Op de dag van de grote stroomstoring in Den Haag, werd er 's ochtend gebombardeerd op Gaza en 's middag gedemonstreerd voor de ingang van ons kantoor. We moesten eerst in het donker wentelend de trappen af om er vervolgens bij de uitgang achter te komen dat vanwege de demonstranten het valhek met rijkslogo naar beneden was gelaten. Middeleeuwse toestanden. Met de staart tussen de benen moesten we via de andere uitgang het gebouw verlaten. En dat terwijl de demonstranten "Shame on you" bleven scandeerden. Ik dacht nog: "Dit is niet voor mij bedoeld", maar warempel het voelde wel zo. Karl Jaspers zou dat laatste een passende emotie hebben kunnen noemen. In zijn in 1946 verschenen essay over de Duitse schuld aan de tweede wereldoorlog onderscheidt hij vier vormen van schuld: criminele schuld, politieke schuld, morele schuld en metafysische schuld. Bij de eerste categorie gaat het nog om een kleine minderheid van schuldigen waar ik niet toe behoor. Daarna wordt het wiebeliger volgens Jaspers. Bij politieke schuld draag je ook als onderdaan medeverantwoordelijkheid voor hoe jouw staat geregeerd wordt ook als je niet, ongeldig of anders gestemd hebt. Volgens Jaspers daarin gesteund door Hannah Arendt is het onze plicht die politieke schuld ook als individuele morele schuld te voelen. De metafysische schuld heeft dan weer betrekking op de door Jaspers absolute solidariteit jegens de medemens. Maar goed het ontbreekt de zwijgende meerderheid daarbij aan handelingsperspectief; een gevoel van onmacht. Ondertussen hebben de demonstranten wel de macht gevonden mij over mijn eigen schuldvraag na te laten denken. Mocht je hier meer over willen weten, lees dan het ook in 2025 verschenen boek dat het in de Pinguin Fred stemming niet haalde (zie cover)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten