Beluisterd: Podcast over Radical Help van Hilary Cottam

Hilary Cottam is een oud-medewerker van de Wereldbank en nu sociaal ondernemer en auteur van het boek Radical Help,  dat ik gelijk na beluistering van de podcast besteld heb. Wat haar betreft zijn de naoorlogse sociale instituties afgebroken tot een niveau waarop renovatie niet meer mogelijk is en we voor nieuwbouw moeten gaan. De welvaartstaat is namelijk niet opgewassen tegen nul-urencontracten, ZZP’ers tegen wil en dank en in work poverty. Armoede gaat dan ook niet alleen maar meer over geld, maar ook over relaties in een moderne econome. Hoe je een baan krijgt hoe je doorgroeit, zelfs wat voor gezondheidszorg je weet te verkrijgen hangt in het VK allemaal af van je contacten. En dat  in een samenleving die meer en meer gesegregeerd is. Als sociaal ondernemer gaat Hilary voor volledige onderdompeling tussen haar onderzoeksobjecten en verkrijgt ze zo inzichten die voor instituties met een systemische aanpak verborgen blijven. Indrukwekkend is haar randomnized control werk aan arbeidsbureaus. Hoewel 8 van de 10 banen niet geadverteerd worden is er ook in de UK een vaak vernederende sollicitatieplicht. Zij kreeg de gelegenheid het anders aan te pakken. Ze ging aan de slag met gemengde groepen van langdurig werkelozen, werkende mensen en mensen die tijdelijk zonder werk zitten. In plaats van te vragen “Wat kan je allemaal?” en “Hoelang zit je al thuis?”, werd gevraagd “Van wat voor baan droom je en wie moet je ontmoeten om de eerste stap te zetten?”. Soort van kruising tussen een AA meeting en een speeddate. Tegen 1/5 van de kosten van een arbeidsbureau kwam 87% vooruit vanuit haar/zijn baan en 54 % van de langdurig werkelozen vond werk. Een belangrijke succesfactor blijkt het doorbreken van schaamte. Opschaling is dan wel weer een dingetje. Door de eenzijdige focus of efficiency bij instituties lijkt die efficiency de relatie tussen burger en staat volledig te definiëren. Er is aldus Hilary alleen nog maar sprake van een risk mindset en men wil niet meer naar mogelijkheid kijken. Het uitreisverbod zit herkenning niet in de weg.

Psychologische nadelen van social distancing – en hoe deze tegen te gaan?

Dat afstandhouden, of social distancing, kan helpen exponentiele besmetting tegen te gaan is natuurlijk een mooi gedachte en dito strategie. Maar tegelijkertijd is het ook tegennatuurlijk. Juist in tijden van crisis helpt fysieke nabijheid tegen angst en onzekerheid. Omgekeerd versterkt afzondering en het bijbehorende gevoel van eenzaamheid depressies en stress en verhoogt het de mortaliteit. Gelukkig hoeven fysieke en emotionele afstand niet hand in hand te gaan. In Washington Post gaat Jamil Zaki (Stanford Social Neurolab) ) hierop en op de onvolprezen Scientific American podcast gaat Steve Mirsky in gesprek met Judy Moskowitz (Nortwestern University, medical social sciences). Hun tips gaan een stuk verder dan bellen, skypen, zoomen, factetimen enz. Allereerst moet je jezelf gevoelens van angst en stress niet kwalijk nemen. Die stress is er en dat geldt stressvolle geldt al helemaal voor werkende moeders. Judy komt overigens ook met een lijst van stressverlagende positivistische activiteiten, die voor bevooroordeelde überrationele mensen (zoals ik) wat damesglossy-achtig aandoen, maar die in ieder geval deels op fysiologisch onderzoek zijn gebaseerd. AIDS-patienten krijgen significant lagere viral loads als ze deze stappen toe passen. Aan de slag dus!:   

1. Elke dag een positieve gebeurtenis als zodanig herkennen

2. Genieten van die positieve gebeurtenis en in een dagboek opschrijven of iemand erover vertellen

3. Het starten van een dagelijks dankbaarheidsdagboek

4. Noteer elke dag een persoonlijke kracht en noteer hoe je deze kracht recentelijk hebt gebruikt

5. Elke dag een haalbaar doel stellen en je voortgang noteren

6. Elke dag een relatief kleine stressor rapporteren en vervolgens een lijst maken van manieren waarop deze positief kan worden beoordeeld. Dit kan leiden tot een groter positief effect bij stress

7.Herkennen dat kleine vriendelijke daden een grote impact kunnen hebben op positieve emoties. En elke dag een kleine daad van vriendelijkheid beoefenen

8. Mindfulness oefenen met een dagelijkse ademhalingsoefening van 10 minuten, waarbij je je concentreert op de ademhaling.

Zijn de BIT collega’s de fout in gegaan met hun corona-heuristiek?

De Britse regering heeft zich voor de corona-aanpak laten adviseren door BIT-UK. Naar het zich laat aanzien is afgelopen week op BIT-advies aanvankelijk afgezien van maatregelen gericht op social distancing. Reden daar voor was dat het te vroeg inzetten op social distancing tot  behavioural fatigue zou kunnen leiden, hetgeen ongeveer inhoudt dat mensen de voorschriften zat zijn, al voordat de echte besmettingspiek optreedt. In een open brief hebben 600 Britse gedragswetenschappers hun zorg uitgesproken over deze aanpak en met name de onderbouwing daarvan. Hoewel de ondertekenaars aangeven dat het concept van gedragsmoeheid mogelijk relevant is en iets om rekening mee te houden (er zijn wel een paar studies die subtiel het fenomeen ondersteunen), maken zij zich zorgen over het gebrek aan bewijs. Ze dringen er daarom bij de Britse overheid op aan om een ​​duidelijke indicatie te geven over hoe gedragsmoeheid in de besluitvorming en modellering een rol heeft gespeeld. En ook vragen zij om onderbouwing, zodat het bewijsmateriaal en de daarop gebaseerde beleidsuitwerking kunnen worden geëvalueerd. Dit suggereert (maar meer ook niet) dat BIT UK het concept van behavioural fatigue ongefundeerd als vuistregel heeft geponeerd, of (ook niet ondenkbaar) dat de Britse regering selectief geshopt heeft uit een genuanceerd BIT-advies. Tijd voor transparantie. Die roep om transparantie als essentieel bestanddeel van publiek vertrouwen komt deze week ook van Susan Michie, onze keynote speaker tijdens de Dag van het Gedrag 2019.

Wanneer vragen de collega's om een Project Start-Up en wat gaat er vaak mis bij beleidsprojecten?

Zoals jullie misschien weten zijn we bij het Behaviourial Insights Team niet alleen van gedrag maar helpen we ook met met zogenoemde Project Start-Ups. Er zijn er inmiddels zo'n 25 uitgevoerd. Student Tom Maas (EUR)  heeft naar de eerste twintig gekeken om de vragen uit de blogtitel te beantwoorden. Op basis van literatuurstudie een tekstanalyse van PSU-verslagen heeft hij vastgesteld dat ondervonden problemen rond gebrekkige communicatie en optimistisch plannen, vaker een aanleiding zijn om op het PSU-team te hulp te roepen dan zaken rond omgeving (stakeholders), doelstelling (is die helder?), verantwoordelijkheid (verdeling tussen opdrachtgever en opdrachtnemer en binnen het team), structuur/proces en middelen (te weinig menskracht/geld). Een reality check bij de collega's van het Projectenbureau - die natuurlijk veel beleidsprojecten langs zien komen - leidde tot wat bijstelling cq verbijzondering. Zo blijk afstemming met stafdiensten rond eindproduct soms een hick-up (in communicatie of planning), overmatige doe-cultuur maakt dat er weleens te weinig tijd wordt genomen voor reflectie, afstemming met de opdrachtgever is met enige regelmaat onvoldoende en wordt er te weinig rekening gehouden met en veranderende omgeving. Helemaal nieuw tov het lijstje van Tom was dat oud zeer tussen betrokken personen of organisatieonderdelen in de weg kan zitten. Tom heeft zijn zo bijgestelde inzichten op een praktische manier vertaald in een bijgestelde intakevragenlijst voor het PSU-team en een aantal noties voor de betrokkenen bij de Ontwikkelagenda Beleidskern. Knap werk!     

Saamhorigheid in tijden van crisis

Vond het hartverwarmend hoe onze Italiaanse EU-genoten samen zongen op hun balkons en applaudisseerden voor hun landgenoten werkzaam in de gezondheidszorg. Thomas Erdbrink deed er in De Wereld Draait Door nog een schepje boven op met filmpjes van dansende Iraanse ziekenhuisartsen. Rutger Bregman begint zijn prachtige boek De meeste mensen deugen met het verhaal van de Londen in tijden van de Blitzkrieg. Hitler had in oktober 1939 zijn plannen aan zijn generaals gedicteerd gericht op het breken van de Britse wil tot verzet. Naast heel veel doden - laten we dat niet vergeten -was er al sprake van saamhorigheid en (Engelse) humor. Het alcoholmisbruik nam af. Er pleegden minder mensen zelfmoord dan in vredestijd en na de oorlog verlangden veel Britten terug naar de Blitz. Toen hielp iedereen elkaar en het maakte niet uit of je links, rechts, arm of rijk was. Dus laten we de wc-rollenoproer van de coronacrisis snel vergeten en veel naar elkaar omkijken (maar niet te dichtbij natuurlijk).     

Corona: ook op het oog eenvoudige basisfeiten zijn nog best ingewikkeld

Ook als je in de primaire vakliteratuur rond neust is het nog hele maal niet zo makkelijk om een Corona-sterftepercentage met enige consensus te vinden. Als je hier voor het eerst over nadenkt zou je kunnen denken - dat berekenen we even door het aantal coronadoden te delen door het aantal besmettingen. Dat heeft de WHO gedaan komt dan op 3,4% maar noemt dit subtiel en wijselijk geen sterftepercentage. Want je moet namelijk corrigeren voor de vertraging tussen vastgestelde besmetting en overlijden. Een team uit Nieuw-Zeeland neemt daar beredeneerd 13 dagen voor. Dus dan moet je het aantal coronadoden op t =0 delen door het aantal vastgestelde besmettingen op t = -13 dagen. Als je dat nu voor Nederland zou doen dan kom je op een onmogelijke sterftepercentage van groter dan 100% (20 (sterftecijfer vandaag rond twee uur) /18 (aantal besmettingen op 2 maart rond één uur). Verklarende factor daarbij is dat er niet volop getest wordt. Omdat lang niet iedereen getest wordt, is het aantal besmettingen vast veel hoger dan het aantal geconstateerde besmettingen.  Eigenlijk zou je gewoon een volledig geïsoleerde gemeenschap van deels geïnfecteerde mensen willen hebben, die je allemaal test en volgt. Maar goed dat zou natuurlijk onethisch zijn om dit zo te organiseren.....Nu ja, tenzij mensen vrijwillig op een cruiseschip zijn gestapt, dan is er namelijk sprake van een natuurlijk experiment. Zo geschiedde en ook alle mensen aan boord zonder symptomen zijn getest. Uiteindelijk kwamen ze daar uit op een sterftepercentage van 0,6% met een populatie met relatief veel oudere mensen. Al met al concludeert de studie dat we nog steeds rekening moeten houden met een brede spreiding van 0,25%- 3%.Voorbereid zijn en de capaciteit en de kwaliteit van de intensive care kan maken dat we aan de onderkant van de onzekerheidsmarge blijven. Omgekeerd heeft een beperkte voorbereidingstijd en overbelasting van de gezondheidszorg in Wuhan  zeker in het begin tot een sterftepercentage van wel 12% geleid. 

Pinguïn Fred: Bas Heijne’s mens/onmens & wetenschap als strijdtoneel

Komende dinsdag bij Pinguïn Fred niet één, maar twee boeken. Wel twee kleine boekjes moet ik dan als troostrijke gedachte toevoegen. Eentje heb ik al eerder besproken Wetenschap als strijdtoneel. Het tweede boek Is het het in januari verschenen essay van Bas Heijne Mens/onmens. Leest een beetje als de Road to Unfreedom, maar dan met hele mooie zinnen. Over hoe het recht op eigen waarden oneigenlijk wordt geëxtrapoleerd naar het recht op eigen waarheid. Over hoe een generatie politici opstaat die garen spint bij het serveren van vage vijandsbeelden aan een electoraat dat haar eigen waarheden zoekt. En - dat moet ons allen aanspreken - over de opgave die hier voor ieder individu uit naar voren komt om mens in plaats van onmens te zijn. De onmens wil het zichzelf in alle opzichten gemakkelijk maken, wil niet vechten tegen zijn eigen tegenstrijdigheden, wil enkel op zoek gaat naar bevestiging van wat hij toch al vindt. Koestert zijn identiteit en gemeenzaamheid met gelijkgestemden, die in dezelfde bubbel zitten, mensen die tot dezelfde sociale laag behoren, mensen die dezelfde mening hebben, mensen die gezamenlijk houvast vinden in het verketteren van anderen, vanwege verkeerde opvattingen, verkeerde woorden, verkeerd gedrag. Tien minuten twitterfeeds lezen maakt zonneklaar dat het een stuk makkelijker is onmens te zijn dan mens. 

Pathways to sustainability

Donderdag naar Utrecht geweest naar deze (titel) inspirerende dag van Maarten Hajer en collega’s. Mooi programma met inspirerende keynotes, een vertrouwenwekkende delegatie - ik mag wel schrijven - activistiese studenten en last but not least kunsten. Teveel gehoord om netjes uit te schrijven, maar wel een paar bullets (in mijn eigen woorden):
- Wat Maarten betreft mag de wetenschap wel wat versnellen en aan relevantie winnen (sneller peer review proces, herwaardering expert judgement, stoppen met de tegenstelling zoeken tussen vrij onderzoek en nuttig onderzoek aan duurzaamheid, grote verbanden leggen zoals het werk aan tipping points);
- Hans Bruyninckx (Europees Milieuagentschap) benadrukt de integraliteit van CE, klimaatbeleid en biodiversiteit. Het ene doel is niet te halen zonder de andere twee. We komen er niet door alleen de implementation gap van water, bodem, lucht (wbl) beleid te dichten. Er is een paradigma shift nodig van wbl naar voedsel, energie, mobiliteit en de gebouwde omgeving. (Maarten stelde overigens dat die paradigma shift niet vanuit de politiek gaat komen maar dat druk van buiten nodig zal zijn);
-Koen Frenken (UU) gaf aan dat de moon shot challenges van Mazzucato met als voorbeeld de landing op de maan, dan wel opgaan voor technologische uitdagingen, maar zich niet lenen voor wicked maatschappelijke uitdagingen. Daar is toch echt een andere formule voor nodig. Als goed voorbeeld noemde hij het vision zero verkeersveiligheidsbeleid uit Zweden (nu ook in NL). Daar lag de start bij het morele argument dat iedere verkeersdode er één teveel is en dat een MKBA als leidraad daar niet passend bij is. Wat we daar voor meer wicked-achtige problemen van kunnen leren is het idee om normatieve doelen als startpunt van een innovatie-agenda te nemen en daarbij niet meteen over verdienvermogen te beginnen.

De geboorte van een zwarte zwaan

Hoe het verder met de corona in Nederland en daarbuiten gaat lopen weten we nog niet. Maar dat er met de corona-uitbraak - in de beeldspraak van Nassim NicholasTaleb - sprake is van de geboorte van een zwarte zwaan is duidelijk. Alle goede bedoelingen ten spijt, hier kan je natuurlijk niet tegenop early warningen. Nu is het tegelijkertijd best wel zo dat toekomstverkenners oog hebben voor de mogelijkheid van een pandemie. In de Horizonscan 2050 van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek (2014) wordt die wel degelijk genoemd onder het kopje unknown unknowns. Dan overigens weer wel in het hoofdstuk Demografische veranderingen. Dit terwijl de secundaire economische effecten van de huidige uitbraak - dat durven we nu toch al best te zeggen - vele malen groter lijken te zijn de primaire demografische impact. Maar goed het is netjes opgeschreven in een Horizonscan, maar vervolgens we doen er niet zoveel mee. In de WRR-bundel Uit zicht-toekomstverkennen met beleid is Roel in 't Veld weldenkend tegendraads op dreef als hij verklaart waarom geen enkele verantwoordelijke actor op de Horizonscan (toen die van 2007) reageert met adequate maatregelen. Dat is wat hem betreft omdat er voor vergaande maatregelen vaak geen draagvlak bestaat en omdat het acteren op tientallen prioritaire kansen- en bedreigingen niet op te brengen is voor een regering. Vervolgens komt hij dan weer uit op het belang van resilience of veerkracht uit, maar - dat vergeten we wel eens - daar zitten natuurlijk net zo goed kosten aan verbonden. Soms is dat haalbaar bijvoorbeeld als je er voor kiest strooizout in voorraad te houden. Vaak echter ook niet als bijvoorbeeld efficiency in de auto-industrie betekent dat je halffabricaten de wereld rond moet slepen.