ChangeAble: Aftrap project Nationale Wetenschapsagenda Klimaat en Gedrag

Het heeft even geduurd maar nu is het project ChangeAble (zie link) toch echt van start gegaan. Naast IenW doen mee EZK/KGG, LVVN, VRO en FIN. Nu goed dat zijn dan met NWO de betalende partijen, maar de echte kracht zit natuurlijk in een briljant onderzoeksteam onder leiding van Heleen de Coninck (TUE), met verder oa Reint Jan Renes (HvA), Willen Jan Bolderdijk (UvA), Edith Smit (UvA), Ellen van der Werff (RUG) en Geerte Paradies (TNO). Voor IenW wordt gedragsonderzoek gedaan naar de circulaire economie en dan met name naar de samenhang tussen maatregelen die zich op het individu richten en maatregelen die zich op het systeem richten. Ook wordt bekeken (spannend!) hoe wij binnen IenW gebruik maken van gedragskennis door de verschillende ambtelijke lagen heen tot en met de politieke leiding. Heel mooi allemaal en dat vijf jaar lang. Zelf ben ik tot voorzitter van de begeleidingscommissie gebombardeerd. Dat heb ik nog nooit gedaan, dus dat gaat vast lukken. 

Een minder doordachte moonshot

Mijn e-reader heeft kuren. Ik kan er geen nieuwe boeken meer opzetten, dus moest ik mij op mijn vakantie behelpen met boeken die ik eerder wat terzijde had geschoven. Zo heb The Emperor of all Maladies. A biography of cancer (2013) gelezen. Niet echte een strandboek, maar toch heel interessant. Auteur Siddhartha Mukherjee zelf oncoloog beschrijft in deze geschiedenis van kanker, de zienswijzen, behandelingen en onderzoek door de eeuwen heen. Fascinerend en ook wel bescheidenmakend in het besef dat we eigenlijk nog niet zo heel veel zijn opgeschoten. De verbetering die er is (dalende mortaliteit) zit voor het grootste deel in preventie en screening. In behandeling worden we misschien ook wel wat beter, maar die blijft - een aantal specifieke kankersoorten uitgezonderd - best achter. Over behandeling gesproken… niet verbazingwekkend werd al lang voordat Mazzucato dit idee omarmde, bedacht dat het succes van de maanlanding op andere grote maatschappelijke uitdagingen moest worden nagedaan met een moonshot-aanpak. Meteen na de maandlanding werd in de USA een lobby gestart om de moonshot Cure for Cancer te financieren en toenmalig President Nixon was snel overtuigd hier een heleboel geld in te stoppen. Het boek lezende blijkt dat dit niet de best doordachte moonshot was. Er is heel veel geld en onderzoekstijd gestopt in chemotherapie-trials met weinig resultaat, omdat er nauwelijks inzicht was in biologische mechanismes rond het ontstaan, het groeien (inclusief bloedvatvorming in gezwellen) en het uitzaaien van kanker. Er was sprake van heel veel haast en ongeduld. Dat maakte dat er veel naar medicijnen is gezocht, maar dat er in die jaren maar nauwelijks fundamenteel onderzoek naar kanker werd gedaan. Ook toen werd hier al voor gewaarschuwd (bijvoorbeeld door Watson die in de jaren 50 de dubbel helix structuur van DNA mede had ontdekt), maar tevergeefs. Een wijze les voor als we met een volgende  moonshot aan de gang gaan.  

Pinguïn Fred leest Democratie voor iedereen van Hans Hagen

Toen we als Pinguïn Fred dit boek uitkozen was er nog geen sprake van een gevallen kabinet en nieuwe verkiezingen. Een vooruitziende blik of niet - wie zal het zeggen. Maar het is - nu blijkt in ieder geval -  een goed getimed keuze gebleken. In dit boek behandelt auteur Hans Hagen een aantal eerdere adviezen die tot doelen hadden tot een oprechter stelsel van vertegenwoordiging te komen. Zo gaat hij oa in op ideeën van Maurice de Hondt, de beide Vlamingen Thomas Decreus en David van Reybrouck (zie ook mijn eerdere blog over zijn boek link), de jeugdige en toch wel geniaal te noemen Dilara Bilgiç en de Staatscommissie Parlementair Stelsel. Om daarna met het beste voorstel te komen…..juist ja…het zijne. Er vallen een paar dingen op aan het boek. Ik noem er twee: (1) de relatie tussen vermeende problematiek en waarom de aangedragen oplossing nu precies de beste oplossing is voor de beschreven problemen blijft wat ongewis. Hoe we een nieuwe toeslagenaffaire moeten voorkomen met een nieuw kiesstelsel wordt mij bijvoorbeeld helemaal niet duidelijk. Binnen het BIT zouden we dat jumping to solutions noemen; (2) er wordt wel verwezen naar internationale indexen die iets zeggen over hoe NL het doet tov andere landen. Maar de door Hans aangedragen oplossingen worden niet beoordeeld op hoe NL daarmee beter gaat scoren op zo’n index. Eerder schreef ik over de Electoral Integrity Index met daarin hele duidelijke verbeterpunten voor de organisatie van  NL -verkiezingen (zie link) maar met die verbeterpunten doet Hans niets in zijn voorstellen. Verleidelijk en creatief aan het voorstel van Hans Hagen vind ik dan weer wel het idee om de kiesdeler te berekenen aan de hand van alle stemgerechtigden en onbezette kamerzetels als gevolg van niet-stemmers te verloten. Ik zou me inderdaad voor kunnen stellen dat politieke partijen dan nog wat beter hun best gaan doen het gat met het electoraat te verkleinen. De andere onderdelen van zijn voorstel (bindend correctief referendum, gekozen premier, verplicht format van het partijprogramma enz) spreken mij dan weer een stuk minder aan. Over het referendum schreef Van Reybrouck al mensen daarin aangeven wat ze denken als ze niet denken. Niet doen dus, maar in plaats daarvan een burgerforum zodat je er achter komt wat mensen vinden als ze wel hebben kunnen nadenken. Drie ballen.