zondag 30 juli 2023

Who’s afraid of the Beleidskompas?

Het is nogal stilletjes rond het recent geïntroduceerde Beleidskompas. Voor BIT is het Beleidskompas een veelbelovend vehikel om gedrag aan de voorkant van het beleidsproces mee te nemen. Bij beleid  zelf lijkt het Beleidskompas echter een stuk minder populair. Laatst hebben we tijdens het gedragsontbijt Beschuit met BIT met de beleidscollega's een kleine gedragsanalyse gedaan rond het Beleidskompas. Wat maakt het Beleidskompas vanuit de gedragsdeterminanten Capability, Opportunity en Motivaction zo weinig geliefd bij de collega's?  

Nou dat blijkt hem voor de C te zitten rond: (1)  Dat er nog weinig ervaring is in de organisatie met het doorlopen van het Beleidskompas; (2)  Dat het onduidelijk is of je alles moet invullen of dat een deel volstaat; (3) Dat men niet goed weet wanneer het Beleidskompas te gebruiken. Aan het begin van het proces weet je nog te weinig, later is de beleidsvorming al te ver. Waar ligt de ‘sweet spot’ voor het invullen van beleidskompas? Voor de O ligt het aan: (1)   Cultuur van ‘rennen’ en ‘brandjes blussen’; (2)  Onhandige website, je moet het zelf in MS Word zetten om in te vullen. Tenslotte ontbreekt het aan M vanuit (1) een ontbrekend gevoel van relevantie. Waarom zou ik dit helemaal gaan invullen?; (2)  een andere praktijk: beleid wordt vaak gemaakt a.d.h.v. andere prikkels: kamervragen en moties. En dan moet het snel van de grond komen. Beleidskompas is (meestal) niet het startpunt; (3) Het heersende gevoel: ‘ik ben beleidsmaker, ik weet wel hoe ik beleid moet maken, ik heb het kompas niet nodig’

Toch slaagden we erin aan twee heldinnen van het dossier Houtstook en een betrokken communicatie-expert een beknopte Workshop Beleidskompas te slijten. Wat het probleem is - de eerste vraag van het beleidskompas - lijkt op het eerste gezicht een nogal hoog nogalwiedes-gehalte te hebben. Houtstook is immers schadelijk voor de volksgezondheid. Recent is een studie gepubliceerd van oa RIVM en mijn oud-toxicologie collega’s van de Universiteit van Utrecht. Daarin wordt een stevige relatie gevonden tussen Houtstook (en dan met name de marker roet) en acute gezondheidseffecten (zie link). Toch is daar niet alles mee gezegd want hoe zit het met andere bronnen van luchtverontreiniging en hun bijdrage aan zowel emissie als blootstelling? En gaat het nu om de algehele populatie of om het gevoelige deel daarvan. En in welke mate is het te doen rond gezondheid en in welke mate om overlast? Dat gezegd hebbende konden we heerlijk de diepte in over de samenhang tussen een eerder toegezegde campagne en de overige bestanddelen van de interventiemix (zie voor lijst met opties link) en de fasering in de tijd daarvan. Betekent de Europese inzet op zeropollution 2050 niet gewoon dat we over 25 jaar sowieso van Houtstook afmoeten vanuit de bevinding dat schone Houtstook niet bestaat (de nieuwste generatie ecodesign haarden lijken het vrij beroerd te doen op ultra fijnstof en PM2,5). Een nuttig uurtje zelfs voor onze doorgewinterde Houtstook Heldinnen. Nu heb ik begrepen dat de departementale evaluatie commissie bedacht heeft dat dit najaar vanuit ieder beleidsDG twee dossiers het beleidskompas moeten ondergaan. Goed, weet dat wij er klaar voor zitten om hier anti-corvee style workshopsgewijs mee aan de slag te gaan. Weet ons te vinden!



Geen opmerkingen:

Een reactie posten