Kennis: Jeugdpuistjes; Onverwachte vragen voor in de wetenschapsagenda?

Het geklaag van wetenschappers is natuurlijk niet van de lucht bij het idee dat iedere Nederlandse burger mag meedenken over vragen en onderwerpen voor in de wetenschapsagenda. Want ja wat weten die er nu van? Kan me de onrust wel wat voorstellen, maar toch. Van de farmaceutische industrie weten we inmiddels dat ze het liefst een levenslang medicijnen verkopen aan verder gezonde mensen. Vandaar de focus op het ontwikkelen van antidepressiva, slaapmiddelen, bloedrukverlagers en ritalin-look-a-likes. In het NRC van dit weekend vraagt Martijn Katan zich af hardop af waarom er zo weinig onderzoek wordt gedaan naar acne/jeugdpuistjes. Hoewel mijn gezicht al op vrij vroege leeftijd een aanzienlijk deel van mijn hoofd bestreek - ruimte genoeg zou je zeggen - heb ik daar zelf gelukkig nooit last van gehad. De meeste tieners krijgen ze echter wel, 20% zelfs heftig en 1% komt er nooit meer van af. Puisthouders worden hier vaak ongelukkig van en denken twee tot drie keer zo vaak als puistlozen aan zelfmoord. Dit is toch meer dan wat ongemak, over science for society gesproken. Naast geldgebrek als reden voor onderzoeksgebrek benoemt Martijn een in zijn ogen belangrijkere reden.....ijdelheid. Het woord zelf gebruikt hij niet, maar hij stelt wel dat (top)wetenschappers zich liever richten op grootse dingen waar je misschien de Nobelprijs wel mee kan winnen. Nou vraag ik je.....dit vraagt om bijsturing. Jongeren zijn natuurlijk slecht georganiseerd en zoals Martijn het ook stelt er is niet iets als een Nederlandse Acne Stichting. Maar met sociale media weet puisthoudend jong Nederland natuurlijk wél raad. Het moet toch mogelijk zijn de vraag "Vind een definitieve oplossing voor jeugdpuistjes door voedingsonderzoek dan wel op andere wijze" laten we zeggen 'best wel vaak' in te dienen op de site van de Nationale Wetenschapsagenda zodra deze in april in de lucht is?

Kennis: Voorgesprek Jan Staman voor de IenM-kennisjaarlezing

Woensdag samen met Lilian van den Aarsen onze spreker Jan Staman al vast wat in de stemming gebracht voor de jaarlezing. Die stemming zat er overigens al gelijk goed in dus werd het vooral een uurtje vermakelijk koffiedrinken waarbij we getrakteerd werden op een aantal mooie zienswijzen en oneliners. Zonder Jan te willen scoopen alvast een kleine sneak preview 'Ministeries moeten het toch vooral hebben van hun eigen kennisinstituten. Ook al worden ze veel meer gekort dan de universiteiten. Goddank hebben we instituten die verstand hebben van ambtenaren. Instituten met experts in plaats van onderzoekers'. Of wat dacht je van 'Ieder goed departement heeft een aantal gezaghebbende ambtenaren die houden van de wetenschap en die opzoek gaan naar early warning signals. Ambtenaren die gewaardeerd worden in de onderzoekswereld en 'rommelaar' als kerncompetentie hebben. Die mensen worden bovenin gezien, zijn loyaal aan de organsiatie en ze doen het voor niets.' Helemaal letterlijk zijn de citaten niet want typen en lachen tegelijkertijd is best lastig. Nog niet opgegeven voor de IenM-kennisjaarlezing 7 april, 16.30 uur? Doe het nog even snel op:

Innovatie: Serious ambtenaar creatief op afvalscheiding bij scholen

Twee vrijdagen lang werkte een groep serious ambtenaren mee aan de actie serieus request door in opdracht van het IenM-programma Van Afval Naar Grondstof innovatieve oplossingen te bedenken voor afvalscheiding op scholen. Door te googelen,te bellen, te interviewen en te lezen wist de groep één idee tot in detail uit te werken en zeven parkeerflapideeen achter te laten voor verdere uitwerking. Het uitgewerkte idee combineerde 3D printing met afvalscheiding. Leerlingen maken dan van bijv plasticbekertjes In een aantal stappen 'printplastic' en maken daar met 3D printer hippe gadgets ( hoor mij nou) van zoals telefoonhoesjes. Een geweldig idee toch? Het idee van de vormgeving van de parkeerflap ga ik trouwens zeker hergebruiken. Zo wordt het ineens een voorrecht op de parkeerflap te hangen. En hergebruik is nog beter dan recycling zoals jullie weten.

Gelezen: The Organized Mind

The Organized Mind van Daniel J Levetin heeft als ondertitel 'thinking straight in the age of information overload'. Met dit boek weet Daniel in een klap 530 pagina's extra information overload toe te voegen. Ben dus nog niet door het boek heen maar al wel aan het denken gezet. De aanval op multi-tasking en email is nog veel rabiater dan die in Getting Things Done van Dave Allen. Van mulitasking ga je het stresshormoon cortisol aanmaken en het vluchthormoon adrenaline. Resultaat is dat je je opgefokt gaat voelen en dan is het weer heel fijn om je op je email, apps en smsjes te storten omdat je daarvan een dopaminebeloning krijgt bij het msiplaatste gevoel dat je weer wat nieuws gedaan hebt. De schade hiervan is groter dan die door het langdurig roken van hasj is de stelling. Levin schrijft dat toen het 10 jarige zoontje van een collega gevraagd werd wat zijn vader voor beroep had, het antwoord "email beantwoorden" was. Hoe dan ook ik ben pas op pagina 120 maar nu al helemaal overtuigd dat ik rigoreus moet gaan afkicken van mijn emailverslaving. U bent gewaarschuwd. 

Strategie: Focusgroep diversiteit en inclusie

Woensdag meegedaan aan focusgroep diversiteit en inclusie op het werk. Beetje oncomfortabel onderwerp omdat je wel kan vinden dat afkomst, geslacht enz niet uit mogen maken op het werk, maar je toch niet helemaal zeker bent van onbewuste vooroordelen. Maar goed dankzij goede gespreksleiding door een zogenoemde corporate antropoloog werd het gelukkig geen wedloop in politieke correctheid. Aan de andere kant, echt tastbaar werd het ook niet. Was wel de eerste bijeenkomst waarin integratie als iets slechts wordt gepresenteerd (zie dia). Na enig aandringen kreeg ik wel een concreet handelingsperspectief om tot inclusie te komen; actief op zoek te gaan naar de 'Nee'. Dus tijdens besprekingen expliciet te vragen of iemand het anders ziet en bij bevestiging meteen te vragen of er anderen zijn die dit ook zo zien.   

Kennis: BVNL slotsymposium in Utrecht

Gijsbert Borgman van de directie ruimtelijke ordening had mij gevraagd dit symposium voor te zitten. Voor de liefhebbers van uitgeschreven afkortingen.....BVNL staat voor Beleidsverkenning ruimtelijke versterking van het vestigingsklimaat van NL. Precies BVNL dus. Donderdag was het dan zover en ik moet zeggen, ik heb er erg van genoten. Het zit wat onderwerp betreft een beetje tegen de agglomeratie-effecten aan, dus dan boeit het mij meteen mateloos. Binnen BVNL zijn zes regios bestudeerd Groningen, Twente, Arnhem/Nijmegen/Ede/Wageningen, Venlo, Zuid-Limburg en west midden Brabant. Daan Zandbelt van bureau Zwarte Hond had prachtige concept-rapportages gemaakt met maar liefst 22 mooi vormgegeven bevindingen en aanbevelingen. Een van de lessen gaat er zo gezegd over dat mislukkingen uit het verleden geen garantie voor mislukking in de toekomst zijn ;-). Het verfoeide economisch spreidingsbeleid uit de jaren 60/70 heeft gezorgd voor de economische hotspots van vandaag (Eemshaven, Chemelot campus enz). Een andere les is ook heel mooi namelijk dat HBO's een centrale rol in de triple helix spelen doordat ze regionaal weinig optimaal verbonden MKB-partijen samenbrengt via netwerkbijeenkomsten. Daarom des te beter dat de HBO's mee doe aan SURF dacht ik nog. Ook een prachtig verhaal van Frank van Oort (UU) die misschien niet geheel toevallig ruimtelijk beleid pas bij bullet 6 zet waar het gaat om maatregelen om de regionale economie te bevorderen. Gijsbert en collega's gaan al deze bevindingen en die uit REOS (zelfde als BVNL maar dan over randstadregios en Brainport Eindhoven) benutten binnen (verbrede) MIRT en de Nationale Omgevingsvisie.

 

Innovatie: Mijn zonnepanelen zagen de zonsverduistering wél

Donderdagavond werd nog voorspeld dat ik in Den Haag in de wolkenloze band over oNederland zou zitten en de zonsverduistering van vrijdag prima zou kunnen zien. Niet dus. Het bleef de hele ochtend bewolkt. Mijn zonnepanelen wisten echter vrij precies 10.37 uur aan te wijzen als het hoogte punt van de zonsverduistering.

Strategie: verkiezingsdebat bij IenM

Woensdag is het zover in het eggie, maar bij IenM hebben we de verkiezing(debatten) al weer achter de rug. Dankzij Gerard Snel en zijn strategische evenknieën bij RWS was er sprake van een heus lunchdebat. Drie IenM kandidaten voor de Provinciale Statenverkiezingen (PS) en vijf voor de waterschapsverkiezingen gingen met elkaar in schijngevecht. Omdat de IenM kandidaten voor de PS- verkiezingen uitkwamen voor drie verschillende provincies werden de tegenstellingen niet echt zichtbaar en kwam het debat dan ook maar moeizaam op gang. Ron Hillebrand bracht overigens knap het idee voor een Deltaplan Fiets in Zuid-Holland naar voren. Het debat van de waterschappers gaf wat meer vuur en vlam. Al moet gezegd dat het hier al helemaal niet duidelijk wordt waar de echte verschillen tussen de partijen zitten. Behalve dan in de kleuren van het promomateriaal. Dieptepunt was toch wel de spreektijd die verloren ging aan de discussie over het aantal geborgde zetels. Bij gebrek aan verschillen op inhoud, gaat men maar ruzieën over de procedures. Maar eerlijk is eerlijk Frits Brouwer wist in een minicollege van nog geen 30 seconden haarfijn uit te leggen waar de verschillen dan nog wél zitten; meer of minder waterschapsbelasting, en wat men na waterveiligheid het op één na belangrijkste thema vindt, landbouw of natuur. Jan Bouwens zette me nog wel aan het denken door te benadrukken dat de persoonlijke toewijding en inzet van de kandidaten belangrijker is dan de zoektocht naar verschillen en daar heeft hij natuurlijk een punt. Het is mooi om te zien dat deze IenM collega's zich zo inzetten voor het bestuur van provincies en waterschappen. Ondertussen ben ik zelf erg geholpen door de stemwijzer (tip: vul zowel die van jouw provincie als van de Eerste Kamer in en blijf in vertwijfeling achter als er iets anders uitkomt :-) en door het kieskompas voor de waterschapsverkiezingen. 

Innovatie: frustratie als intuïtief sturingscommando van de iPad

Van de week was ik met een blog bezig op de IPad en drukte op een paar verkeerde toetsen en was ineens mijn gehele tekst kwijt. Nu zit er op het IPad- toetsenbord geen hersteltoets. "Wat nu?", Dacht  ik vertwijfeld. Mercedes - die stelselmatig weigert gebruiksaanwijzingen te lezen - wist het meteen; hard schudden. Het moet niet gekker worden, want het werkt nog ook. Dat noem ik nog eens intuïtief. Meestal schud ik aan een weigerachtig apparaat voor ik het het raam uitgooi en de mensen van Apple houden daar op interculturele wijze rekening mee. Ik zeg: "Knap". Wel zijwaarts schudden anders werkt het niet. 

KIS: KIS op de hei!

Maandag en een deel van de dinsdag was KIS zo gezegd op de hei om na te denken over en te werken aan oa. verbetering IenM innovatieklimaat, strategische positionering KIS, miraculeuze oplossingen om kennis en beleid nu wél aan elkaar te verbinden enz.enz. Hartstikke goed om samen weer nieuwe ideeën en daarmee goede voornemens te formuleren. De uitdaging is natuurlijk om een deel van die goede voornemens ook uit te gaan voeren, maar daar gaan we het gelukkig maandag al weer over hebben. Hoe dan ook een hele productieve en beide voeten op de grondachtig samen zijn. Al kan een strategische unit zich natuurlijk niet serieus nemen, zonder een klein deel van de tijd aan freischwebenes Intelligenz te besteden.   

Kennis:Vraagarticulatie-workshop Mitigatie en water

MOm te komen tot een goede invulling van het Nationaal Water en Innovatieprogramma Water en Klimaat voor het onderdeel mitigatie hebben Judith Post (DGMI), Corné Nijburg (Water Governance Center) en ikzelf drie parallelle workshops georganiseerd over respectievelijk oceaan/veen, water in de stad, energie & water. Corné had een mooi format bedacht en dankzij de meedenkers in mijn groep met oa Ben Spiering (RWS) en Marc Londo (ECN) hadden we in twee uur tijd een set echt gevoelde vragen gereed die we ook al wat verder hebben uitgewerkt. De twee hoofdopgaven die we gezamenlijk geformuleerd hebben zijn (1) Energieneutraal waterbeheer een kunstwerken voor RWS en de waterschappen met optimale functiecombinaties; (2) Een kloppende business voor water en energie, met daarbij de focus enerzijds op de kosten van de techniek omlaag, en anderzijds op doelen koppelen en benutting en ontwikkelen van financieringsvormen. Terugkerende thema’s waren de zoektocht naar functiecombinaties, het belang van kennissynthese en een kennistransferium, en beslissingsondersteunende modellen/systemen om effecten, kosten en opbrengsten van energie uit water in beeld te brengen   

Kennis: videoconference met Australie over zoetwatervoorziening

Afgelopen woensdagochtend vroeg (!) was het dan zover ....de tweede Videoconferentie met Australië ging van start. De eerste in september was groots opgezet met, met name in Brisbane, een flinke groep deelnemers. In september was het doel overzicht geven van de samenwerking met Queensland tot nu toe. Deze tweede conferentie was bedoeld op met meer diepgang in te gaan op vier door NL geformuleerde thema's rond zoetwatervoorziening. Twee deelnemers in Utrecht, drie in Den Haag en acht in Brisbane gingen hier over in gesprek. RWS en Deltares hadden een scoping document geschreven waarin de vragen van NL aan Australië scherp geformuleerd waren. De videoconferentie ging bovenal over twee vragen: (1) Hoe gaan Australiërs om met dat watermodellen - door kritische stakeholders gedwongen - steeds beter en steeds zwaarder gemaakt moeten worden (en daarmee steeds langzamer)?; (2) Wat kunnen we van Australië leren waar het gaat om het invullen van het (water)voorzieningenniveau (zeg maar...onder welke condities kun je op hoeveel water rekenen van de overheid)? Voor de eerste vraag geldt dat de Australische vakbroeders het iets makkelijker hebben. Zij gebruiken de modellen vooral in de communicatie met de grote bulkwaterleveranciers. De modellendraaiers hebben dan ook primair te maken met mensen die modellen en de onzekerheden daarvanher-en erkennen. Zij werken nu al met relatief lichte stochastische modellen die niet belachelijk veel rekencapiciteit nodig hebben. Minder directe raakvlakken op dit punt dus, al is bij RWS en Deltares-collegas wel belangstelling gewekt om deze stochastische modellen eens nader te bekijken. De tweede vraag bleek een schot in de roos. De Australische experts benadrukten meerdere malen dat je bij het definiëren van het voorzieningenniveau je systeem voldoende open moet houden voor nieuwe watergebruikers. Dat was er duidelijk eentje om vast te houden. In grote delen van Australië -zoals bijvoorbeeld in het Murray-Darling gebied - waar ik eerder een paar maanden gewerkt heb - is dit meteen op gelost door het introduceren van verhandelbare waterrechten. Nieuwkomers kunnen zich dan gewoon inkopen door rechten te kopen van bestaande gebruikers zonder dat dit ten koste gaat voor bijvoorbeeld water voor de natuur. 

         

Kennis: Lunchlezing over samenwerking met Queensland, Australie

Samen met Sandra Schoof (DGRW) en Stijn Koole (Bosch en Slabbers landschapsarchitecten) een DGRW lunchlezing verzorgd over de samenwerking met Australië. Sandra presenteerde een overzicht van de samenwerking die startte met de "wij bieden u hulp aan"-brief van onze Minister President na de overstromingen in 2011 waarbij de miljoenenstad Brisbane flink onder water kwam te staan. Stijn zorgde voor de uitsmijter met een mooie presentatie die inging op de casus Brisbane River en de kracht van visualisatie en multidisciplinaire samenwerking. Dat gaf mij de kans het over een andere boeg te gooien en te focussen op de inzet van vernieuwende werkvormen om de 16000 km en de 8-9 uur tijdverschil te overbruggen. Natuurlijk ook nog even ingegaan op wat wij van Australië kunnen leren. 

 

Innovatie: mijn eigenste zonnepanelen zijn geïnstalleerd!

Op 19 maart gaat het elektriciteitsnetwerk van Duitsland op z'n gat ivm zonsverduistering en daarmee wegvallende energieproductie van zonnepanelen. Gelukkig ben ik net op tijd voor een kwart zelfvoorzienend :-) Den Haag, toch niet de grootste stad van NL, heeft wel de meeste Verengingen van Eigenaren (VVE) als gevolg van de vele vooroorlogse boven/ benedenwoningen. Het is wel even een dingetje om als een VVE, zoals die van mij, aan zonnepanelen te beginnen. Los van het feit dat je het eerst met elkaar moet eens worden, heb je ook allemaal een eigen omvormer nodig hetgeen de kosten wat opdrijft. Er is nu dan weliswaar een, met de Herman Wijffels-innovatieprijs gelauwerde, stroomverdeler op de markt (luisterend naar de naam.....Herman de stroomverdeler :-)) maar die is voor kleine VVEs veel te duur. Hoe dan ook, ze liggen nu op het dak en terwijl ik heerlijk in het zonnetje zit te typen, zitten zij heerlijk in het zonnetje door te werken. Uit de KNMI-Bosatlas van het klimaat had ik al begrepen dat ik hier veel meer zonne-uren ga scoren dan in Amersfoort, dus kom maar op!

Gelezen: Finance and Technical Change

Marjolein van Gelder schreef in haar terugmelding van het RLI symposium Connecting the Dots, dat ze Carlota Perez de meest inspirerende spreker vond. Een goede reden om eens wat van haar te lezen. Op haar site staat bijvoorbeeld een link naar dit artikel uit African Journal of Science, Technology, Innovation and Development. Een heel leesbaar artikel en een mooi staaltje descriptieve wetenschap met de bijbehorende voor- en nadelen. Carlota bouwt voort op en zet af tegen de vroeg 20e eeuwse econoom Schumpeter wiens mooie definitie van kapitalisme in het artikel straat 'that form of private property economy in which innovations are carried out by means of borrowed money'. Het eerste van de twee punten die Carlota in haar artikel maakt is dat we de rol van financieerders bij innovaties schromelijk onderschatten. Alle aandacht gaat uit naar de creatieve ondernemer, terwijl voor het doorbreken van innovaties juist financiële waaghalzen nodig zijn. Haar tweede punt is haar theorie dat (daar komt die hoor) techno-economische paradigma's elkaar iedere 50 jaar opvolgen en elkaar deels overlappen. Als zo'n paradigma een einde nadert komt er veel risicokapitaal vrij als het ware om het volgende paradigma op gang te helpen. De beperking van terugkijken en beschrijven is dat de bewijskracht pas gevonden wordt in de toekomst; ben je in staat het volgende paradigma te voorspellen én daar economisch wijs op te anticiperen? Het belang van risicokapitaal (en het gebrek daaraan) wordt in een PBL rapport ook genoemd als één van de grote belemmeringen voor (eco) innovatie. 

Strategie: Samen werken aan zwerfafval

Ondanks de vakantieweek is het woensdag gelukt een flink deel van de betrokken RWS en beleidscollega's bijeen te brengen in Den Haag. Doel van de bijeenkomst was elkaars werk beter te leren kennen en op zoek te gaan maar dwarsverbanden en overzicht. Louisa Crijns (DGMI) had mij gevraagd het gesprek te begeleiden en ik heb het prima naar mijn zin gehad. Mooi om te zien dat dit één van de dossiers is waar de mensen van duurzaamheid en de DGRW/RWS mensen die aan het mariene milieu werken elkaar goed kunnen vinden. Ook goed om te zien dat gedragsinzichten meer en meer gebruikt worden in de aanpak van zwerfafval. Zo weten de betrokkenen inmiddels dat het begrip 'schoon' veel meer appelleert als doelstelling dan iets als 'minder zwerfafval'. 'Schoon' is namelijk een positief begrip en heeft ook nog als voordeel dat het in tegenstelling tot 'zwerfafval' dan ook gaat over graffiti en hondenpoep.