Klantreis ‘Uit het vliegtuig, in de trein’

In de gedrag-o-logie wordt vaak gebruik gemaakt van zogenoemde klantreizen om belemmeringen voor gewenst duurzaam gedrag in beeld te brengen. Met dit jaar al een retour naar de USA op mijn persoonlijke CO2-balans had ik bedacht eens te oefenen met een treinreis naar Zuid-Frankrijk. Mij tot de reisdag beperkend bestond de reis uit lopen naar de bushalte, bus naar Den Haag Laan van NOI, intercity naar Rotterdam, Thalys naar Parijs Gare du Nord, metro naar Parijs Gare du Lyon, TGV naar Montpellier (gevolgd door huurauto ophalen en naar vakantiehuis). Die overstap in Parijs is vooraf op papier natuurlijk de grote belemmering en dat bleek ook echt zo te zijn. Niet zozeer het ritje met de metro (binnen het half uur te doen met maar 2 haltes en 8 minuten in de metro zelf) maar de stations (Gare du Lyon op de heen weg en du Nord op de terugweg) vormen de belemmering. De stations zijn namelijk niet ingericht op de grote aantallen overstappende reizigers. Er zijn veel te weinig zitplaatsen om met enig comfort een uur te wachten op de aansluitende trein. Desalniettemin was de ervaring zeker het herhalen waard. Het is ontspannen reizen, geen veiligheidschecks, geen bagagelimiet, in 8 uur van Den Haag Laan van NOI naar Montpellier, werkende WIFI, ruime stoelen. En de prijs....nu ja die viel mee én tegen; €217 voor een retour. Best te doen, maar wel meer dan het dubbele van een vliegticket (vanaf €80). Wat rekenwerk met ecopassenger (inclusief climat factor) maakt dan duidelijk dat een ton vermeden CO2 eq mij op deze manier €220 gekost heeft. Ruim 25x zoveel als de meeste CO2 compensatieprogramma’s rekenen, ruim 8x zoveel als een ETS allowance, maar dan  wel weer zo’n 10x minder dan via de Tesla-subsidie (volgens de Algemene Rekenkamer). Dan waag ik mij maar niet aan de wondere wereld van de Life Cycle Assessment-vergelijking tussen het vliegtuig en de trein. Ed Croonenberg doet dat wel en concludeert nuchter dat niet reizen toch echt de beste optie blijft; dan krijg je geld toe op vermeden CO2-emissies.

Gelezen: The wizard and the prophet

Dit boek van Charles C. Mann heeft bijzonder veel indruk op mij gemaakt. Aan de hand van de levens van wizard Norman Borlaug en prophet William Voigt beschrijft Mann de voortdurende strijd tussen vertegenwoordigers van het techno-optimism (de wizards) en die van de onheilsprofetieën (de prophets). Nobelprijswinnaar Borlaug heeft als landbouwwetenschapper een grote bijdrage geleverd  aan de enorme productie verhoging van de landbouw in met name Latijns-Amerika en India. De Wallstreet Journal schreef in 2007 dat hij misschien wel een miljard mensen van de hongerdood heeft gered. Voigt wordt gezien als één van de grondleggers van de milieubeweging. In Road to survival (1945) introduceerde hij twee nieuwe concepten: (1) milieu, maar dan in de betekenis van de natuurlijke omgeving die door de mens beinvloed wordt (in de omgekeerde betekenis bestond de term al wel); (2) carrying capacity of draagkracht van het ecosysteem. Met een beetje dichterlijke vrijheid zou je kunnen zeggen dat de Donut Economy voortbouwt op het werk van Voigt. Net als Mann zelf, geldt ook voor mij dat ik me het ene moment wat meer bij de techno-optimisten thuis voel, en de andere keer wat meer bij de onheilsprofeten. Soms denk ik - met de 10 milard grotendeels middenklase-medemensen in 2050 in gedachte -  dat er toch echt een keer een einde moet komen aan de mogelijkheden van techno fixes. Dan weer heb ik moeite met de vaak Westerse focus en de beperkte aandacht voor ongelijkheid van de profeten. Mann  schrijft zeer onderhoudend en beschrijft de wizard & the prophet clash in detail voor voedsel, water, energie en klimaatverandering. Een aanstekelijk nieuwsgierig boek.

Plastic-college vanuit Capitol Hill, Washington

Al eerder schreef ik over de podcast van Scientific American. Inmiddels is er een prachtig drieluik verschenen over energiebeleid, robotica in de gezondheidzorg en plastic! Initiatiefnemer is een Scientific American-lezende senator uit Californie: een mooi stukje policy science interface in persona. In de sessie over plastic aandacht voor het misleidende beeld van een drijvend plastic eiland op de oceaan, het belang van afvalinzameling in Zuid en Zuid-Oost Azie, circular capital, de valse belofte van biologisch afbreekbaar, de perceptieverhogende werking van het plastic tasjes, rietjes verbod in Californie en de EU als lichtend voorbeeld.  Mooi, toch?! Nog even bij plastic blijvend. CE Delft heeft een bemoedigend rapport over plastic recycling uit! Iets minder dan de helft van ons plasticafval wordt reed gerecycled. Pikant detail....van statiegeld krijg je toch echt de schoonste stromen! IenW heeft CE Delft inmiddels ook al uit laten zoeken welk inzamelsysteem voor kleine flesjes het beste gaat werken (de variant waarin de producenten verantwoordelijk zijn scoort beter dan die waar de retail eindverantwoordelijk is) en dat alles voor (slechts) 0,2-3,9 cent per flesje. (afbeelding bron: CE Delft)