Zelftesteritus

Nu het EK al weer ruim achter de rug is kan ik weer terug van bondscoach naar viroloog :-). Terwijl we in NL met een record R-waarde al weer wreed ontwaakt zijn uit de 'back to normal'-strategie, heeft men in het UK vandaag vrolijk Freedom Day gevierd. In The Lancet een ingezonden brief "Mass infection is not an option" met tal van ondertekenaars en vijf redenen om die Freedom day op te schorten. Ik noem ze niet allemaal, maar even in het kort  nog zo'n 17 miljoen mensen in de UK waaronder vooral ook jongeren kunnen ziek worden. En hoewel de link tussen infectie en sterfte deels doorbroken is door vaccinatie van volwassenen, zullen er nog steeds veel mensen dood gaan of langdurige klachten ondervinden. Verder gaat het onderwijs plat en ontstaat een kweekvijver voor nieuwe varianten. Dat laatste lijkt me niet onwaar, maar de rest van de ongevaccineerde wereld lijkt me daarin een belangrijkere bijdrage te gaan leveren. Goed nieuws - met dank aan FAZ Wissen - is dat een Duitse agent-based modelling studie (preprint) laat zien dat zelftesten de afgelopen maanden een enorme bijdrage heeft geleverd aan de sterke afname in het aantal geïnfecteerden in Duitsland; een grotere bijdrage dan door thuiswerken en groter nog dan door vaccinatie (met de afgelopen maandag natuurlijk nog een lage vaccinatiegraad). Beregoed idee dus dat je bij ons op kantoor zelftesten kan declareren. Daar zouden we nog wat meer incentiverende bekendheid aan moeten geven denk ik dan. 

          

Douchestrategieën

Van de week een mooie BIT bühne met bijdragen van Julia Blasch (VUA) en Mark Andor (RWI Essen) over de kansen van real-time feedback voor gedragsverandering. Het ging onder andere om een lichtgevende douchekop die van groen naar blauw naar donker rood verkleurt naar mate je meer water gebruikt hebt. Het ding blijkt heel goed energie- en waterbesparend te werken. Al eerder was door anderen gevonden in hoteltoepassingen dat het ook werkt als er geen kosten bespaard worden (je kamerprijs verandert niet door langer te douchen) en als je door het aselect toewijzen van hotelkamers met en zonder real-time feedback zeker weet dat selection bias door zelfselectie op milieuvriendelijke attitude van de doucher geen rol kan hebben gespeeld.  Knap werk dus. Onderzoek door de Zwitserse onderzoeker Verena Tiefenbeck laat verder zien dat live feedback (dus direct tijdens de activiteit) een stuk beter werkt dan de met een korte vertraging gepaard gaande outcome feedback. Tiefenbeck geeft aan dat dit fenomeen van vertraagde feedback  de smart energiemeter in de weg kan zitten (naar verwachting geldt dit nog meer met een app dan met een direct zichtbare display). Belangrijker punt daarbij is nog dat de smart energiemeter ongespecificeerde en geaggregeerde feedback geeft die niet gekoppeld is aan direct zichtbaar te maken doelgedrag als korter douchen. Het gedrag 'minder energie gebruiken' is helaas te aspecifiek (doe eens voor?) om als beïnvloedbaar doelgedrag te kunnen fungeren. Vandaar ook de aanbeveling van Tiefenbeck om je op individuele doelgedragingen met een grote mogelijke impact te richten, zoals in deze casus  korter douchen of iets ingewikkelder het installeren van een waterbesparende douchekop. Het gaat in NL huishoudens gemiddeld toch om 20% van het gasverbruik. Over mijn eigen douchekop hoef ik mijzelf overigens geen zorgen te maken van Milieu Centraal: een waterbesparende douchekop laat maximaal 7,2 liter/minuut door. Een vandaag uitgevoerde emmertest (n=3) laat zien dat mijn douchekop - beperkt door de waterdruk op drie hoog - net de 5,5 liter/minuut aantikt. 

         

Koken zonder gas: mijn eigen aardgastransitie

Deze zomer passen we in Nederland op huizen met bijbehorende paarden en andere huisdieren. Een mooie manier van online werken zonder tijdzone-problemen. Bijkomend voordeel van deze onderdompeling in andermans huis is dat je aan de lijve ondervindt wat handiger en onhandiger is tov van je eigen thuisreferentie. Al sinds ik tijdens mijn promotie-onderzoek drie maanden in Amerika op een elektrisch aanbakspiraal heb moeten koken, heb ik grootse voorliefde voor koken op gas. Maar ja, maar we moeten uiteindelijk toch een keer van het gas af is het idee. Al eerder ontdekte ik dat een inductiekookplaat nog wel te doen is omdat die instantaan reageert op een standje hoger of lager. Alleen blijk ik dus een grondige hekel te hebben aan die o zo makkelijke schoon te houden inductieplaten met tiptoets-bediening. Argh, wat is dat sloom ende irritant zeg die bediening. In ons tijdelijke landgoed in Bennekom blijkt de verlossing toch nabij. Een inductieplaat met draaiknoppen aan de voorkant. Heerlijk. Een dit alles doet me natuurlijk denken aan het mooie werk van Duneworks voor de aardgasvrije wijken. Met toepassing van de Social Practice Theory (zie link) weten ze met workshops gehaktballen braden op inductieplaten zelfs de grootste aardgasadepten aan de plaat te krijgen. Zolang die platen maar geen tiptoetsbediening hebben. Dat spreekt voor zich!

CO2 reductie internationale dienstreizen

Deze week heeft Jetske Mulder haar stage bij het BIT-IenW gedragsteam afgerond. Op basis van onder meer een data-analyse van 17500 internationale dienstreizen heeft zij in beeld gebracht waar de kansen zitten voor CO2 reductie passend bij de doelen van de Coalitie Anders Reizen. De uitkomsten zijn opzienbarend te noemen. Hoewel treinen ipv van vliegen op de korte afstand (<700 km) natuurlijk een ontzettend goed no-regret idee blijft, zet het voor de CO2 reductie niet echt zoden aan de dijk. Dat zit zo...de 20% intercontinentale vliegreizen - waar voor de trein geen alternatief kan zijn - zijn samen goed voor een dikke 90% van de aan buitenlandse dienstreizen verbonden CO2-emissies. Dus zelfs als we alle reizen onder de 700 km met de trein zouden doen, dan levert dat maar een CO2 reductie van zo’n 0,5% op. Dit zelf is de wetenschap dat zeker op de korte stukjes de trein echt veel schoner is dan het vliegtuig. Om wel echt tot een reductie te komen is het zaak om voor de schoonste vlucht te kiezen (tot 40% reductie), Denk daarbij aan vluchten met een hoge bezettingsgraad, uitgevoerd met een modern vliegtuigtype en als het even kan ook met  biofuel bijgemengd. KLM doet het wat dat betreft goed en is daarmee ook een van een handje vol vliegtuigmaatschappijen die relatief goed scoren op de Atmosfair Airline Index. Nog beter is het om voortaan geen business class meer te vliegen (tot 60% reductie). Online ipv fysiek bij elkaar komen is natuurlijk ook een goed idee dat - zo blijkt uit eerder enquête-onderzoek van onze BIT-collega’s van EZK - dat ook tot zo’n 40% reductie op zou moeten kunnen leveren. Inmiddels is de discussie intern goed losgebarsten. Die gaat van voorstelbaar teleurgestelde treinadepten tot vliegaficionado’s met Schadenfreude en van cynici - met varianten op het argument “ het vliegtuig vliegt toch” - tot blij verrasten. Ondertussen proberen we de opgedane kennis een plekje te geven in het boekingssysteem en zetten we rolmodellen in.