Brede welvaart: De Toekomst van Infrastructuur

Komende woensdag ben ik in Tilburg voorzitter van het event Brede Welvaart - de toekomst van infrastructuur. De collega’s van ISM hebben zichzelf weer eens overtroffen in van buiten naar binnenwerken, want ze organiseren dit event niet met één, niet met twee, niet met drie, maar met vier externe netwerken op het gebied van brede welvaart & mobiliteit. Hulde dus. Des te belangrijker dat ik - om goed beslagen ten ijs te komen - mijn kennis op het gebied van brede welvaart wat revitaliseer op weg naar woensdag. Gelukkig is daar de tweedelige podcast van Geert Kloppenburg in gesprek met Alexander van Altena (zie link 1 en link 2). Laatst genoemde - oud-OVS-directeur en oud-directeur strategie bij ProRail heeft in opdracht van ISM een essay geschreven over zeg maar het toepassen van brede welvaart op mobiliteit. Alexander maakt zich in de podcast op verfrissende wijze niet al te druk over de precieze definitie van brede welvaart. Wat hem betreft is contextualisering belangrijker dan het helemaal eens zijn over een definitie; je moet voldoende afbakening hebben voor een zinnig gesprek. Hij geeft aan dat we in een overgangsfase van waardentheorie zitten. Tot voor kort (of tot en met nu) is er sprake van een wederzijdse lineaire correlatie tussen groei in economie en groei in mobiliteit. Ruim 150 jaar lang was reistijdverkorting als van zelf welvaartsverhogend zonder naar de nut en noodzaak van de verkeersstroom te hoeven kijken. Dat gaan we langzaam maar zeker anders zien - minder km’s en langzamer reizen kan welvaartsverhogend werken. Maar het maatschappelijke/politieke debat in deze is nog niet uitgekristalliseerd en we hebben ook nog niet het instrumentarium om hier het gesprek over te voeren. Het goede nieuws is dat we het bestaande instrumentarium grotendeels kunnen (her)gebruiken aldus Alexander. Gestandaardiseerde procedures zoals het MIRT spelregelboek blijven hun nut behouden, ook blijven we met visies, wetgeving, ontwerpcriteria richting geven. Rekenmodellen blijven ook van nut al zouden we ze in tijden van brede welvaart anders moeten gaan gebruiken. Dus niet meer (of  niet meer alleen) prognosticerend met uitkomsten als een gegeven construct zoals in tijden van predict and provide gebruikelijk is/was, maar exploratief waarbij experts beleidsmedewerkers/politici samen achter de rekenknoppen zitten om ‘wat als’ -vragen te beantwoorden. Hier hoort een andere manier van aanbesteden bij waarbij het samen aanscherpen van de vraag onderdeel van de opdracht wordt. Dat lijkt me een goede gedachte.