Dit boek vormt de uitkomst van het Carnegie Centennial project (zie link)waarbij de auteur samen met medewerkers van de Carnegie-stichting bezoeken brengt aan New York, Los Angeles, Rio de Janeiro, Bosnië, Myanmar, Fukushima en Zuid-Afrika. De centrale vraag daarbij is: "Komen we door de mondialisering ook op ethisch gebied nader tot elkaar?" Idee daarbij is dat we steeds meer op dezelfde manier over ethische kwesties zouden gaan denken doordat onze spullen, de markten, onze levensstijl en de kansen die we in het leven krijgen steeds meer op elkaar gaan lijken Om de spanning er maar gelijk even af te halen.....het antwoord is "nee, we komen niet ethisch tot elkaar". Wat alle mensen wel gemeen hebben volgens Ignatieff zijn gewone deugden, die hij omschrijft als aangeleerde praktische vaardigheden in moreel gedrag en inzicht. Niet te verwarren met gemeenschappelijke waarden. En die gewone deugden - als vertrouwen, eerlijkheid, beleefdheid, verdraagzaamheid en respect - kunnen een stevig moreel besturingssysteem vormen mits ze ondersteunt worden door goed functionerende instituties. Al met al zijn het dus niet de mensenrechten of de mondiale ethiek, maar de gewone deugden die er in de praktijk toe doen. Daar komt zo betoogt Ignatieff wel wat achter vandaan: "Terwijl asiel vanuit de mensenrechten bekeken een recht is waarop iedere vreemdeling jegens een staatsburger aanspraak op kan maken, als hij maar goed kan onderbouwen dat hij in zijn eigen land vervolgd wordt, is asiel vanuit het perspectief van de gewone deugden een schenking van een staatsburger, en mag hij zelf beslissen of hij daaroe bereid is of niet." De taal van de mensenrechten en die van de gewone deugd komen - geeft Ignatieff aan - dan wel weer samen in compassie, medelijden en ruimhartigheid. Maar vanuit het mensenrechtenuniversalisme wordt medelijden veracht omdat het willekeurig, emotioneel en zeer persoonlijk is. Dat lijkt me niet alleen waar, maar ook intens menselijk. Toen een 55 jarige man (ben ook 55) uit de Gazastrook op tv voor zijn verwoeste winkel zei dat hij in zijn leven alleen maar oorlog gekend heeft, kwam dat toch wat extra binnen in mijn compassiekwab. En inderdaad dat is willekeurig, emotioneel en zeer persoonlijk. Maar euh klein sprongetje ...iets heel anders, is het boek nu ook de moeite waard? Mmmm het bungelt voor mij ergens tussen de twee en drie ballen. Drie omdat er mooie zinnen in zitten en ook wat diepe inzichten. Twee omdat in de inleiding een wetenschappelijkheid wordt gesuggereerd die niet wordt waar gemaakt. Het boek sprint van vraagstelling, via een rijke reeks wat toevallige observaties naar een slothoofdstuk vol stellige conclusies. Aan de bespreking deelnemen? online do 19 okt van 16.00-17.00 uur. Het vorige boek - dat van Mazzucato (zie link) komt ook weer even aan de orde. Stuur me een mail en ik stuur je de link!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten