CPB-directeur Pieter Hasekamp over kaboutersocialisme en statiegeld

Via Frank Kalshoven (zie link) kwam ik op de lezing van Pieter Hasekamp voor weekblad EW. Kalshoven was overwegend positief over de lezing, maar kritisch op de denigrerende en inhoudelijk niet zo sterke term 'kaboutersocialisme' die Hazekamp voor degrowth hanteerde. Zeker de moeite waard om de lezing 'even' terug te luisteren zelfs het vragenstellend publiek met oa Henk Otten, Mona Keizer en Jeroen Smit voegt wat toe (zie link). Wat highlights:

• Volgens Hasekamp zijn we in plaats van dat de politiek noodzakelijke keuzes maakt,  verworden tot een compensatie/afkoopmaatschappij. Dat leidt tot een lobbycratie en een 'pech moet weg'-mentaliteit. Dat is sowieso een slecht idee omdat de compensatie van de één, de belasting van de ander is. Maar in tijden van hoge rentes is dit ook nog eens onhoudbaar. Van compensatie mag volgens Hasekamp alleen sprake zijn als: (1)  de overheid verwijdbare zaken heeft gedaan (vb aardgas Groningen), (2) als groepen mensen of bedrijven buitenproportioneel worden geraakt (energiecrisis) of als (3) macro-economische schade dreigt op te treden (eerste fase coronacrisis). Naar aanleding van één van de vragen geeft Hazekamp aan te zien dat in politiek Den Haag wel degelijk grote behoefte bestaat om aan de lange termijn te werken, maar dat men zich gegijzeld voelt (zie ook link) .  
• De overheid schept de voorwaarde voor een functionerende vrije markt. Als voorbeeld noemt Hasekamp statiegeld. Het heeft 40 jaar geduurd voor dit volledig is ingevoerd en zonder effectief overheidsingrepen was het er nog steeds niet geweest. Dit terwijl de voordelen evident zijn. Toch mooi dat hij een recent IenW voorbeeld aanhaalt. Heineken kreeg ook nog even een terechte veeg uit de pan vanwege hun getemporiseer.
• Wat we nodig hebben zegt Hasekamp is een overheid die consistent stuurt op klimaatdoelen.  Dus normstelling, beprijzing en innovatie aanjagen en accepteren dat niet ieder bedrijf dit overleeft. CPB-onderzoek heeft laten zien dat klimaatbeleid niet tot krimp en vertrek van bedrijven leidt. Het is aan de overheid maatschappelijk ongewenst gedrag voorspelbaar duurder te maken. Naar aanleiding van een vraag van Jeroen Smit over de spaning tussen beprijzing enerzijds en een rechtvaardige verdeling anderzijds, citeert Hasekamp Tinbergen "Je kunt met één maatregel niet meerdere beleidsdoelen bereiken". Je zal dus naast beprijzing iets aan herverdeling moeten doen.
• Hasekamp is kritisch op fondsen zoals het Groeifonds. Je creëert volgens hem een situatie van 'geld op zoek naar bestemming' en je doorkruist de begrotingsregels; door geld uit te hoeken onttrekt het zich aan een integrale afweging. Valoratie van wetenschappelijke kennis vindt hij dan wel weer een goed idee.