In 2020 publiceerde Thomas Piketty zijn boek Kapitaal en ideologie met ver weggestopt vanaf pagina 1073 wat voorstellen voor belastingmaatregelen. De meeste mensen komen niet zover in zijn boeken, maar Paul Schenderling blijkt uit het goede leeshout gesneden te zijn. Piketty stelt drie alternatieve varianten voor die de ruggengraat vormen van Schenderlings' boek (daarin al vanaf pagina 27):
(1) Een soort van CO2-uitstoottegoedbonnen als een individueel CO2 budget. Schenderling vindt deze niet echt geschikt omdat er vaak bij gedacht wordt - hoewel Piketty dat niet voor ogen had - dat deze tegoedbonnen verhandelbaar zijn. Dan ontstaat al snel het idee dat rijken eenvoudig de rechten van minderbedeelden opkopen. Dat dit niet goed valt heeft Barbara Baarsma al ondervonden;
(2) Het integreren van CO2 belasting in progressieve inkomstenbelasting. Concreet wordt hierbij een CO2 belasting op producten ingevoerd waarbij vervuilende producten of productcategorieën hoger worden belast. De belasting wordt met enige regelmaat verhoogd passend bij het tempo dat nodig is een CO2-neutrale samenleving te bereiken. Via een reductie op de inkomstenbelasting wordt het zó uitgebalanceerd dat de koopkracht van de meeste groepen (de 90% minst verdienenden) behouden blijft.
(3) Een progressieve CO2-belasting op het niveau van de individuele consument met een maximum toegestane individuele CO2 uitstoot. Best ingewikkeld maar het systeem moet door banken worden bijgehouden zoals de nu ook je eindejaarssaldo aan de Belastingdienst doorgeven. Digitale Productpaspoorten moeten voor de getalsmatige basis zorgen.
Schenderling vindt systeem 3 ook best ingewikkeld en kiest voor nu voor systeem 2 (iets minder precies, maar wel beter uitvoerbaar). Overigens vindt Schenderling dat we ook niet te krampachtig over het absorptievermogen van de Belastingdienst moeten denken: de problemen bij de Belastingdienst zijn wat hem betreft grotendeels het gevolg van jarenlange bezuinigen op de uitvoering en kunnen bij voldoende investeringen ook weer opgelost worden. (Dat heeft een jonge slimme ASA-collega ook al eens geopperd).
Briljant aan de herontdekking van Piketty is dat het de spotlight niet langer meer alleen op de productie richt, maar juist ook op de consumptie, om zo een halt toe te roepen aan dweilen met de kraan open. Hoewel Schenderling aangeeft dat het de voorkeur heeft dit alles Europa-breed in te voeren, is een bijkomend voordeel dat je hier als Nederland in voorop zou kunnen lopen zonder het Nederlandse producenten moeilijk te maken. Het level playing field blijft immers intact (misschien geldt dit in mindere mate voor winkels in de grensregio's bedacht ik me nog).
Toegepast op mobiliteit - daar wijdt Schenderling ook een hoofdstuk aan - betekent dit dat je als overheid flink en big bang-achtig in OV en deelmobiliteit moet investeren en dat je tegelijkertijd met de CO2-belasting zorgt dat deze modaliteiten relatief goedkoper worden dan de privé-auto.
Schenderling heeft net als Jason Hickel hekel aan reclame en geplande veroudering, maar komt met zijn uitgewerkte CO2-belasting een stuk dichter bij praktische uitvoerbaarheid.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten