega’s van IenW. Langs een groten verscheidenheid aan over zijderoutes getransporteerde zaken (goud, zilver, olie, geloof, de pest, graan) eindigt zoals gezegd de auteur met blik op de nieuwe zijderoutes. De investeringen die China doet zijn echt duizelingwekkend. Miljarden en miljarden worden geinvesteerd in weg- en railverbindingen. De 10.000 km lange Yuxinou Railway verbindt China met een distributiecentrum in Duisburg. Voorwaar minder nieuws voor de haven van Rotterdam zou je denken. UK en VS realiseren zich dat dit alles passend is bij het terugverschuiven van de economische macht van west naar oost. Tja hoe dat te ondergaan? Wat is het handelingsperspectief voor Nederland en Europa. Frankopan zegt daar nog niet zo heel veel over. Wel wijst hij op het belang van het benadrukken van oude handelsbetrekkingen. En ook een van de succesfactoren van de lage landen in de Gouden Eeuw zou weer van stal gehaald kunnen worden; accepteren dat je aan de periferie licht en met hard en slim werken het verschil maken.