Koolstofvaluta als de wortel voor het klimaatbeleid?

In het laatst beblogde boek Ministry for the Future wordt het klimaat en de wereld uiteindelijk gered door de invoering van de koolstofvaluta carbon coin. Nu is het boek vooralsnog fictie maar het idee van de carbon coin bestaat echt. Het idee is ontwikkeld door de Australische ingenieur Delton Chen. Even een kleine omweg: In de gedragologie vaak veel ruimte voor het toepassen van de spreekwoordelijke wortel. Denk aan de aanschafsubsidie voor e-auto's. Daarentegen lijkt voor het toepassen van de stok politiek nauwelijks ruimte te zijn, Zo zetten we wel in op het aanmoedigen van deelautogebruik, maar het ontmoedigen van de privé-auto is geen politieke animo. Dit terwijl we vrij goed weten dat een combinatie van beide onontbeerlijk is voor succesbereik. Als we dan even uitzoomen naar het klimaatbeleid in den brede dan lijkt daar weer wél sprake van de stok (emissiehandelssyteem of CO2 tax) maar niet van de generieke wortel. En dat is nu net het gat wat Chen beoogt met de carbon coin op te vullen. In deze youtube en in dit artikel wordt uitgebreid respectievelijk beknopt uitgelegd wat de carbon coin is.  Nu nog korter: een land of bedrijf krijgt van samenwerkende centrale banken één carbon coin voor iedere ton CO2 eq die 100 jaar in de grond blijft zitten of anderszins niet in de atmosfeer komt of eruit gehaald wordt. Dat klinkt als een heel goed idee wetende dat we meer dan 80% van de thans bekende voorraden fossiele energie in de grond moeten laten zitten om de de 1,5 °C  doelstelling te halen. als we dit met elkaar goedschiks willen regelen lijkt me een enorme wortel onontbeerlijk. Het verdere doorgronden van het idee laat ik graag aan de (ASA-)economen over!

Water en bodem sturend - Australian Style

Het in het noorden van News South Wales (NSW) gelegen provinciehoofdstadje Lismore (45000 inwoners) is in februari en maart dit jaar twee keer overstroomd door overstromingen van het type dat eens in de 100 jaar voor zou mogen komen. Bij de eerste en de grootste overstroming  die op 27 februari stroomde in 24 uur 240 gigaliter water het stadje binnen. Dat is gelijk aan het 24 uurs debiet van de Niagara watervallen. Onlangs is een vernietigend rapport verschenen dat vooral ingaat op het disfunctioneren van de nooddiensten tijdens de ramp (inzicht gevend nieuwsfilmpje). De minister-president van NSW komt met een apart onafhankelijk onderzoek dat ook in zal gaan op grondruil en het vrijwillig aankopen van huizen in het meest overstromingsgevoelige deel van Lismore (door de bevolking liefkozend the wok genoemd). Dat is als het ware de 'water en bodem sturend'-planvariant. Vanuit lokale politici die niet echt geloven in klimaatverandering vindt een ander onderzoek plaats dat gericht is op het opwerpen van een nieuwe dam die nog hogere waterstanden aan zou moeten kunnen. De 'water en bodem niet sturend'-variant als het ware. Wat niet helpt voor de 'water en bodem sturend'-variant is dat dit plan (begrijpelijkerwijs vanuit de zorgvuldigheid) te lang op zich laat wachten. Getroffen mensen zijn inmiddels  grotendeels teruggekeerd naar hun verwoeste huizen om die met behulp van financiële hulp weer wat op te kalefateren. Die hebben inmiddels met hun voeten gestemd en zijn tot de volgende overstroming waarschijnlijk niet meer in beweging te krijgen. Begrijpelijk en droevig tegelijkertijd. 

bron: The Monthly (Augustus 2022) 

The Ministry for the Future

Mocht je ingegeven door bosbranden, hittegolven en extreme droogte nog niet in een klimaatdepressie verzonken zijn.....dan gaat het met lezen van dit boek alsnog lukken. In The Ministry for the Future  beschrijft Kim Stanley Robertson een fictieve edoch realistische nabije klimaattoekomst van 2025. In het jaar daaraan voorafgaand - 2024 - is ingegeven door immer tegenvallende CO2-reductie - het Ministry for the Future onder de IPPC ingesteld en gehuisvest in Zürich. In 2025 volstrekt de tot dan grootste klimaatramp zich. In centraal-India leidt een hittegolf met hoge luchtvochtigheid samenvallend met een stroomstoring  tot 20 miljoen dodelijke slachtoffers.  India besluit vervolgens eigenstandig de wereldtemperatuur te verlagen door met vliegtuigen enorme hoeveelheden zwaveldioxide in de lucht te brengen. Wetenschappers proberen het als gletsjerglijmiddel optredende smeltwater onder gletsjers weg te pompen om gletsjers tot normale snelheden te bewegen. Verder ontstaan terroristische organisaties die groot vervuilers uit de wegruimen. De Ierse ex-Minister van Buitenlandse Zaken en de baas van het Ministry of the Future moet met wanhopig optimisme het een en ander in goede banen te leiden, maar lukt dat haar ook? Heb het boek nog niet uit, dus dat wordt nog even niet duidelijk. Wel duidelijk is dat het boek de bijbehorende depressie wel waard is. Los van de fictie staan er zeer lezenswaardig non-fictie hoofdstukken in over: (1) geo-engineering en dat we dat beter climate restoration kunnen gaan noemen als we willen wetenschappers hun reputatie op het spel durven zetten  door hier aan te werken; (2) discontovoet (zie ook blog over Roman Krznaric) en het Indiase zeven generatie-idee waarbij de discontovoet een bell curve volgt (met de het heden op de top = 0%) en de eerste jaren nul is en pas daarna gaat toenemen (lees negatiever wordt); (3) de hopeloosheid van de klimaatpsychologie en dat we net als bij visuele illusies wel weten dat cognitieve biases bestaan maar dat dit inzicht niet helpt ze te omzeilen.  En bovenal een mooie verkenning van de governance van de aanpak van klimaatverandering. 

Gedragsbeïnvloeding met wetgeving zou veel beter kunnen

In september leid ik voor de inspectie een seminar met als hoofdgast Prof Benjamin van Rooij (University of California/Irvine & UvA). Van Rooij is eerste auteur van The Behavioral Code - the hidden ways the law makes us better ...or worse. Dit boek is niet alleen heel interessant - daar over later meer - maar laat ook zien dat het onderscheid tussen hard beleid (oa wet & regelgeving) en zachte beleid (communicatie & gedragsinterventies) weinig zinvol is. Zonder gedragsinterventies werkt wetgeving veel minder goed dan je wellicht zou hopen. Het boek demonstreert dat hard straffen dan misschien wel goed voelt (zo blijkt ook uit hersenonderzoek) maar vaak niet werkt. Het begrip moral coherence slaat op het verschijnsel waarbij men denkt dat bepaalde straffen (of in bredere zin beleidsmaatregelen) als van zelf moeten werken als ze passen bij onze morele overtuigingen of morele intuïtie. Omdat van Rooy ook in Nederland werkt gebruikt hij in dit verder heel Amerikaans aandoende boek allerlei Nederlandse voorbeelden zoals passend bij moral coherence de wetgeving die maakt dat agressie gericht op bijvoorbeeld ambulance personeel, politie en brandweer dubbele strafmaat heeft gekregen. Moral coherence  en onze cerebrale voorliefde voor straf kan de toepassing van evidence-based gedragsinzichten dan ook flink in de weg zitten. Hij noemt als voorbeeld de aanpak van David Kennedy die door snel & zeker straffen, gecombineerd met een zachte aanpak van banen & coaching effectief jeugdcriminaliteit weet aan te pakken (denk aan de lijst van 600 in Amsterdam). Omdat die zachte aanpak niet lekker combineert met moral coherence heeft hij de grootste moeite om die bij Amerikaanse politiedistricten ingevoerd te krijgen. Dat moral coherence en straflust niet alleen onder law and order conservatievelingen een dingetje is laat de aflevering Changing behavior, not beliefs van de Hidden Brain podcast horen. Psycholoog Prof Phillip Atiba Goff - zelf Afro-American - pakt politiegeweld tegen zwarte mensen datagedreven aan. Hij ontdekte dat de kans op politiegeweld het grootst is bij staande houdingen van automobilisten en bij achtervolgingen te voet. Je kan je inderdaad voorstellen dat hier een gevaarlijke cocktail van angst, opgefoktheid en ook racisme kan ontstaan. Door  dit soort situaties te vermijden zonder de opsporing te schaden, slaagt hij er in mensenlevens te redden en zo Black Lives echt te laten Matteren. Toch - misschien niet helemaal verrassend - wordt hem door progressief Amerika een te zachte aanpak verweten.