Spanje circulair dankzij de EU

De Spaanse coalitiepartijen houden elkaar in een houtgreep; besluiten worden niet meer genomen maar geen van de parijen zit op vervroegde verkiezingen te wachten. De besluiten die nog wel genomen worden, worden genomen (uit angst) voor de EU. Misschien niet helemaal de goede drijfveer, maar ik durf dit toch bemoedigend te noemen in tijden van Italiaans populisme. Terug naar Spanje. Ik las zaterdag in de krant dat het nu vanaf 1 juli verboden wordt gratis plastictasjes uit te delen en dat vanaf 2021 de ultradunne wegwerptasjes helemaal verboden worden. Een dag eerder in de krant al een interview over de extra inspanningen die Spanje moet gaan doen om in 2020 50% van het huisvuil te recyclen. Nu nog komt Spanje uit op 29,7%; veel lager dan het EU gemiddelde van 45,2%. Nederland zit al boven de 50%. Spanje moet met name aan de slag met GFT en met textiel en cellulose om stappen te maken. 

     

Pinguïn Fred fragiel of toch antifragiel?

Op de wel hele mooie dag waarop Pinguin Fred plaatsvond, besloten 13 van de 18 mensen die zich hadden opgegeven toch maar niet te komen. Wat opkomstpercentage betreft zou je kunnen seggen dat Pinguin Fred nogal fragiel is bij mooi weer. De kwaliteit van het gesprek bleek heel wat minder fragiel en zelfs erg goed. Misschien zelfs wel antifragiel volgens de definitie ‘anything that has more upside than downside from random events’ . Hoe dan ook special guest Johan Jacobs had zich van kaft tot kaft door het boek Antifragile  van Nassim Nicholas Taleb heen gewerkt dus voldoende om het over te hebben. Misschien is de hoofdboodschap van het boek wel dat je niet moet proberen het onvoorspelbare te voorspellen, maar dat je je moet richten op robustificatie of op het wat mij betreft mislukte Nederlandse woord daarvoor ‘veerkracht’. In Spanje moest ik na het zien van een hypereenvoudige maar o zo handige met de voet te bedienen deurstopper denken aan één van de nevenboodschappen uit het boek. Namelijk die over wetenschap en innovatie. Wat Taleb betreft zijn wij mensen heel slecht in het gebruik van voorstellingsvermogen. We hebben toevaligheid nodig voor ontdekkingen. Net als andere innovatiedeskundigen maakt hij onderscheid in de uitvinding en de innovatie voor beide is toeval nodig. De implementatie is misschien nog wel het belangrijkste. In Midden-Amerika kende ze het wiel alleen van speelgoed, en de oude Grieken hadden de stoommachine al, maar alleen voor de lol. Maar ook in het heden speelt dit. Waarom heeft de uitvinding van de rollator of de rolkoffer zo lang op zich laten wachten, of waarom hebben wij die handige Spaanse deurstopper niet? Taleb gelooft daarbij ook niet in het Baconiaanse lineaire model van de kennisketen van fundamenteel naar toegepast. Hoewel die de term niet gebruikt is hij vast ook niet van missiegedreven innovatieprogrammas (met uitzondering van het bouwen van de atoombom). Maar let op, vrije academische wetenschap vindt hij ook niets. Met dit soort toeval gaan we er ook niet komen. Hij is meer van de combinatie heuristiek en random aankloten met techniek.   

   

Kennis: Slotbijeenkomst Bewust Omgaan met Veiligheid

Afgelopen week was de slotbijeenkomst Bewust Omgaan Met Veiligheid (BOV). De aanstichter van dit traject VVD-Eerste Kamerlid Sybe Schaap was als officieuze eregast aanwezig en had ook een mooie inhoudelijke bijdrage. Wat hem betreft is het omgaan met risicoperceptie vooral een communicatie-opgave. Het is, zo geeft hij aan, niet goed om perceptie naast of in plaats van feiten mee te laten wegen in risico-beoordeling. Dus liever 1,5 miljard in de dijken stoppen, dan in het weghalen van huizen onder een hoogspanningsmast vanwege het gepercipieerde risico al daar. Al eerder had ik een keer college van hem gekregen waarin hij aangaf tegen de volledig gescheiden risico-beoordeling op dijkringen te zijn. De overstromingen in New Orléans lijken hem daarin gelijk te geven; 6 jaar na dato is de schade buiten het geïnundeerde gebied 10 keer groter dan binnen het gebied. Guus de Hollander (PBL, én gast tijdens de Kenniskamer van 5 juni) voelde zich door de inbreng van Sybe positief uitgedaagd en liet ook de andere kant zien. De burger wordt wat hem betreft wat teveel neergezet als spelbreker van rationeel beleid, terwijl de burger wellicht net zo rationeel of irrationeel als beleid is . De factor 100 tussen maximaal toelaatbaar en verwaarloosbaar risico is bijvoorbeeld zo maar gekozen en in de gezondheidszorg zit er een zes orde van grootte verschil in wat we uitgeven aan het beschermen van een levensjaar. Het idee is verder dat er ook wel degelijk moraal onder perceptie zit. Wetenschapper Sabine Roeser heeft onderzoek gedaan naar het belang van emoties en normatieve-ethische dimensies onder risicoperceptie. Emoties zijn echter vaak niet welkom en beslissers gebruiken uit naam van rationaliteit, technocratische rekenmethodes om hun positie te onderbouwen. het voorbeeld van Schiphol was dan ook snel gevonden door Guus.
Ook geleerd van de spreker van veiligheid.nl:  maar in 1,2 procent van fietsongelukken lag de oorzaak bij appen op de fiets. Mijn emotiegedreven ergernis aan de zwalkende fietsapper ligt wat perceptie betreft overigens een stuk hoger.

Kennis: Voorbereidingen Kenniskamer over (verkeers)veilighied in volle gang!

Het is nog best een uitdaging om én focus aan te brengen in een Kenniskamer en tegelijkertijd een 'voor ieder wat wils'- uitstraling te generen. Maar volgens mij komen we in de buurt. In ieder geval is het idee te beginnen met wat cross-modaal leren. NLR heeft een studie gedaan naar wat we met de zelfrijdende auto kunnen leren van de al veel verder zelfsturende luchtvaart. Na een hopelijk in te plannen uitstapje naar autonoom varen gaan we terug naar de auto. Met de collega's van Bewust Omgaan met Veiligheid ben ik in gesprek over het toepassen van de 10 uitgangspunten voor integraal veiligheidsbeleid op de zelfsturende auto. Als een soort van proeverij als het ware. Daarbij ook even aandacht voor laat ik zeggen de klassieke verkeersveiligheid, luchtverontreiniging en waterveiligheid. RIVM heeft onlangs een rapport uitgebracht waarin de verschillende risiso´s vergeleken worden. Natuurlijk ook ruimte voor een sneak preview door de sprekers in de aansluitende  KIS-masterclass en een korte terugblik op de acties uit de Kenniskamer van de vorige keer.

Gelezen: Lofdicht op The Origins of Happiness

Heb er al een aantal keren over geschreven, maar nu staat het boek waarempel weer in NRC als één van de vier managementboeken die je tijd wél waard zijn: the Origens of Happiness https://kisenmeer.blogspot.nl/2018/03/revisited-origins-of-happiness.html. Jullie weten vast nog dat pyschische gezondheid cruciaal is voor levensgeluk (niet te verwarren met hedonistische blijheid) en dat met name het geluk en de geestelijke gezondheid van moeders van het grootste belang is voor de pyschische gezondheid van kinderen. Laat Yuval Harari (van Sapines, en Homo Deus) daar nu ook aandacht voor hebben in zijn boek '21 lessen voor de 21 eeuw' dat in augustus verschijnt? Hij geeft in het NRC interview van dit weekend aan dat opleiding van kinderen gericht moet zijn op geestelijk evenwicht en emotionele intelligentie opdat kinderen zich later telkens opnieuw uit kunnen vinden bij voortschrijdende technologie in een heel veranderlijke wereld. Harari wordt zeer vaak uitgenodigd om te spreken voor de machtigen der aarde. Helaas hebben deze mensen, zo stelt Harari, meestal geen tijd om na te denken. Het is dus maar zeer de vraag of ze wat met zijn inzichten gaan doen.

Kennis: NWA Blauwe Route workshop

Van de week een flinke oploop gehad over de blauwe route van de Nationale Wetenschapsagenda. Vanuit DGWB, Deltaprogramma en DGMI was er brede interesse voor onderwerpen als oceanen, Noordzee, waterveiligheid, scheepvaart en Noord/Zuidpool. De collega's uit beleid hadden echt hun best gedaan om kort en bondig op één of twee dia's hun fundamentele lange termijn kennisvragen op te schrijven die wellicht in de uitvoering van de NWA samen met de aanwezige wetenschappers opgepakt kunnen worden. En dat moet gezegd die laatsen (die wetenschappers dan) waren volop aanwezig en stonden in grote mate open voor ideeën die ze niet zelf meteen al een plekje hadden gegeven in het zogenaamde routedocument van de blauwe route. Ook goed dat NWO paraat was om de spelregels - met meer actualiteit dan die waar ik over beschikte - toe te lichten Naar alle waarschijnlijkheid verschijnt op 24 mei de call en dan is er tot 11 september de tijd om met preprosals te komen. De contacten zijn gelegd en/of verstevigd maar er is nog wel wat toegewijde aandacht nodig om elkaar tot de eindstreep te blijven vinden.