Gelezen: De kracht van platformen

Vorige week zaterdag verwees de directeur van Uber Benelux naar het eerder in deze blog beschreven artikel van Maarten Camps over doelregulatie. Dat artikel van Camps bouwt weer voort op het boek ' De kracht van platformen, nieuwe strategieen voor innoveren in een digitaliserende wereld'.  En de eerste auteur van dit boek,  Maurits Kreijveld,  was weer een van de smaakmakers tijdens de Madurodamsessie over innovaties rondom taxi's en OV. Het boek geeft een fascinerend inzicht in de wondere wereld van de platformen. Platformen worden in het boek gedefineerd als fundamenten van producten, diensten of technologieen waarop andere partijen aanvullende producten, diensten of technologieen kunnen ontwikkelen. Meerdere partijen delen zo infrastructuur kennis en competenties. Je kunt platformen langs twee assen indelen: open/gesloten en cooperatief/competitief. Open & cooperatief is iets als Linux en (deel van de ) soft/hardware voor 3D-printen, voorbeeld van gesloten & cooperatief dat in het boek aan de orde komt is een door de Finse overheid gebouwd zorgplatform. Denk bij gesloten & competitief aan de apple app store en bij open & competitief aan Google Android. Het boek behandelt een aantal voorbeelden zoals app stores, sensoren, crowd funding en 3d-printen en eindigt met een hoofdstuk dat zowel 10 vuistregels voor wannabe platformproviders bevat als 10 handelingsperspectieven voor overheden om platformen te stimuleren en te reguleren. Bij stimuleren gaat het dan om zaken als het aanmoedigen van standaarden, het als grote inkoper kopen van open producten en diensten (dus niet de Ipad en de slimme electricitietsmeter? De Finse overheid kiest voor android) of zelf een platformprovider worden rond publieke taken zoals zorg, sociale zekerheid en veiligheid. Kijk bijvoorbeeld eens op het Smart City Platform  http://www.citysdk.eu of op de Rijksmuseum Application Programming Interface https://data.overheid.nl/data/dataset/rijksmuseum-api. Handelingsopties rond regulering richten zich op het voorkomen en doorbreken van monopolies. Het gevaar van zogenoemde lock in effecten is namelijk groot bij platforms. Gebundelde en gestapelde diensten binnen een platform bieden weliswaar veel gebruiksgemak, maar maken ook dat er een grote drempel ontstaat om van het ene naar het andere platform over te stappen. Er spreekt bovenal een grote mate van urgentie uit dit boek, het wordt hoog tijd om hier als overheid goed in te worden. Trouwens mooi bruggetje met NRC van dit weekend waarin de ENECO directeur vertelt over dat ENECO heeft besloten de slimme thermostaat TOON open source en daarmee een platform te maken.

Kennis: KIS-masterclass Gezonde Stad

De masterclass was weer een (kennis)feestje! Prachtige vertelling van historicus Cor Wagenaar over de Gezonde Stad door de eeuwen heen met daarbij in golfbeweging soms meer nadruk op voorkomen (van ziekte) dan weer op genezing. Een uitroep die bleef hangen is: "De compacte stad is de gezonde stad". Dat past natuurlijk ook mooi bij het Transit Oriented Development - denken waar ik vorige week over schreef. Deze gedachte biedt ook een mooie kans om vanuit DGMI en DGB samen te werken aan de gezonde stad. Vanuit DGMI is de begrijpelijke neiging om de gezonde stad aan te vliegen vanuit  luchtkwaliteit, terwijl de meeste meters wellicht te behalen zijn op fietsinfrastructuur. Van Bert van Wee hadden we immers al eens geleerd dat de postieve gezondheidseffecten van fietsen in de stad groter zijn dan de negatieve effecten van de tijdens het fietsen ingeademde vervuilde lucht. Dit komt vast weer terug in de volgende KIS-masterclass over de ebike en die is als ik goed heb op 20 april. De indruk die bleef hangen is dat al heel veel kennis op het gebied van de gezonde stad vanuit verschillende disciplines aanwezig is, maar dat er vooral een opgave ligt om aan goede kennissynthese te doen. Verder geleerd dat als de gefrituurde snacks al om 1500 uur worden neergezet voor de borrel van 1700 uur,  alleen de kaassouffles nog lekker warm zijn om 17.00 uur. Goed om te weten lijkt me!

  

Gelezen: Agglomeratievoordelen en de REOS

Na het verschijnen van mijn blog over borrowed size werd ik op mijn wenken bediend door Jaap Modder en collega Rob Bouman die bij beiden wezen op het position paper Agglomeratievoordelen en de REOS. Inderdaad een goed leesbaar en nuttig stuk dat voor de liefhebbers makkelijk van internet valt af te plukken. Het begrip borrowed size komt vreemd genoeg in het stuk niet meer voor. In het paper staat geen nieuwe onderzoek maar kan gezien worden als een kennissynthese gebaseerd op bestaande literatuur en interviews. Conclusie is in ieder geval dat we ons voor het inboeken van agglomeratievoordelen beter kunnen richten op stadsregios en individuele steden als op de driehoek noordvleugel, zuidvleugel, Eindhoven. Complicerend is dat deskundigen het er over eens zijn dat er niet een schaalniveau is te definieren waar op alle agglomeratievoordelen plaastvinden. Overheden zouden zich aldus de auteurs vooral moeten richten op het wegnemen van agglomeratienadelen door inzet op infrastructuur, ruimtelijke ordening en veiligheid. 

Innovatie: ledenbijeenkomst Kunststofketenakkoord bij de TuDelft

Dinsdag in een met ketenpartners gevulde collegzaal stil gestaan bij de voortgang van het ketenakkoord (KKK). Het tijdens de IE2013 gelanceerde KKK klinkt nog steeds als een klok. Inmiddels hebben meer dan 70 partners zich gecomiteerd aan het creeren van een kunstofkringloop. Iedere partner heeft vastgelegd wat de persoonliijke ambitie is, wat de doelen voor over twee jaar zijn en wat die van de andere partners nodig heeft om die doelen te bereiken. Ter voorbereiding van mijn rol als dagvoorzitter heb ik het akkoord nog eens uitgebreid bekeken (lezen en herlezen weet je nog) en ik blijf er enthousiast van worden. Tijdens de dag zelf presenteerde de TuD de state of the art vanuit de wetenschap, werden partijen opgeroepen mee te doen aan het idndienen van een LifeIP project een pitchen 6 partners over doelen voor 2015 en wat ze van anderen nodig hebben. Hoewel er al hele mooie resultaten zijn zoals via innovatief aanbesteden het afvalverwerkers mogelijk maken uit te blinken in kunststofrecycling, valt het nog niet mee de partners echt aan elkaar te verbinden. Men lijkt grotendeels toch vooral het eigen succes na te willen streven. Dat gezegd hebbende is het natuurlijk wel weer super imponerend dat Arnoud Passenier zo'n 20 partijen heeft weten te bewegen om op eigen kosten mee te gaan op fact finding missie naar Rio om te bezien hoe op weg naar de Olympische Spelen Nederlandse partijen de baai van Rio van plastic kunnen ontdoen. Trotsmakend om collega's Arnoud en Henny de Jong nu al live de energieke ambtenaar van de toekomst te zien zijn. Je zou ze 3 fte extra blauwe organisatiekracht gunnen om een gedegen stakeholderanalyse uit te voeren en zo gewapend met resulterend inzicht de partijen nauwer aan elkaar te verbinden op weg naar de o zo gewenste duurzame kunststofmarkt. 

 

Kennis: Afscheidssymposium Leo Meyer over dialoog wetenschap-beleid

Bjzonder genoten van het afscheidssymposium van Leo Meyer (PBL IPCC) in de Leeuwenborgh in Utrecht. Gelegenheidsdagvoorzitter Bram Bregman (KNMI) had mij overtuigd toch maar te komen hoewel ik Leo eigenlijk maar een keer ontmoet heb. Misschien wat ongepast dacht ik even, maar het programma en de sprekers van het symposium (en Bram) waren dermate overtuigend, dat ik toch maar gegaan ben. Thema van het symposium was 'Successen en missers in de dialoog tussen wetenschap en beleid'. De aftrap van Klaas van Egmond was weer fenomenaal. Zonder haperingen weet hij 40 minuten spreektekst in 10 minuten spreektijd te krijgen hetgeen natuurlijk meer dan knap is. Voor de liefhebbers een paar mooie boodschappen van Klaas: "80 procent van Haagse energie gaat verloren aan gedoe tussen partijen en departementen",  "Beschavingen gaan ten onder aan complexiteit" en een mooie in de tijden van de wetenschapsagenda "Wat draagt wetenschap nu echt bij aan de grote vragen van deze tijd?....." en "we zijn slecht in met elkaar praten over en in waardenpatronen". Maarten Hajer ging in op de waarneming dat (wetenschappelijk) gezag niet meer zit in de postie die je bekleedt maar in de manier van communiceren met aandacht voor onzekerheden. Verschillende publieken (waardenpatronen) moeten op verschillende manieren overtuigd worden. Vandaar ook de stap van PBL om een rapport uit te brengen gebaseerd op een weblogdiscussie tussen een klimaatonderzoeker en een klimaatscepticus. De vraag die je zou moeten stellen is: "Welke  actoren zijn onder welke omstandigheden onderdeel van de oplossing". Heleen de Coninck (Radboud) haalde een Belgische socioloog aan die heeft vastgesteld dat minder vertrouwen in de wetenschap komt door de groter wordende kloof tussen laag- en hoogopgeleiden ( de elite, waar ook de wetenschap toe behoort) en dus niet door mondige burger of zo. Bas Eickhout (Europarlement Groen Links) roemde het IPCC hoewel die haar hoogtepunt in 2007 heeft bereikt en nu minder (maar nog steeds) relevant is. Wat hem betreft is de terugtredende overheid een dom mantra. Verder gaf hij aan dat niet de werkzaamheid van een beleidsinstrument, maar de EU-beslissingsspelregels maken dat voor koolstofmarkt (ETA) (gekwalificeerde meerderheid volstaat) en niet voor een door wetenschappers geschikter geachte koolstoftax (kan alleen op basis van unanimiteit) is gekozen. Leo Meyer liet nog een mooie elevator pitch zien van een klimaatwetenschapper die vertrekt vanuit (gedeelde) waardepatronen en niet vanuit een wetenschappelijke redenering. Mooi filmpje, al is het alleen al door het muziekje 

https://m.youtube.com/watch?v=PGmk-4bpIVs

Kennis: Opkomst en ondergang van borrowed size

Enige jaren geleden leerde ik in de leergang van Wim Derksen over agglomeratie effecten en de wens deze economische bonus ook voor NL met z'n stedenring in de Randstad in te kunnen boeken. Onze steden zijn te klein voor het agglomeratie effect maar als ze van elkaars grootte, nabijheid en goede verbindingen kunnen profiteren kan door 'geleende grootte' de holy grail toch bereikt worden. Dat is natuurlijk een fascinerende gedachte. En zelfs ik als niet econoom kon de aanlokkelijkheid van dit concept al snel inzien. Als ik het goed begrepen heb (maar corrigeer mij) was er zelfs enige tijd sprake van een mooie intellectuele strijd tussen believers en non-believers. Als je er niet iedere dag mee bezig ben mis je wel eens wat, maar nu geloof ik toch echt dat het concept niet meer onder de levenden is. Tijdens de TOD sessies hoorde ik het al wat rond zingen en tijdens het overleg IenM in de stad werd dit bevestigd. Ik moet me hoog nodig eens bij laten praten over wat dit nu voor ruimtelijk economisch beleid betekent. Daniel de Groot heeft daar in ieder geval al aan bijgedragen met een mooie presentatie over REOS (Regionaal economische ontwikkelingsstrategie) Binnenkort ben ik dagvoorzitter bij de zus/broer van REOS,  BVNL (Beleidsverkenning Vestigingsklimaat NL) en voor die tijd wil ik het precies weten. Wie helpt mij?    

Kennis: Goed optreden van Marcus van Leeuwen (NWO) over SURF

Van de week was Marcus van Leeuwen (NWO) te gast bij het overleg "IenM en de stad". In misschien wel de ongezelligste vergaderzaal op de Plesmanweg (a -2.20) presenteerde Marcus op soepele wijze de ins en outs van het NWO-programma Smart Urban Regions of the Future (SURF) aan een kleine 20 IenM'ers. Na afloop van zijn presentatie heb ik de collega's gewezen op het belang van nauwe betrokkenheid van IenM bij SURF om zo landing van de in het programma opgedane kennis binnen het  departement mogelijk te maken. Het kan aan de zaal gelegen hebben maar echt enthousiast werd er niet gereageerd. Begrijpelijkerwijs bestaat nog sterk het gevoel dat kennislanding iets is dat je doet als een programma is afgelopen en dan liefst door deelnemende onderzoekers van de aan IenM gerelateerde planbureaus en kennisinstellingen. Tegenwoordig is de praktijkervaring er toch meer een van kenniscocrreatie waarbij eindgebruikers ook bij de start en gedurende het traject het commitment aan gaan om onderzoekers te helpen de aanlsuiting bij de (beleids)praktijk te vinden. Goed, hier is dus nog wat werk in te doen. Voor mij zaak om de komende maand IenM en IenM'ers warm te laten lopen de rol van research coach op te gaan pakken. 

Kennis: Middag- en avondsessie over Transit Oriented Development

Was door Ymkje de Boer gevraagd om te faciliteren bij de avondsessie over TOD. Daar voor had de organisatie een levendige werkvorm bedacht met 10 pitchers op een klein podium met daarom heen tafeltjes met een overdaad aan adviseurs ingedeeld naar governance, maatschappij, kennis en governement. Als table captain (ja,ja) van drie tafels government was het mijn taak om na iedere pitch tips en adviezen bij mijn tafelgenoten op te halen. Dit alles gaf een prachtige dynamiek en levendige discussie. Van een afstandje kon ik zien dat vooral de wetenschappers aan de tafeltjes  'kennis'  zeer productief waren in het afscheiden van geschreven advieskaartjes. In de middag waren al wat inleidende presentaties waarbij PBL weer de show steelde met prachtige infographics, een voormalig VNO-NCW'er lokale en regionale bestuurders ondeskundig vond en waarbij ook Donne Slangen een presentatie had. Heb van de bijeenkomst genoten en was ook bijzonder onder de indruk van het zaal vullende diascherm in Pakhuis de Zwijger. Je zou d'r stil van worden. 

Gelezen: Manifest voor spoor en stad

Op de TOD bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger (zie andere blog) werd het Manifest voor spoor en stad gepresenteerd door Jaap Modder en de co-auteurs uit de Community Go-Spoor. Het voorwoord geeft aan dat de 10 boodschappen een open oproep vormen aan formele en informele partijen om actief in de stad en rond het spoor te worden. Het einddoel is samen vorm geven aan betere stations, aantrekkelijke stationsgebieden en een optimaal samenhangend railnetwerk. Hier moet natuurlijk iedereen voor zijn dus laat ik vooral even kijken welke boodschappen mij persoonlijk het meest aanspreken (zie foto). Bij de eerste vind ik de link met gezonde stad en ruim baan voor fietsers en voetgangers zeer aansprekend. Een aantrekkelijke fietsroute naar, en stalling bij Den Haag CS mag er wat mij betreft meteen komen. Maar goed ik klaag niet te hard want de tram en bus verbindingen vanuit mijn huis in Scheveningen naar CS zijn wel prima in orde. Bij de vierde boodschap wordt ik als fietser overigens helemaal op mijn wenken bediend. The Dutch approach of TOD. In de toelichting bij deze boodschap wordt gevraagd om korte en snelle fietsroutes zonder belemmeringen. Tijdens het debat deed een van de deelnemers de uitspraak dat we hier veel meer op moeten investeren en dat dit soort investeringen vaak veel beter scoren in een MKBA dan de aanleg van autowegen. Iemand wees ook nog op Deens treinen waar het veel makkelijker is je fiets mee de trein in te nemen. Dat heb ik in Kopenhagen inderdaad ook zo ervaren. De vijfde boodschap vond ik ook mooi zeker omdat in de toelichting gevraagd wordt om 'couleur locale'  en een herkenbaar profiel per stad. Heb daar tijdens het debat over geleerd dat de NS niet met MKB lijkt te willen samenwerken en dat daarom op ieder station dezelfde ketens zitten. In de zevende boodschap spreekt me vooral het belang dat wordt toegekend aan maatschappelijk eigenaarschap aan. Organiseren dat bewoners zich de kwaliteit van de eigen leefomgeving (weer) meer gaan aan trekken. Eens zien of sociale media het wegvallen van lokale en regionale kranten kunnen compenseren. Tenslotte spreekt boodschap 8 mij aan omdat beleid wederom wordt uitgenodigd naar Denemarken te kijken waar groot stedelijke ontwikkeling aleen mag plaatsvinden binnen het bereik van stations. Interessant trouwens dat Erwin van der Krabben (Radboud Universiteit Nijmegen) in het debat aan leek te geven dat dit soort regelgeving niet tot betere resultaten hoeft te leiden. Dit moet ik nog even navragen omdat ik toen wat afgeleid was door het table captain gebeuren.

Kennis: SAVE THE DATE IenM jaarlezing Nieuwe datum waarschijnlijk 7 april, 16.30 uur door Jan Staman

Goed nieuws! Jan Staman, tot voorkort directeur van het Rathenau Instituut, gaat de jaarlezing kennis verzorgen. Met 13 jaar ervaring als directeur en de wijsheid van 249 Rathenau-rapporten in de spreekwoordelijke achterzak is hij als geen ander in staat om te reflecteren op wat IenM aan kennis doet en van plan is te gaan doen op basis van de IenM koers 2016-2020. Doelgroep zijn IenM'ers en aan IenM gerelateerde kennisinstituten maar ook voor geinteresseerden die hier wat verder vanaf staan is vast nog een plekje vrij. De lezing vindt plaats in het bedrijfsrestuarant van IenM Plesmanweg 1-6. Deelname is gratis maar opgeven is deelnemen. Geef je op bij KIS@minienm.nl. De uitnodiging moet nog uit maar trouwe bloglezers weten het natuurlijk als eerste. 

Kennis: Weer een stapje verder met de thematische Kenniskamer

Dinsdag met André van der Zande (RIVM), Dick Verkaar (RIVM) en Lilian van Aarsen (KIS) de programmaopzet voor de thematische Kenniskamer 'Kennis voor decentrale overheden'doorgenomen. De liijnen worden steeds duidelijker. Het gaat in Utrecht of Amersfoort gebeuren, in juni, met drie parallelle pre-workshops in de middag gevolgd door avondsessie met fity-fifty regionale/lokale bestuurders en rijk/kennis. De drie parallelle sessies gaan over Omgevingsvisie/omgevingsplan, risico- en dreigingsanalyse, en bodem- en ondergrond. Ook hebben we al bedacht dat er na de Kenniskamer zelf iets van een nazorgtraject gaat komen om de zo gewenste schwung er in te houden. Voor de drie bovengenoemde themasessies willen we tot kennisarrangementen komen waarin regio, rijk en kennisinstellingen komen tot (strategische) vraagarticulatie, joint programming en slimme kennisdisseminatie. Nu eerst een datum gaaan plannen, beoogde deelnemers benaderen en tot scherpte per themasessie komen. Wordt vervolgd.  

Kennis: IenM en het internationale studentencongres over duurzame mobiliteit

Nadat we door de trainstoring Lilian's verjaardag al hadden moeten vieren met taart, maar zonder Lilian (je kan niet alles hebben) leek het bezoek van Utrechtse studenten ook nog in het water te vallen. Gelukkig bracht skype uitkomst. Tien studenten organiseren in september een vijfdaags congres over duurzame mobiliteit. Tweehonderd studenten geografie en planologie uit heel Europa komen daar op af. Met Arjen Kapteijn en Pieter Wouters wat meegedacht over acht workshops en hoe we interessante IenM vraagstukken daar een plekje in kunnen geven. De workshops gaan oa over de electrische auto, nationaal versus Europees beleid, mainports, alternatieve brandstoffen, en slimme mobiliteit in steden. Het leverde in ieder geval gelijk een hoop creativiteit op. We denken ook na over een klein stukje sponsoring al is het alleen maar om te laten zien dat het werk aan de human capital roadmap helemaal niet duur hoeft te zijn. 

Strategie: Overlevingsstrategieen voor tijdens Het Nieuwe Werken

Al eerder had ik mij er op betrapt onvoldoende gebruik te maken van de mogelijkheden en beperkingen van Het Nieuwe Werken. Ook als ik geconcentreerd schrijfwerk moet doen, blijf ik toch weer in die kantoortuin zitten. Gezellig en met veel mogelijkheden om even snel te overleggen met de collega's, dat zeker. Maar ik ga me dan ook zitten ergeren aan mijn eigen neiging om wel heel snel afgeleid te raken. Mijn imperfecte overlevingsstrategie is nu twee dagen in de week op 4,52 minuten van het werk in mijn eigen studeerkamer to-do-lijstjes af te werken. De kantoordagen gaan dan op aan het uit laten dijen van die zelfde to-do-lijstjes, een reeks overlegjes passend bij het 'KIS-verbindt' werk en het  niet uit laten dijen van mijn postvak in. Het werkt voor mij, maar iets zegt me dat het best mal is dat ik mijn werk lijk te moeten ontvluchten om mijn werk te kunnen doen. Wat dit dan weer voor de inrichting van de Rijnstraat betekent weet ik ook niet 1,2,3 maar daar hebben jullie dan vast weer goede ideeën bij. Zelf kan ik er ook wat aan doen, zoals weer wat vaker mijn megalomane koptelefoon opzetten in de kantoortuin, naar iemand toelopen ipv over 6 bezette bureaus een gesprek voeren met collega 7 (hoewel ik daar wel weer heel goed in ben), of in een van de KIS-stilte kamers gaan zitten. Nu dacht ik overigens te weten dat echt alle collega's positief zijn over onze informele ontmoetingsplekken, de zogenoemde ankerpunten, en nu moet ik zomaar lezen in de 'piek- en kraakanalyse' van Gerard dat er collega's zijn die kleinere ankerpunten willen. Nu vraag ik je?!

Kennis: Kennismanagement - het lek is boven en zit in mijn eigen hoofd

Dinsdag meegedaan aan de (post) action review over de Nota Kennisbeleid. John Maaskant, onze begeleider van de dag, had een inspirerende opening bedacht waarbij we tips mochten bedenken om van de update van de Nota Kennisbeleid een volledige mislukking te maken. Nu, dat laat ik mij natuurlijk geen twee keer vragen. Gniffelend kon ik dan ook dingen opschrijven als "Zorg ervoor dat zowel de projectleider als de beoogd uitvoerders bij de diensten gelijk na gereed komen van de nieuwe Nota een andere functie krijgen binnen (of beter nog) buiten IenM". Of wat dacht je van " Formuleer minimaal 50 niet al te SMART geformuleerde acties"? Toen we later serieuzer aan de slag gingen met wensenlijstje voor in de nieuwe nota, was opvallend dat er vooral wensen op het gebied van kennismanagement geformuleerd werden ( en veel minder op kennisinfra en vraag-aanbodmatching). Klaarblijkelijk gaan we met z'n allen het voorkomen van kennisverlies steeds belangrijker vinden. Het blijft natuurlijk lastig om flexibiliteit en mobiliteit te combineren met kennisbehoud. Aangezien kennis toch echt in de hoofden van mensen zit, moeten we misschien ook binnen beleid met duale ladders, of carrierepaden werken waarbinnen mensen ook om hun kennis gewaardeerd worden. Nu nog even over dat lek....Ter voorbereiding van de sessie heb ik nog even door wat stukken gebladerd uit het begin van mijn KIS-tijd toen ik volop bezig was met de uitvoering van de huidige Nota Kennisbeleid. Heftig om te merken hoeveel je dan eigenlijk al weer vergeten bent uit die tijd. Ik gebruik de 'je'-vorm om het wat minder pijnlijk te maken, maar het ging toch echt over mijn hoofd. Het geheugen van de organisatie is één ding, dat van mijzelf weer een hele andere. Lezen en herlezen dus. Heb daar al eerder over geschreven, maar omdat jullie dat ook allang vergeten zijn herhaal ik het even. 

Kennis: Bart van den Hurk oreert aan de VU over weer van alle tijden

Vorige week naar Amsterdam gesneld om nog net op tijd in de aula van de VU aan te schuiven om de inaugurele rede van Bart van den Hurk bij te wonen. Het geheel deed weer aan als een gezellige reünie want de KNMI collega's, RWS, Deltaprogramma, Deltares en ook twee DGRW collega's waren aanwezig. Je zou zeggen dat dat best goed moet kunnen komen met dat gewenste partnerschap tussen kennisinstituten en beleid waarover in de IenM koers 2016-2020 wordt gesproken. Bart vertelde  boeiend over future weather en hoe weerbeelden van nu kunnen helpen om te bezien met welke extremen we in de toekomst te maken kunnen krijgen. Ook zeer boeiend is het bestuderen van het tegelijkertijd optreden van weergerelateerde verschijnselen als hoogwater in het Lauwersmeer en hoge opzet op de Waddenzee zodat er niet gespuid kan worden. Dat is natuurlijk meer dan een beetje relevant voor het waterbeheer. Binnen het Nationaal Kennis en Innovatieprogramma Water en klimaat zoeken Deltares en KNMI elkaar op om kennis van waterbeheer en kennis van klimaat te verbinden om juist aan dit soort onderwerpen te werken. Een goede zaak.