Het boek uit de titel van Gabriel van den Brink met als ondertitel ‘En de eigenheid van het Europese continent’ is alvast een stuk toegankelijker dan het met gezwollen taal doordrenkte boek van vorige maand, van Paul Frissen. En al wees bloglezer Onno mij op een goed onderbouwde kritische recensie (zie link), het boek is zeker het lezen waard. Van den Brink betoogt dat Europa als antwoord op een groeiende behoefte aan gemeenschapszin toe is aan een nieuwe derde weg ergens gelegen tussen de supermarkt (VS) en de superstaat (China). Die nieuwe weg vindt hij in een coöperatieve werkwijze die ‘nadruk op cooperatie’ en ‘vrijwilligheid’ combineert. Wat van den Brink betreft is dan sprake van een evenwicht tussen dwang en staatsmacht enerzijds en het vieren van individuele vrijheid anderzijds. Met daarnaast ook een evenwicht tussen competitie enerzijds en coöperatie anderzijds. Hij past dit passend, maar wellicht wat oppervlakkig toe op de klimaatopgave. De grote uitdaging daarbij is volgens hem of we het maatschappelijk leven zodanig kunnen inrichten dat er op langere termijn voldoende stabiliteit ontstaat. Het onlangs besproken WRR rapport over rechtvaardig klimaatbeleid levert daar alvast een nuttige bijdrage aan. In het nawoord past hij zijn analysemodel toe op de coronacrisis. Hij neemt daarbij waar dat de liberale regering gedwongen door de pandemie en staande voor de basale taak om voor publieke veiligheid te zorgen, geen andere keuze had dan tegen het liberale denken in te gaan. Hoewel hij terecht ook opmerkt dat het klassieke liberale denken volgens Mill stelt dat vrijheid nooit absoluut is en ophoudt zodra deze andere schade berokkent. De felle tegenreacties op de inperking van vrijheid tijdens corona of de afwijzende ontvangst van de door Minister Jetten uit de IBO-klimaat geselecteerde aanvullende maatregelen (zie link) laten zien dat hier nog wel een opgave ligt. Van den Brink verklaart dit dit komt omdat door decennia neoliberale hegemonie, Nederlanders inmiddels vanuit een liberale filosofie denken. Ze vinden hun eigen bewegingsvrijheid belangrijker dan de gevolgen die dat voor anderen of de gemeenschap heeft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten