Het boekje "Tegen verkiezingen" heeft een kleine vier jaar in mijn boekenkast gelegen, maar heeft met de Tweede Kamer-verkiezingen in aantocht niets aan actualiteit ingeboet. Een goed verstaander had al bedacht dat Van Reybrouck tegen verkiezingen is. Hij is overigens niet helemaal tegen verkiezingen, maar is voor een bi-representatief model, deels door stemming en deels door loting. Zo combineer je de deskundigheid van beroepspolitici en de vrijheid van burgers die niet herkozen hoeven te worden. En voor je nu denkt: "Had Van Reybrouck misschien een verkeerde paddenstoel in zijn bakjes met champignons zitten?", hij heeft dit grondig en overtuigend onderbouwd. Loting is ook niet zomaar een vorm van nieuwlichterij maar werd al bij de oude Grieken toegepast en in de stadstaat Venetie heeft loting zelfs vijf eeuwen uitstekend gewerkt voor dat Napoleon er een eind aan maakte. Er lijkt zich een vorm van electoraal fundamentalisme in ons gemeenschappelijk gedachtengoed genesteld te hebben aldus Van Reybrouck, als of er geen democratie denkbaar is zonder verkiezingen. Het doet mij inderdaad ook wat bevreemdend aan, dat in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens het HOE van democratie staat gedicteerd ('periodieke en eerlijke verkiezingen'). Van Reybrouck stelt dan ook dat we moeten waken voor de dictatuur van verkiezingen; een situatie waarin regeringen met een steeds brozer en steeds vluchtiger mandaat moeten werken. Regeringen laten zich nu leiden door opiniepeilingen (en wellicht binnenkort weer referenda) waarin mensen aangeven wat ze denken als ze niet denken. Zou het niet zinniger zijn, zo stelt van Van Reybrouck de retorische vraag, als regeringen vernemen wat diezelfde mensen denken als ze hebben kunnen denken? En dat de politiek daar naar luistert. Zeer de moeite van het lezen en meer dan het experimenteren waard, omdat de laatste twintig jaar in binnen - en butenland al veel ervaring is opgedaan en de inzichten in wat wel en niet werkt ver zijn gevorderd. Juist voor issues waar gekozen politici zich niet aan willen branden uit angst voor electorale afstraffing (denk aan klimaat, vluchtelingen) is het nu echt tijd om in woorden van de Denker des Vaderlands Daan Roovers het stille midden aan het woord te laten. Juist als je niet overtuigd bent, hoop ik dat je wél nieuwsgierig bent geworden. Lezen dus!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten