Pinguin Fred leest Not Knowing: The art of turning uncertainty into opportunity

Geïnspireerd door de al veel geciteerde 100% / 50% uitspraak van de premier, koos Pinguïn Fred de laatste bijeenkomst massaal voor het boek Not Knowing  van Steven D'Souza en Diana Renner. Om maar met de deur in huis te vallen: erg kapot ben ik er niet van. Het boek is nogal anekdotisch van aard en bevat heel veel  uitgewerkte mini-interviewtjes. Daardoor wordt het boek veel te lang voor de boodschap die het uit wil dragen. Nu goed eerst even puntsgewijs naar die boodschap: (1) We moeten niet teveel macht geven aan deskundigen die worden vaak geplaagd door teveel zelfvertrouwen; (2) we moeten zelf verantwoordelijkheid nemen en ons niet laten misleiden door onzekerheid; (3) dat misleiden heeft als verschijningsvormen: gehaast controle nemen, apathie/inertia, verlammende analyse (paralysis analysis), rampdenken en gehaast tot actie overgaan; (4) maak van onzekerheid opwinding door (a) leeg te beginnen (in the beginners mind are many possibilities in the experts mind there are few); (b) je ogen dicht te doen en andere zintuigen in te schakelen (The eyes are the fascists of the head) - leer luisteren; (c) doe een actie en leer ervan - de kracht van het experiment; (d) geniet van het niet weten. Mooi, maar voor doen en laten in tijden van corona, bijvoorbeeld in het licht van de corona-reconstructie in NRC van vorige weekend,  kan ik er niet zoveel mee. Ongetwijfeld zal uit een nu te starten lerende evaluatie waarvoor terecht gepleit wordt komen dat er fouten zijn gemaakt dan er wellicht ook sprake was van teveel zelfvertrouwen. Goed beschouwd werken de aanbevelingen van D'Souza en Renner vast uitstekend waar het individuele keuzes betreft. Bij corona gaat het echter om de botsing van individuele vrijheid op het collectieve belang van de volksgezondheid en gaat het dus niet als vanzelf over individuele keuzes. Al dan niet aangemoedigd door de preventieparadox, individuele vrijheid op één zetten is dan wat mij betreft nogal monomaan. Zeker als dat er toe leidt dat ook mensen in mijn omgeving bij voorbaat het installeren van een corona-app uitsluiten (...en daarbij het antwoord op de terechte vraag of die wel of niet kan helpen niet af willen wachten). Vertrouwen in experts, instituties en elkaar is juist ook heel belangrijk. In dezelfde NRC een stuk over dat de wereld een nieuw besturingssysteem nodig heeft en dat zonder onderling vertrouwen geen enkel maatschappelijk systeem functioneert.  Ik weet als niet-expert natuurlijk ook niet welke corona-maatregelen het beste werken, daar hebben we experts voor nodig die we kunnen vertrouwen en die zich kritisch laten beschouwen door ander experts. Wel denk ik te weten dat de keuze voor maatregelen geen individuele keuze kan zijn. Cees Nooteboom schreef eens zo iets dat het verschil tussen Duisters en Nederlanders is dat Nederlanders bij een rood voetgangersstoplicht graag nog even zelf bepalen of dit ook voor hen geldt. Vaak koddig en bron van nationale trots, nu even niet. Stuur me vooral een mail als je dinsdag om 1600 uur aan wil sluiten bij Pinguïn Fred dat stuur ik je de vergaderlink!