Kennis: Kenniscocreatie in zaal A1.34

Donderdag was het zover. Twee lezingen over kenniscocreatie bj ons op de Ples. Zaal A01.34 zat zo vol dat we ieder kwartier de deur even open moesten doen om nieuwe zuurstof binnen te laten (sorry Janine!). Ondanks de coma-bevorderende werking van de reeds meermalen ingeademde lucht was er sprake van een geboeid publiek. De sprekers Edwin Horlings (Rathenau) en Adriaan Slob (TNO) vulden elkaar dan ook goed aan. Ook goed om - zonder ook maar iemand tekort te willen doen - ervaringsdeskundigen Ruud Smits (RWS-Brussel) en Prisca Hamers (WVL) in de zaal te hebben. Dat gaf een mooie dynamiek. Wat ik in ieder geval blijf onthouden is de oproep om vooral ook 'oude' kennis te oogsten uit het Zevende Kaderprogramma. Edwin Horlings verzuchte het treffend: "We willen weten wat we wisten". Ook belangrijk is als beleid te beseffen dat kenniscoproductie net Croma is;"je moet er (even) bijblijven". Adriaan Slob gaf aan dat hij liever nog dan geld, tijd en blijvende aandacht vanuit beleid voor EU-onderzoek krijgt. Dat is nog eens een hartverwarmend TNO-geluid. Goed om te weten....Deltares en WVL organiseren 6 februari een crash-LEF-sessie om aanstaand Deltares Horizon 2020 onderzoek te verbinden met kennisvragen vanuit RWS/WVL (en hopelijk ook vanuit DGRW).

 

Strategie: Leergang Strategie - college Paul Frissen

Vooraf hadden we leeshuiswerk opgekregen bestaande uit enkele boekhoofdstukken van Prof. Paul Frissen. Die bleken meer dan een beetje onleesbaar te zijn. De Prof bleek gelukkig wel een heel begenadigd spreker die met tegendraadse stellingen goed wist te onderhouden. Zo heeft hij een broertje dood aan de heiligmakerij van een integrale aanpak. Vaak, zo stelt Frissen, is het gewoon beter en efficienter om een project verkokerd aan te pakken. Met missies en visies heeft hij ook weinig. Missies staan natuurlijk vaak vol van hoogdravende superlatieven. Frissen toets missies door te bedenken of ze ook zinnig blijven als je ze precies tegengesteld formuleert. Dus "wij gaan voor excellente dienstverlening", wordt dan "wij gaan voor belabberde dienstverlening". Dit is onzinnig, dus was de oorspronkelijke missie een open deur zonder onderscheidend vermogen. Best tegendraads dus. Ook heeft die niets met de strategische aandrang om een punt op de horizon vast te stellen of om met twee assen vier scenario's te maken. Daar is de wereld veel te veranderlijk en onvoorspelbaar voor. Beter is het na te denken over hoe als organisatie je handelingsrepertoire uit te breiden. Net als Mintzberg vindt Frissen dat strategie is emergents is. Strategie is hoe je handelt in het nu en dus niet iets dat je in de toekomst doet.

Kennis: Water en klimaat

Nou, we zijn weer een stapje verder op weg naar een kennis- en innovatieprogramma Water en Klimaat. Van de week op de Universiteit Utrecht met de schrijversgroep vooruitgeblikt op de tweede workshop op 12 februari. We hebben bedacht dat deze bijeenkomst vooral moet gaan over de organisatie van het programma, Je moet dan denken aan de set up van het programmabureau, constructen om wetenschap en beleid samen te laten werken en ideeën om een goede wisselwerking te krijgen tussen fundamenteel en toegepast onderzoek. 

Innovatie: UItvoeringsbijeenkomst Ketenakkoord Kunststofketen

Nu al bijna 70 partijen staan te trappelen om het tijdens de innovatie-estafette getekende ketenakkoord in daden om te zetten was het hoog tijd om met alle betrokkenen bijeen te komen. Deze week was het zo ver en wel in Scherpenzeel bij Amersfoort :-). We waren te gast bij Interface waar we terecht konden in een inspirerend verbouwde fabriekshal omgedoopt tot Awarehouse. Een hele fijne plek voor zo'n bijeenkomst omdat we niet alleen een mega-zitkuil ter beschikking hadden maar ook een grote hal met werktafels. Nadat was teruggeblikt op de IE2013 werd projectsecretaris "onze" Henny de Jong geintroduceerd alls geheim wapen voor het welslagen van het ketenakkoord. In zeven groepen hebben we vervolgens op even zoveel onderwerpen  stappen gemaakt door mijlpalen te formuleren op thema's als verbetering inzamelsystemen, plastic soup boat challenge, internationale agenda en duurzame havenontvangstvoorzieningen. In de tweede ronde kon iedereen aangeven aan welke thema's zij/hij bij wilde dragen op weg naar de mijlpalen. Mooi om te zien trouwens dat onderzoeksinstituut NIOZ en Ocean Clean Up die elkaar de eerste bijeenkomst n Madurodam ontmoet hadden al de resultaten van hun toen bedachte samenwerking konden laten zien. Het 'net' van Ocean Clean Up waarmee microplastics uit de oceaan worden opgevist is mee geweest op een meetexpeditie op de Atlantische Oceaan en de resultaten werden in een pitch gepresenteerd.

  

Kennis: werksessie / boekpresentatie Kenniscocretaie

Al weer enige maanden geleden (18 juni) heb ik geschreven over het verschijnen van een boek over kenniscocreatie....vandaag vond het een kleine negen maanden na verschijning de officiele boekpresentatie plaats. Een van de ervaringslessen van kenniscocreatie is dan ook ook dat het meer tijd (en geld) kost dan een ' gewoon' onderzoekstraject. Andre van der Zanden (RIVM), Willem Ligtvoet (PBL), Arjen 't Hoen (KiM) en Peter Driessen (UU) gingen kort in op hun ervaringen met kenniscocreatie en eindigde ieder met een stelling. Die van Peter Driessen was  het meest prikkelend. Wat hem betreft is er een fundamentele verandering van het wetenschapssysteem nodig om goede kenniscocreatie mogelijk te maken. Ook het boe zelf gaat al in op de noodzaak tot andere beloningssystemen in de wetenschap te komen. Nu is de wetenschap nog teveel op momodisciplinair publiceren gericht. Al met al een geslaagde middag. De gedeelde oproep is om nu de lessen uit het boek in (grote) nieuwe projecten toe te gaan passen. Het is wel zaak als opdrachtgever voldoende geld en ook tijd te reserveren om daar een succes van te maken. Als mogelijke nieuwe projecten werden genoemd Healthy Urban Living en NWO Water en klimaat (!) Daar kan ik dus gelijk mee aan de gang.

Kennis: NWO water en klimaat

We zijn weer een paar stapjes verder op weg naar de vorming van een NWO Water en Klimaat-programma. Volgende week komen we als schrijversgroep weer bij elkaar, op 12 februari hebben we weer een grote werksessie en in maart komt de stuurgroep voor besluitvorming bij elkaar. Deze week eerst bij de staf Deltacommissaris en daarna bij STOWA bedacht hoe we het huidige visiedocument minder aanbodgestuurd en meer vraaggestuurd kunnen maken. Dat wordt nog een flinke klus temeer daar in deze fase vooral de kennisaanbieders te motiveren zijn daadwerkelijk de pen op te pakken. 

Strategie: Leeratelier Strategie gastdocent Ellen van Doorne

Gastdocente Ellen van Doorne is eerst jarenlang strateeg bij algemene zaken geweest en doe dit nu bij de gemeente Amsterdam voor de Dienst Werk en Inkomen. Een flinke stap van het wat abstracte Haagse naar het zeer praktijkgerichte Amsterdamse. Ze had in ieder geval zeer inspirerende verhalen en het was mooi om te zien hoe zij een veelheid aan werkvormen (o.a blue ocean strategy, gateway reviews, business model canvas, why, how, what) toepast in haar dagelijks werk. In de middag gingen we in groepjes aan de gang om haar te adviseren in de vorm van een strategische interventie tbv de gemeenteraadsverkiezingen en de daaropvolgende collegevorming. Mijn groepje won de gedeelde eerste plaats :-) met een voorstel bestaande uit het maken doelscenario's en het inrichten van belevingskamers bij ieder doelscenario voor de nieuwe wethouder en de nieuwe raadscommissie. Een mooi toeval was dat Ellen aan de wieg van de rijksbrede kennisagenda heeft gestaan en dat ik haar een door Henny en Marcia ontworpen QR-code SKIA kaartje heb gegeven. Zo kan zij zelf zien hoe virtuoos we als KIS in hoofdstuk 2 van de SKIA de rijksbrede kennisagenda hebben toegepast. 

Kennis: KNMI-traject kennismanagement

Vrijdag met Rob bij KNMI op bezoek geweest. Terwijl in ander kamers bij het KNMI door IPCC wereldnieuws gemaakt werd stortten wij ons met KNMI'ers en een PBL-collega op de voorbereiding van een trendsworkshop die 11 februari gaat plaatsvinden. De sessie is uitgesteld omdat dan ook de nieuwe KNMI directeur aanwezig kan zijn; een goed idee. We gaan dan grofweg aan de gang met het doordenken van de invloed van trends uit de nieuwe Horizonscan op de kennisvelden/thema's/domeinen van KNMI. Dit moet dan een soort van gedeeld beeld opleveren van welke kennisvelden gaan groeien, welke krimpen en welke veranderen. Dit zou dan weer als input kunnen dienen voor structuurdiscussies en strategisch  personeelsmanagement. Juist omdat nog niet zo heel scherp is hoe het resultaat gebruikt gaat worden is nog wat meer voorbereiding nodig op weg naar 11 februari. 

Kennis: Droste-effect Kenniscocreatie

Al de tweede werkdag van het nieuwe jaar had ik TNO-collega Adriaan Slob op bezoek. Ik heb hem uitgenodigd te spreken op de kenniscocreatiesessie die ik op 23 januari samen met DGMI organiseer. Goed om dat samen even voor te bereiden. Adriaan was projectcoordinator van het EU-project Policy Science Interface (www.psiconnect.eu) . Dat EU-project ging o.a. over het toepassen van in EU-projecten ontwikkelde kennis; vandaar het Droste-effect. Een van de bevindingen was dat de interactie tussen wetenschap en beleid het slechtste gaat op EU niveau, dat het op nationaal niveau iets minder slecht gaat en op lokaal/regionaal niveau - mits je het goed aanpakt - heel behoorlijk. Die goede aanpak bestaat aldus de deelnemers van het project uit de inzet van vier instrumenten: (1) Group Model Building waarin een probleem en de mogelijke oplossingen vanuit verschillende percepties en perspectieven in beeld gebracht wordt; (2) Scenario Planning; (3) Rollenspelen; en (4) Community of Practice (I). Ze hebben hier niet alleen een handzaam boekje over geschreven, op de site vind je ook leerzame filmpjes met interviews met de deelnemers. Volgens Adriaan is het vaak ook gewoon een kwestie van de tijd willen nemen om met die instrumenten aan de gang te gaan, en daar zit wat mij betreft een hoop waarheid in.