Strategie: De anatomie van weerstand

In afwachting van de doorrekening van het klimaatakkoord is het een goed moment om de vakliteratuur over weerstand weer eens uit de kast te trekken. In Overcoming resistance pakken Knowles en Riner de scalpel ter hand (kon het boek niet vinden op internet maar hier een kleine inkijk in de inmiddels commerciele wereld van Knowles ). Zij onderscheiden drie vormen van weerstand: reactantie, sceptisisme en inertie. Bij reactantie gaat het om weerstand die ontstaat als iemand je keuzevrijheid geheel of gedeeltelijk wegneemt. Deze weerstand neemt toe als de beinvloeding als arbritair of weinig subtiel gevoeld wordt, en als het voor degene die het ondergaat over belangrijke zaken gaat. Deze vorm van weerstand staat los van de inhoud. Reactantie ontstaat door de poging te beinvloeden ansich, dat men vervolgens ook tegen het voorgestelde is of gevoelens van nostalgie krijgt is een gevolg en geen oorzaak van reactantie. Bij scepticisme gaat het wel om de inhoud al maakt het ook uit wie de boodschapper is en hoe die gebracht wordt. Tenslotte gaat het bij inertie niet om de inhoud maar om de onwil om te veranderen en een voorliefde voor de status quo. Zoals de beschrijving van deze drie vormen van weerstand laten zien, is 'we gaan het nog een keer goed uitleggen' niet zo'n beste aanpak. De auteurs richten zich in hun stuk dan ook juist niet op de alpha-aanpak - postieve kanten van de verandering laten zien, maar op wat zij noemen de omega-aanpak -  gericht op het verminderen van weerstand. Omega omdat het het universele symbool voor weerstand is en omdat er pas  als laatste aan gedacht wordt. In "Veranderen in één dag"  van Ben Tiggelaar wordt als voorbeeld genoemd het benadrukken van de onaantrekkelijke kanten van de status quo. Los van de inhoudelijke voor- en nadelen van maatregelen uit het klimaatakkoord is het wellicht geen gek idee te bedenken welke maatregelen welke vorm van weerstand gaan oproepen.