Gedrag in de brede maatschappelijke heroverweging

Koortsachtig wordt momenteel gewerkt aan de afronding van de rapportages van de werkgroepen Brede Maatschappelijke Heroverweging. Voor IenW zijn met name de werkgroepen rondom klimaatadaptatie, circulaire economie en toekomst mobiliteit relevant. In totaal zijn er 16 (of waren het er nu 17) werkgroepen. De werkgroepen ontwerpen zonder politieke sturing beleidsvarianten uitgaande van minder, juist meer én evenveel budget. In de opdracht aan de werkgroepen is expliciet gevraagd  naar de toepassing van gedragsinzichten in de beleidsvarianten te kijken. Vandaar dat BIT een gedrags-economisch bureau (Stichting Behavioural Insights Nederland) en een meer sociaal-psychologisch bureau (Dijksterhuis & Van Baarn (DNB)) gevraagd heeft naar de concept-rapporten te kijken en te adviseren vanuit gedragsexpertise. Deze week zijn de uitkomsten gepresenteerd bij de werkgroepen voor klimaatadaptatie en circulaire economie over twee en halve week is toekomst mobiliteit aan de beurt. Ik verklap nog niet teveel...maar wel iets. Zo hamerde DNB er op dat er in het concept naar communicatie en voorlichting wordt gegrepen vanuit de gedachte dat kennis, via houding tot het gewenste gedrag leidt. Echter, de gedragswetenschap geeft aan dat het vaak net andersom is. Het aanbieden van een laagdrempelig handelingsperspectief leidt tot aanpassing van de houding en de bereidheid meer kennis op te doen. Na ruim een jaar bij het BIT is dat echt uit mijn hart gegrepen, want het misvatting dat we met een campagne of - ook vaak gehoord-  'een stukje communicatie' heel Nederland aan het groene gedrag krijgt, is op de Rijnstraat wijder verspreid dan laten we zeggen.... vrije werkplekken. Behavioural Insights Nederland deed de oproep veel meer dan nu te experimenteren met beleidsopties. Samen met gemeenten en waterschappen (vb 50 gemeenten doen A, 50 gemeenten doen B) en met een governance die helpt het leren van experimenteren tot grote hoogten te brengen, wordt beleid pas echt evidence-based. Bij ontwikkelingssamenwerking heeft deze aanpak alvast heel goed gewerkt. Sterker nog je kan er de jongste Nobelprijswinnaar voor de Economie mee worden.