Op 29 oktober bespreekt Pinguïn Fred het boek Onmacht van Leike van Oss en Jaap van ’t Hek. Glashelder geformuleerd levert dit boek veel herkenning op en biedt het boek ook nog eens een taal die wel eens heel goed van pas zou kunnen komen bij het aanpakken van onmacht binnen organisaties. De auteurs definiëren onmacht als ons onvermogen om grip te krijgen op ons onvermogen. Die onmacht voel je weliswaar als individu, maar komt vaak voort uit een relationeel en/of systemisch patroon. Van Oss en van ’t Hek zien groeiend ongemak met neoliberalisme, postmodernisme en digitalisering als het begin van een transitie. Neoliberalisme en postmodernisme hebben bijgedragen aan de maatschappij zoals die nu is. De daarmee samenhangende problemen kennen we maar al te goed, maar desalniettemin worden die in de eerste hoofdstukken nog eens uitgebreid gefileerd. Daar ga ik nu even niet op in. Belangrijker voor nu: ‘In heel veel organisaties is sprake van een transitiefase waarin robuuste patronen en manieren van organiseren botsen met nog fragiele nieuwe manieren van organiseren.’ ‘Het oude werkt nog maar half en het nieuwe is nog broos en beperkt doordacht en werkbaar. Dit leidt tot onmacht die zich niet laat oplossen op individueel of relationeel niveau, want de oorzaken ervan komen voort uit een complexe botsing op systeemniveau’. Wat je ziet is dat het levende adaptieve systeem van een organisatie botst met het ontworpen systeem. Deze uiteenzetting en dan bedoel ik natuurlijk met name die in het boek verklaren zaken als: (1) waarom het niet in de laatste plaats juist de overheid is die het remmende regime vormt in het model van de transitiecurves van Loorbach; (2) waarom we er niet in slagen een levensvatbaar instrumentarium voor de rechterkwadranten uit het NSOB-sturingsstijlenmodel te maken; en (3) waarom opgavegericht werken niet gaat werken als we denken dat de competenties van individuele medewerkers de beperkende factor vormen. Om iets van een prijsvraag-effect aan deze boekbespreking mee te geven: Aan welke Zembla-aflevering en wiens herfstvakantie doet jullie deze zin denken? : 'Verschuivingen in maatschappelijke opvattingen over rechtvaardigheid kunnen frictie opleveren in hoe je rechtvaardigheid in organisaties nastreeft. Zo kan bijvoorbeeld blijken dat wat we procedureel zuiver en juist deden, door veranderingen in de samenleving niet meer rechtvaardig vinden'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten