Gelezen: Paul Schenderling’s Continent van de kwaliteit

Toen we bedachten de vier sprekers op de ASA-keuzes-in-kaart-bijeenkomst over Gezonde Leefomgeving dit boek cadeau te doen, wist ik nog niet wat voor briljante keuze dit eigenlijk was. Want dit boek moet haast wel uitermate inspirerend zijn voor zowel Johan Vollenbroek (MOB), Marko Hekkert (PBL), Nienke Homan (VNCI) als voor Carl Koopmans (SEO). In zijn vorige boek - ook goed - focust Paul - bekend van de ASA-BIT jaarlezing (zie link) - nog op slimme CO2 heffingsinstrumenten (zie link) maar in dit boek zoekt hij verdienstelijk de breedte, met toch daarbij toch ook een dikke 100 pagina’s over hoe we industrie in Europa kunnen houden. De ‘eigen economische koers’ uit de ondertitel van het boek had ook zomaar tot verregaande consensus tussen te sprekers kunnen leiden. Dat zit zo: Paul kiest vol overtuiging voor het sane globalisation - concept van econoom Dani Rodrik als alternatief voor de huidige hyperglobalisation om zich zo en passant uit het beleidstrilemma te komen dat stelt dat je er van de drieslag hyperglobalisation, nationale soevereiniteit en democratische zeggenschap over de economie,  maar twee kunt realiseren. Bij sane globalisation - dat heeft Paul voor Europa mooi uitgewerkt - gaat het er om importheffingen toe te passen op producten die kunstmatig goedkoop zijn door slechte arbeid- en milieuomstandigheden. Daarbij moet vooral ook de handhaving  op het voldoen aan Europese normen van geïmporteerde producten een stuk beter dan nu. Dat is - zo zegt Paul - geen kwestie van uitvoerbaarheid, maar van het beschikbaar stellen van capaciteit. Ook belangrijk is dat we Europese digitale soevereiniteit gaan opbouwen. En hij bepleit nog veel meer maar dat gaat wat te ver voor deze blog. Mijn doel is dan ook niet jullie in één keer van zijn ideeën te overtuigen; overtuigd raken dat je dit boek moet gaan lezen is genoeg. Paul voegt met zijn trouwe en bescheiden denktank dan ook echt wat toe aan het discours. Misschien moeten we hem wel een tweede optreden gunnen tijdens de volgende ASA-BIT jaarlezing. De toenmalig tweede spreker - Reint Jan Renes - heeft overigens met zijn Noblesse Oblige-project (zie link) betaald uit zijn NWO-prijs en met de veelbelovende start van het NWA programma ChangeAble (zie link)  overigens ook weer een hoop nieuws te melden. Is de line-up alvast op orde. 

Gelezen: PBL Keuzes voor de leefomgeving 2025. twaalf opgaven voor het nieuwe kabinet

Dit prachtige rapport wordt dinsdag door Marko Hekkert gepresenteerd in de bijna gelijknamige ASA-sessie Keuzes gezonde leefomgeving van aanstaande dinsdag bij Sociëteit de Witte. De inleiding van het rapport omschrijft het al mooi 'Nederland heeft behoefte aan een kabinet dat moeilijke keuzes durft te maken'. En het doel van het rapport is juist om politici en beleidsmakers te helpen een scherpe discussie te voeren over mogelijke keuzes. De 12 voorliggende opgaven waar keuzes voor gemaakt zouden moeten worden staan in de figuur hieronder (uit het rapport, zie link) weergegeven. Voor iedere opgave zijn helemaal Beleidskompas-conform drie mogelijke keuzes als mogelijke richtingen voor beleid weergegeven. Klip en klaar, landscape en op 38 pagina's past dit mooi op de formatietafel met daarbij nog voldoende ruimte voor kopjes en notitieschriftjes. Een aantal van de opgaven zal dinsdag ook zeker terugkomen. Wat dacht je bijvoorbeeld van Hoe verder met de verduurzaming van de industrie? of Hoe kan Nederland efficiënter omgaan met grondstoffen?. Eentje die waarschijnlijk niet langs gaat komen maar toch ook heel interessant is is  Hoe verder met autobelastingen? Eén van de keuzeopties daar is Op kort termijn minder belasting op autobezit en meer op autogebruik. Dit zou een flinke CO2 winst op moeten leveren, maar het jeukt bij mijn dan even denkend aan een recente KiM-publicatie waarin becijferd werd dat door de overgang naar de e-auto de CO2-emissies verschuiven van gebruik naar productie. Daar moet ik nog eens wat op navragen. Hoe dan ook een prachtig rapport en laten we hopen dat het ook echt op de formatietafel terecht komt.

Doe mee met Pinguin Fred boekbespreking Iedereen verandert nu wij nog

Even een tussentijdse heads up. Op 23 oktober (16.00-17.00 uur online) bespreekt Pinguin Fred het boek Iedereen verandert, nu wij nog van Hans Vermaak. Reden voor de heads up is dat het een heel goed boek is, dat - nu ik op zo'n 1/3 ben - nog steeds in de race is voor een vijf-bollen-waardering. Ik dacht vooraf dat ik wel een beetje klaar was met boeken over verandermanagement maar dit boek voegt echt wat toe. Het is heel praktisch geschreven met mooie heldere zinnen en met alleen maar voorbeelden uit de Nederlandse praktijk. Het boek volgt een beetje de structuur van Projectmatig creëren van het, wij en ik maar dan hernoemt in het vraagstuk dienen (meerwaarde realiseren met directbetrokkenen), de omgeving gidsen (voorwaarden scheppen voor vernieuwing) en groeien als veranderaar (van waarde zijn als gematigd radicaal). Ik heb nu het eerste deel uit en dat bevat al een hoop goeds. Zo gaat een mooi hoofdstuk over het onderscheid in motiverende veranderingen binnen het eigen domein op het gebied van vak, vakgenoten en vakontwikkeling versus demotiverende veranderingen buiten het eigen domein op het gebied van bureaucratie, bazen en beleid. Ook sterk is het stuk over diepgang versus omvang; 'omdat omvang (als functie van het aantal mensen dat er aan mee moet doen) en diepgang bij verandering op gespannen voet staan met elkaar' moet je ófgaan voor een beperkt brede verandering, óf voor een smalle diepe verandering. Diepe verandering gaat nooit organisatiebreed. Het gaat om 'kiemen' van voorlopers die zowel competent genoeg als gemotiveerd genoeg zijn om ongevraagd iets voor elkaar te krijgen. Wat je volgens Vermaak vaak ziet (en ik zie dat ook wel) is dat stafafdelingen plannen gaan maken die op de werkvloer tot organsiatiebrede verandering moeten gaan leiden. Dat werkt dan dus niet. Het boek is voor de schermlezende ambtenaar gratis te lezen op het Boomportal (zie link) en je kunt je bij mij, of beter nog via de Plein-pagina van Pinguin Fred (zie link) opgeven voor de sessie van 23 oktober ook als je het boek nog niet (helemaal) gelezen hebt.