Gelezen: Oerboek Gedrag - Nudge van Thaler en Sunstein

Als beginnend gedragsdeskundige mag het boek Nudge niet ontbreken op mijn inleeslijst. Al eerder beschreef ik hoe dit boek onderdeel uitmaakt van de identiteit van gedragsdeskundigen bij de overheid https://tinyurl.com/ycnfo269 . Gedragswetenschappers reageren vaak wat jaloersig op het succes van dit boek, “Wat doen Thaler en Sunstein eigenlijk behalve het aan elkaar schrijven van bestaande kennis?”, vragen zij zich dan vertwijfeld af. Nou, één van de antwoorden daarop is dat zij uitblinken in wat we in de competentieprofielologie politiek-bestuurlijke sensitiviteit noemen. Door het introduceren van de term libertair paternalisme bieden ze het totale spectrum van de Amerikaane politiek comfort. Libertair slaat dan op het behoud van vrijheid in de aangeboden keuzearchitectuur (vb we verleiden u de trap te nemen, maar de lift is er ook nog). Het paternalistische aspect zit hem in de claim dat het legitiem is te proberen het gedrag van mensen zodanig te beinvloeden dat ze langer, gezonder en beter leven. En het libertaire in ‘ beter’  zit h’m er dan weer in dat de keuzemakers naar hun eigen oordeel beter af zijn. Een tweede ding wat de auteurs goed doen is dat ze allerlei mogelijke bezwaren tegen het inzetten van de kleine gedragsduwtjes uit de titel van het boek (nudges)  beargumenteerd pareren. Voor overheden zit het pareren h’m vooral in het toepassen van transparantie op basis van het openbaarmakingsprincipe van Rawls. Het mooiste stukje kennisarchitectuur uit Nudge vond ik die van de donorregistratie in de Amerikaanse staat Illinois. In plaats van veronderstelde toestemming zoals nu in NL - met als nadelen post mortem opstandige familieleden en de irritatie die een verondertelling over een gevoelig onderwerp oproept - werken ze daar met het principe van de verplichte keuze. Als je je paspoort of rijbewijs komt verlengen moet je verplicht aangeven of je donor wilt worden of niet en wordt uitgelegd dat een 'ja' betekent dat de familie niet van deze keuze af mag wijken. De eerste resultaten zijn bemoedigend. Maar goed niet voor de donoren natuurlijk.