Kennis: Pastasaus

In NRC Weekend deze week een dubbelpagina-interview met Malcolm Gladwell. Zijn TED-praatje over spaghettisaus en slappe koffie is een van mijn favorieten aller tijden! Heel passend is dat zijn haar er ook ziet of er een voetzoeker ontploft is in een pak volkorenspaghetti. 

http://www.ted.com/talks/malcolm_gladwell_on_spaghetti_sauce.html

KIS: Kis op heisessie

Afgelopen week is KIS op heisessie geweest en hebben we o.a. uitgebreid stilgestaan bij het werkplan voor 2014. Beoogde topprio's zijn daarbij de inzet op de strategie IenM 2016-2020 en de samenwerking met kennisinstituten rond het creëren van partnerships. De grote uitdaging (maar daar houden we van) daarbij is de winkel open houden terwijl in de zomer de meerderheid van de KISsers gaat carrousellen. Het prioste van de heisessie was natuurlijk het vieren van mijn verjaardag, Kijk h'm eens blij zijn!

Boekbespreking: Scrum voor managers: De methode voor teameffectiviteit en resultaatgericht organiseren

Scrum is een werkmethode en een metafoor voor een team dat vanuit de individuele kracht van alle teamleden het maximale bereikt. De aanpak is vooral bekend uit de ICT waarin de kracht van scrum er in gelegen is om in sprints van (meestal) twee weken een werkend (tussen) product - meestal software - op te leveren. In de volgende sprint wordt dat tussenproduct verbeterd; iteratief en met kortcyclisch dus. Volgens de de auteurs Rini van Solingen en Rob van Lanen is de de methode ideaal voor kenniswerk omdat kenniswerk wendbaar of 'agile' moet zijn. Vandaar ook mijn interesse voor het onderwerp: "Is de scrum-methode geschikt voor het werk dat we als KIS bij IenM doen?" De auteurs leggen overtuigend aan de hand van vier argumenten uit waarom kenniswerk 'agile' moet zijn: (1) kenniswerk is te veranderlijk om vooraf te kunnen plannen (een weinig bemoedigende gedachte nu dat we weer net aan ons jaarplan hebben zitten werken :-)); (2) we weten vooraf te weinig om een goed plan te maken; (3) de wereld om ons heen verandert in een moordend snel tempo en (4) kenniswerk is geen productie (een empirische aanpak ligt dan meer voor de hand). Het zou dus mooi zijn als wij met scrum invulling kunnen geven aan die gewenste wendbaarheid van een beleidsomgeving. Het boek lezende is het echter nog best ingewikkeld om te bezien hoe we deze methode uit de ICT naar een beleidsomgeving kunnen kopieren. Het idee is om met scrumteams (multidsicplinair 3-9 mensen), scrum master, scrum backlog, product owner, daily scrum enz te werken en de auteurs geloven daarbij in een alles-of-niets. Of je doe scrum helemaal of je doet het niet is het idee. Tja dat team en die daily scrum - dagelijks max 15 minuten vergaderen rond de vragen Wat heb ik gisteren gedaan voor het team?, Wat ga ik vandaag bereiken met het team? en Waar heb ik hulp bij nodig van het team? zie ik helemaal zitten, maar van de rest krijg ik de kriebels. Nou ben ik natuurlijk eigenwijs genoeg om van de regels af te wijken, maar ik zal ook nog eens overleggen met de mensen van Ynnovate die de methode bij mij onder de aandacht brachten. Zij zien toepassing in een beleidsomgeving zitten en van de noodzaak ben ik overtuigd, nu nog van de methode....

Innovatie: BBC documentaire over Big Data

De komende maand zal het KIS-bericht in het teken staan van Open data. Als introductie kan ik zeker de BBC documentaire The Age of Big Data aanraden; een goed besteedde 58 minuten. De documentaire laat zien wat de betekenis is van het feit dat we met zijn allen de laatste paar jaar meer data gegenereerd hebben dan in de geschiedenis van de mensheid daarvoor. Politieagenten in Los Angeles rijden niet meer op goed gevoel rond maar hun patrouilleroute wordt bepaald door een algoritme op basis van een database met 13 miljoen misdaden van de afgelopen 80 jaar. Patroonherkenning gaat daarbij verder dan alleen langs plekken rijden waar al eens een misdaad is gepleegd het algoritme voorspelt ook waar nieuwe misdaden gepleegd gaan worden. De basis vormt een ander algoritme namelijk die om naschokclusters te voorspellen na een aardbeving. De seismologie en criminologie lijken dus veel van elkaar te kunnen leren. Het algoritme wordt dagelijks geupdate en leidt in het pilotgebied tot 25% minder overvallen en 12% minder inbraken.  Andere voorbeelden komen uit de geneeskunde, de beurs, reclame en sterrenkunde. De meeste data (2,5 miljard gigabytes/d) generen we tegenwoordig zelf met gmail, google, facebook, twitter enz. Voor de NSA en reclamemakers lijken de data niet beperkend te  zijn, voor de sterrenkunde wel. Mooie input voor de thematische kenniskamer over basisgegevens. O ja voor mensen voor wie 58 minuten te lang is heb ik er ook nog een van 2 minuten over hoe de stad New York big data gebruikt inclusief een voorbeeld over waterveiligheid. 

http://m.youtube.com/watch?v=EsVy28pDsYo&desktop_uri=%2Fwatch%3Fv%3DEsVy28pDsYo

http://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-24813181

Innovatie: Innovatie-estafette

Wat een heerlijke feestdag! Alles liep als de gesmeerde bliksem met als nadeel dat het al weer voorbij was voor ik het in de gaten had. Ik was in ieder geval heel blij met de zeer soepel lopende plenaire opening. Hanna Lara heeft mij later nog uitgelegd dat bewust voor een rustige podiumsetting was gekomen en dat kwam ook echt uit de verf. De combi pratende gezichten en filmpjes werkte echt heel harmonieus. Kees Langeveld was mijn held van de dag omdat hij met zware dragende stem allemaal ware dingen zij over hoe de overheid nu al bijdraagt aan een goed werkende gouden innovatiedriehoek. In de middag heb ik erg genoten van het leiden van het master debat over de zelfsturende auto. Bart van Arum en Rinie van Est zorgden voor het nodige debaterende vuurwerk en het publiek deed leuk mee. De prijs voor beste publieksdebater ging naar Brigit Staatsen (RIVM) voor het verdedigen van een stelling waar ze het niet mee eens was.  

Kennis: Heldenrol voor KNMI op Deltacongres

Deze keer was het jaarlijkse Deltacongres in de Jaarbeurs. Ook dit jaar was er weer een prima opkomst. De plenaire opening viel me eerijk gezegd wat tegen. Deze duurde met twee uur echt wat aan de lange kant. De gesprekjes deden voor mijn gevoel wat overvoorbereid aan. Een mooie en ontwapenende uitzondering vormde het podiumgesprek met Peter Heij. Ook minder prefab was het verschijnen van een demonstrant met protestbord over fijnstof. De dagvoorzitter ging daar echt heel goed mee om vond ik. Ze las het protestbord voor en verzocht de demonstrant toen vriendelijk het podium te verlaten. En......dat deed hij ook nog. Wat kan NL - ook in tijden van dreigtweets - toch heerlijk beschaafd zijn. Ook weer heerlijk genoten van de netwerkgesprekjes - zeg maar gewoon mega-reunie - op het Deltaprogramma.

Het mooiste moment was wel de KNMI-lezing over de nieuwe klimaatscenario's. Het evenementenbureau had bedacht dat het een goed idee was  het projectiescherm bij de zaalingang neer te zetten. Iedere keer als er iemand te laat binnenkwam - dat gebeurde 61 keer - werd dat aangekondigd door twee hard dichtslaande deuren gevolgd door voetstappen op de trap naar de zaal en een verschrikte blik in de ogen van de laatkomer bij entree in de zaal. Met beslagen lens heb ik de entree van laatkomer 58 vastgelegd terwijl hij ongemerkt weg wilde sluipen met wit naamplaatje. De KNMI-lezing was overigens erg goed. Albert Klein Tankink liet zich niet afleiden door klappende deuren en het vraag-antwoorddeel was een geoliede KNMI machine. Deltacoryfee Joost Schrijnen zei spontaan: " Wat een geweldig instituut dat KNMI!"  

Strategie: Eerste dag van het leeratelier Strategie

Op een dinsdag een geweldige eerste dag gehad van het 12 dagen-durende leeratelier Strategie. Al  snel bleek dat er sprake is van een goed gemêleerd gezelschap met zowel mensen van rijk, provincie als gemeenten en beleid en uitvoering en een beetje inspectie. Ter voorbereiding kregen we als leeswerk op het essay Balanceren tussen inkapseling en afstoting - over de positionering van de KIS-functie binnen organisaties. Het moge duidelijk zijn dat dit een groot feest van herkenning was. Mocht je de moeite nemen het te lezen check dan gelijk even of je het met me eens bent dat KIS vooral op de rollen/posities verbinder, verzorger zit. 

 http://www.nsob.nl/files/pdf/balanceren%20nieuw.pdf

Innovatie: Voorbereiding Master debate over de zelfsturende auto

Tijdens de Innovatie-estafette ben ik debatleider van het master debate over de zelfsturende auto. Een grote eer al heeft net 1% van de deelnemers zich vooralsnog voor deze sessie ingeschreven. Hier moet nog even wat reclame gemaakt worden denk ik. Om het geheel wat te spicen mogen de inleiders er natuurlijk ter plekke een niet al te subtiele mening op nahouden. Kortom de posities moeten wat overdreven worden. De inleiders Bart van Arum en Rini van Est hebben daarom recht op een soort van bijsluiter die aangeeft - ook voor eventueel aanwezige pers - dat zij er om debat-technische reden wat scherper dan natuurlijk in zitten. 

Innovatie: Laatste loodjes Innovatie-estafette

Nog ruim een week en de Innovatie-estafette is een feit. Afgelopen week druk bezig geweest met de laatste loodjes al zullen dat de laatste loodjes natuurlijk niet blijken te zijn. Hoe dan ook flink in de weer geweest met het afronden van de voorbereiding van de interviews met Minister en Stas tijdens de plenaire opening en sluiting. Daar zit toch een veelvoud aan tijd in van de 10 en 6 minuten die de interviews gaan duren. Maar goed met 4000 inschrijvingen mag het best een beetje kloppen wat op papier staat. 

Kennis: Directeurenconferentie TNO IenM

In een statige ruimte op de Raamweg vond het directeurenoverleg tussen TNO en IenM plaats geleid door Harry Baayen (voormalig directeur Deltares). Er werd o.a. gesproken over vraagsturing en over hoe vraaggestuurd het vraaggestuurde programma nu eigenlijk is. Hoewel het nog best lastig is nader tot elkaar te komen is er wel een hoop goede wil om het komende half jaar een flinke verbeterslag door te voeren. Samen met Karen en Paul Saager (TNO) ga ik daarmee aan de slag en gaan we voortgang in de gaten houden. To be continued!

Kennis: Presentatie Bas Kolen over verticale evacuatie

Er was niet veel maar wel een zeer divers publiek bij de presentatie van Bas Kolen over zijn proefschrift over verticale evacuatie. RIVM, KNMI, Adviescommisie Water, Unie van Waterschappen, DGRW, RWS-WVL, RLI en zeker niet in de laatste plaats KIS. Prachig om te zien dat een zwaar inhoudelijk mensen toch 45 minuten lang kan boeien. Bij mij is de boodschap in ieder geval aangekomen.....de wijnkelder gaat naar de zolder. De video-opname van de presentatie is inmiddels geupload (hoor mij nou) naar youtube en daar in volle glorie te aanschouwen voor een Austrlisch en NL publiek. Op 6 novermber bel ik met Bas in op een naar ik hoop goed gevulde Australische zaal om een uurlang in discussie te gaan over wat dit alles voor Australie kan betekenen. 

video presentation  consists of:

 

·         A welcome to the Australian audience followed by a summary of the conclusions of the thesis (4 minutes 39 seconds) http://www.youtube.com/watch?v=s1WfTIZgXmI

 

·         Extended presentation. Part1 (16 minutes 33 seconds) http://www.youtube.com/watch?v=tiBfhr09Hdc

·         Extended presentation. Part2 (16 minutes 33 seconds) http://www.youtube.com/watch?v=L8rrmdcUS1M

·         Extended presentation. Part3 (14 minutes 14 seconds) http://www.youtube.com/watch?v=8uXgMD0php4

 

Kennis: Op bezoek bij de Europa desk van Deltares

Prima bezoek aan Deltares gebracht. Mijn gastheer was Jos Brils een oude bekende en zeer energieke Europaganger die al meerdere Europese consortia heeft getrokken. Ik heb wel eens bij hem in begeleidingsgroepjes gezeten en dat was altijd prettig samenwerken. Verder gesproken met Jasper Griffioen sinds kort hoogleraar op me name ondergrondwaterachtige onderwerpen. In ieder geval geleerd dat we als IenM moeten realiseren dat de NLkennisinstituten elkaars concurenten zijn in de EU-kennisarena. Met meer dan twee NL partners in een cosortium maakt een consortium geen kans zijn projectvoorsel gehonoreerd te krijgen in Brussel is de gedachte. Er is wel eens overwogen om vanuit een stichting te particperen (meerdere NL partners tellen dan maar als een) maar dat gaat weer ten koste van de naamsbekendheid. Voor de opzet van de januaribijeenkomst voor IenM en kennisinstellingen betekent dit vooral dat IenM zelf haar Horizon 2020 ideen moet presenteren en kennisinstituten op een later moment laten reageren. Inhoudelijke discussie met enige gedetailleerd gaat plenair niet lukken omdat de kennisinstituten zich dan teveel in de kaarten laten kijken. Goed om dit nu te weten

Strategie: Rathenau lezing over de toekomst van het universitaire bestel

Op vrijdagmiddag had zich een kleine groep luisteraars - veelal man, veelal grijs, veelal pensionado - in het KIVA gebouw verzameld om over de toekomst van de universiteiten te horen. In een veel te grote U-vormige opstelling keken we eerst naar een leuk fillmpje met interviews met o.a. Bill Gates en Edward Glaeser waarop de 20 driving forces (waarvan vijf van belang voor de Universiteiten) werd ingegaan. Uiteindelijk werd een assenkruis met vier omgevingsscenario's gepresenteerd waar intens en zurig over werd gedebateerd. Daarbij werd veel onbegrip gecreeerd door omgevings- en doelscenario's door elkaar te gooien. Onze cursusdocent Jan Nekkers was in zijn nopjes toen ik de aanwezigen daar op wees. Interessant was de onzekerheid of MOOCS (massive open online courses) nu wel of geen disruptiive innovatie blijken te gaan worden. Meer leuke info over dit werk dat Rahenau samen met de VSNU uitvoert is hier te vinden.

http://issuu.com/vsnu/docs/magazine?e=8761485/3993447

Kennis: Horizon 2020

Al eerder heb ik gemeld dat ik in januari een bijeenkomst wil organiseren over benutten Horizon 2020. Donderdag hadden we de aftrap van het nieuwe dossierteam over internationale kennis. Was een prima bijeenkomst. Het blijft wel lastig om dezelfde taal te spreken, maar er zit zeker schot in. Discussiepunt blijft hoe de aan de BSR toegezegde internationale kennisagenda eruit zou moeten zien. Er blijkt wel iets van consensus te zijn over dat niemand echt zit te wachten op een reeks aan elkaar geplakte kennisvragen. Wat dan wel is nog niet echt duidelijk. Je zou kunnen denken aan een setje criteria die IenM collega's zouden kunnen gebruiken om te bezien of een kennisvraag zich leent om in de internationale kennisarena opgepakt te worden. Daarnaast zou je kennisinstituten kunnen vragen dat als ze contrafinanciering uit strategisch onderzoeksgeld of uit extra contrafinanciering willen gebruiken om scherp aan te geven op welke SKIA-vragen het onderzoek antwoord geeft. Maaar goed hier dus nog geen scherp beeld op. Donderdag ga ik bij de EU-desk van Deltares op bezoek om samen van gedachte te wisselen over de opzet van de januari-bijeenkomst. Goed beschouwd is januari al wat aan de late kant. Hoewel de calls pas 11 december uitgaan hebben kennisinstellingen elkaar op basis van concept-calls al grotendeels gevonden in consortia-in-oprichting.   

Kennis: 22 oktober presentatie Bas Kolen over verticaal evacueren

Heb al een flink aantal deelnemers van DGRW, Deltaprogramma, WVL. UvW en RLI verzameld maar er is nog plek dus aarzel je niet je alsnog op te geven voor de 22e van 8.45 uur-10.00 uur. O ja het gaat dus over verticale evacuatie en niet over verticale evaluatie zoals ik in de uitnodiging had geschreven (dank Jos). Ik heb nu gekozen voor een sequentiële Australische vertoning, anders schrik ik de Aussies af door het wat ongewenste tijdstip (daar vanaf 17.00 uur ' s middags). Heb de Australische-Nl Piet Fillet bereid gevonden om vanaf de Aussiezijde als discussieleider op te treden. Dat doen we 4 of 6 november om 7.00 uur NL-tijd (slik). Ik maak een film van de presentatie van Bas. Die kunnen ze vanaf het net plukken en wordt de 4e of 6e ook ter voorbereiding getoond. Bas en ik skypen dan in op de Australische locatie waar de film vertoond wordt. Hoewel de klok in NL pas het laatste weekend van oktober wordt verzet, ben ik nu al in totale verwarring. De collega's in Canberra wisten mij te vertellen dat daar vorige week de klok al verzet is. Daar blijkt nu alleen Queensland niet aan mee te doen (Had ik natuurlijk totaal niet in de gaten). Heb dus nu met 8 en 9 uur tijdverschil te maken en vanaf eind oktober 9 en 10 uur. Makkelijker kunnen we het niet maken.....moeilijker wel.  

Innovatie: Voorbereiding plenaire opening en sluiting Innovatie-estafette

Samen met Erika Koehler van EZ ben ik druk in de weer met de voorbereiding van de plenaire opening en sluiting van de IE2013. Kees Langeveld een van de deelnemers aan het Fosfaatketenakkoord staat al te trappelen geinterviewd te worden. Hij heeft een mooi gebalanceerde mening over het grote nut van de IE en het risicomijdend gedrag van vergunningverleners bij het verbinden van aanbieders en gebruikers van fosfaat. De CEO van IBM Europa Harry van Dorenmalen zal vooruit gaan blikken en ook ingaan op de kansen van Smart Cities. Nu moet ik mij nog gaan storten op het bedenken van goede QenA's voor Minister en Stas. De verbinding met speechschrijvers en protocol is dankzij Ferry's virtuoos gebruik van het whiteboard al lekker concreet gemaakt. Natuurlijk zal er de komende weken nog flink wat ambtelijke drukte gaan ontstaan maar het programma als geheel staat al goed in de steigers. Met al meer dan 3000 (!) inschrijvingen gaan we vast het deelnemers record van 1964 deelnemers verbreken. En niet in de laatste plaats is het bedenken en construeren van mooie filmpjes om het plenaire programma te verluchtigen bij onze Karin in goede creatieve handen. Tijd voor een tussendoor viermomentje lijkt me. Laten we nu net morgen gaan borrelen tergelegenheid van het verjaren van Hans!

Kennis: Bezoek aan Nether en PV in Brussel

Tijdens elke EU-cursus leer je dat het belangrijk is juist regelmatig in Brussel op bezoek te gaan en dan vooral niet op en neer op een dag. Vandaar dat we vanuit KIS aangevuld met DGMI en DGB voor een 1,5 daags bezoek zijn gegaan. De eerste avond hebben we met Sebastiaan den Bak van Nether gegeten. Nether is zeg maar de belangenorganisatie van de Nederlandse Universiteiten in Brussel. Deze ontmoeting gaf ons uitgebreid de kans te leren over Horizon 2020 en de inzet van Nether daarbij.  Daar op 11 december de calls voor het eerste werkprogramma (2014-2015) van Horizon 2020 uitgaan  kwam ik daar op het idee om in januari een bijeenkomst voor IenM en Kennisinstituten te beleggen om te bezien wat we aan elkaar kunnen hebben voor het benutten van Horizon 2020. Na vanwege mijn jetlag ongezellig vroeg naar bed gaan, zat ik wel weer een soort van fris aan het ontbijt. Dat fris kwam niet in de laatste plaats door de zachte dwang die Marcia uitoefende om buiten op het dakterras in een wel heel waterig zonnetje te gaan ontbijten. De tweede dag stond in het teken van een bezoek aan de permanente vertegenwoordiging. Eerst uitgebreid bijgepraat over transport en milieu en daarna geluncht met de PV collega die actief is op het dossier onderzoek en nucleaire zaken. Die gaf ons als afscheid nog een mooi overzicht in de wirwar van EU acroniemen op het gebied van kennis en innovatie. Dit moeten we echt vaker doen. Heel Nether en een deel van de PV-collega's zullen ook bij de IE2013 aanwezig zijn.

 

Australie: De omgang met aboriginals

Na aboriginals heel lang, heel verkeerd behandeld te hebben is nu de fase van het politiek correcte gedrag aangebroken. Toen ik 2010 meeging naar de inspraakevents voor het Murray-Darling River Basin-plan was het al de gewoonte om een lokale aboriginal de bijeenkomst in te laten zegenen. Nu, bij de opening van het River Symposium werden we aan een heel programma met zang en dans bloot gesteld. Best mooi trouwens, dat dan weer wel, maar  het ietwat gekunstelde wiedergutmachungsgedrag werkt daarbij wel wat op de lachspieren.

Australie: Het Beste van Nederland

Iedere ochtend voor ik op pad ging kon ik om 8.00 uur naar het Nederlandse journaal op de Australische televisie kijken. Ik zeg: "Een super service", een service die het plaats en tijd ongebonden werken nieuwe mogelijkheden biedt. 

KIS: KIS op bezoek bij de initiatiefnemers van World Food Center

Arnoud Leerling had KIS al eens getraind in de kneepjes van het netwerken en kreeg nu de meer dan verdiende kans de vruchten van zijn eigen netwerkactiviteiten te tonen. Hij nam ons mee naar Therus Gieling de initiatiefnemer van het World Food Center (www.worldfoodcenters.com). Therus liet ons in beeld en geluid zien hoe hij er in een mum van tijd in geslaagd is zijn netwerk van supporters wist uit te breiden van 2 tot 2000. Schitterend om te zien hoe de trots op een gedeeld project kennis, overheid, bedrijven en NGO's kan verbinden. 

Innovatie: Veel energie en inspiratie in tweede bijeenkomst Plastic ketenakkoord

De sessie vond plaats in - naar men daar claimt- het groenste hotel van Nederland: Court Garden in Den Haag. Bij binnenkomst was het daar even schrikken voor mij omdat het ook het hotel blijkt te zijn met de langste en smalste vergaderzaal van NL. Gelukkig kon ik hier het programma en de werkvorm nog op aanpassen. Al met al ontstond er al snel een geweldig inspirerende huiskamersfeer waarin we zowel over doelen voor in het ketenakkoord als ook over samenwerkingsingredienten voor de komende twee jaar hebben gesproken. Zo zijn we ingegaan op vragen als " Wat zijn de juridische belemmeringen en hoe tackelen we die?", "Hoe ontwikkelen we en delen we kennis?", "Hoe komen we tot business modellen?", "Hoe kan een samenwerkingsplatform er uit zien?". Super inspirerend en knap hoe collega Arnoud Passenier van zijn eigen droom een gedeelde droom maakt met voor ieder wat wils. 

Kennis: Kennismakingslunch voor kenniscoordinatoren

Afgelopen maandag heb ik geluncht met 12 zogenoemde IenM kenniscoordinatoren. Vooral om van elkaar te horen wat het zoal inhoudt om al dan niet bewust het stempel kenniscoordinator op je voorhoofd te hebben zitten. Er is een enorme verscheidenheid in taakopvatting en het was goed om dit eerst eens in beeld te krijgen. Vervolgens hebben we ook nog in beeld gebracht wat KIS voor de kenniscoordinatoren zou kunnen betekenen:

Derksen-proof  formuleren van kennisvragen (staat in KIS-dienstencatalogus, wordt door deelnemer als nuttig gezien)

·         Hulp bij opstellen kennisagenda (KIS-dienstencatalogus)

·         Maak een kennisjaaragenda voor IenM. Wanneer moet wat gebeuren aan kennisagenda’s, wanneer zijn welke deadlines voor de programmering bij kennisinstituten?

·         Roadshow langs alle MT’s opzoek naar Top 5 strategische kennisvragen in aansluiting op beleid

·         Kennisinfra binnen IenM onder de loop nemen. Wie heeft intern IenM welke kennisfunctie en welk (gebrek aan) mandaat hebben de betrokken eigenlijk?

·         Format + stappenplan voor het maken van een kennisagenda

·         Maak helder wat directies en afdelingen moeten met besluiten van het KIS-beraad en de Kenniskamer

·         Daarnaast of misschien wel bovenal. Maak overtuigend inzichtelijk aan de hand van good practices en zaken die verkeerd gaan hoe belangrijk  kennis is in het beleidsproces. Het gevoelde intrinsieke belang en niet een besluit van de BSR moet de motivatie bieden voor het werken aan kennis. Zoek ook naar de verleiding. Wat daarbij (wel) nodig is, is dat BSR en DT’s commitment geven aan de inzet op kennis.

Kennis: KiM creatief met kennisvragen

Vanochtend sessie geleid voor Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) ter inspiratie voor hun werkprogramma 2014. KiM'mers kropen als het ware in de huid van beleidsdirecteuren om te bedenken wat de impact van een aantal trends zou kunnen zijn op het IenM beleid in 2014 en verder. Het ging om de trends "ict en toenemende informatiebeschikbaarheid", "financiele krapte", toenemende aandacht voor duurzame mobiliteit" en "decentralisatie / terugtrekkende overheid". Via een tussenstap van mogelijke impact van trends naar kennisleemten op onderwerpniveau, is een vervolgens een reeks kennisvragen geformuleerd met een expliciet vraagteken. De komende weken wordt bekeken welke kennisvragen worden voorgelegd aan mogelijke opdrachgevers vanuit beleid. Was een productieve sessie die resulteerde in veelal goede aanvullingen en deels kleine overlappen met reeds vanuit de kennislijnen voorgestelde vragen voor 2014. 

KIS-werk: Vooruitblik

Met mijn vakantie in het vooruitzicht is het goed om even vooruit te blikken op wat er na de vakantie te doen is. Traditiegetrouw een maand met veel bijeenkomsten om kwistig om te gaan met door vakantie aangeboorde nieuwe energiebronnen. 

- Kennismakingslunch voor kennicoordinatoren (9/9)

- KIS-heidag (10/9)

- KiM workshop over zeg maar anticipatie op kennisvragen (11/9)

- Tweede bijeenkomst ter voorbereiding Ketenakkoord Plastickringloop. Wordt weer een mooi      -----programma! (12/9)

- KIS-beraad special over uitvoering SKIA's (13/9)

- Presentaties over mijn onderzoeksstage bij RIVM (17/9 bij RIVM, 19/9 bij IenM)

enz

Innovatie: Agepower verbindt Energieke Samenleving met innovatie

In Minnesota - een Amerikaanse staat waar verder niet zo heel veel gebeurd - zijn ze op het idee gekomen de vergrijzende bevolking als focal point van innovatie te nemen. Aangezien het cohort 60 plussers het enige cohort is dat over de hele wereld groeit, hoeft dit geen slechte gedachte te zijn. De AgePower Tech Search probeert high en low-tech innovaties die bijdragen aan gezond ouder worden te promoten.  AgePower is een incubator maar doet iets extra's door start-ups en bedrijven aan zowel klanten als medewerkers van een non-profit bejaarden-woningbouwvereniging te linken. Beginnende bedrijfjes en gevestigde partijen krijgen zo zes maanden de tijd om producten uit te testen en inzicht te krijgen in waardering van consumenten. Wellicht een goede aanpak voor het rode cluster dat zich in de regio Utrecht richt op healthy cities. 

Kennis: Telcons gaan steeds soepeler

Na een aarzelende start gaat het nu steeds soepeler met het organsieren van de telcons tussen NL en Queensland. Deze week praten we voor de tweede keer over Data & information harmonization en vindt ook een eerste gesprek plaats over Combined flood-drought risk modelling & management. Misschien zelfs nog een derde namelijk over Levee Assessment. Mocht je er nog eens mee te maken krijgen....'levee' is het correcte Engelse woord voor 'dijk'. Bij 'dike' denkt men aan een helaas tegenwoordig in Rusland niet langer veroorloofd identiteitsonderdeel. Ook met de blackberry gaat het steeds beter. Heb zelfs al een unieke manier gevonden om een telefoonnummer minder te hoeven draaien.

 

Kennis: Feuilleton over Van Vollenhoven-bier

Vanavond na enige tijd stilte weer een nieuwe aflevering van het Van Vollenhoven-feuilleton. Vanavond vond in Amsterdam bij mijn broer Wim thuis de overhandiging van het reclamebord uit 1935 (zie foto 16 juni) plaats. Voorlopig komt het bij Jan Nekkers in de huiskamer maar de eindbestemming wordt waarschijnlijk het Van Vollenhoven-museum i.o. of misschien wel Café de Engelse Reet waar op 20 november de jaargang 2013 wordt gepresenteerd van Van Vollenhoven Stout. 

Kennis: Conference call-ologie

Voor vrienden van mij die na hun beta-studie in de IT zijn beland, is het voeren van conference calls een dagelijkse bezigheid. 's Ochtends vroeg inbellen op een call met Singapore en dan 's avonds weer   met de VS.  Voor hun is het inmiddels net zo saai als een normale vergadering kan zijn en zij in inmiddels in staat om dat met een minimale verstoring van de dagelijkse routine uit te voeren. Voor mij is dat dus niet zo! Vanochtend moest ik als moderator een gesprek leiden met aan de ene kant van de lijn Lelystad (OK dat moet lukken) en aan de andere kant een vergaderruimte in Brisbane. Ik mag wel zeggen een behoorlijk stressverhogende aangelegenheid. Gelukkig sleepte de kraakheldere gebruiksaanwijzing (not!!!) van Vodafone mij er door heen.

Innovatie: Circulaire economie voor koffiedrinkers

Toen ik mij zelf stond te belonen met een heerlijke halve liter Starbucks, viel mijn oog ineens op deze GRATIS mee te nemen zak koffiedik voor in de tuin. De moest ik natuurlijk meenemen voor het milieugeweten van de directie KIS, namelijk Jos. Hoewel Jos er erg blij mee was vroeg hij zich wel af of dit Starbucks-cadeau niet in strijd is met de Kaderrichtlijn Afvalstoffen (2008). Ik zou dat niet weten, maar ik stel me zo voor dat onze ILT-collega's hier toch ook wel positief tegen over moeten staan. Ondertussen stel ik voor dat we de deze circulaire-economie-cyclus overzichtelijk houden en dat Jos een koffieplantje probeert te laten groeien op het koffiedik.

Innovatie: Inzending voor het artikel van de week - Natuurbeschermingmet een twist

Aan deze innovatie heeft vast en zeker een creatieve brainstormsessie ten grondslag gelegen. Laten we eens een nieuwe innovatieve manier bedenken om het stropen van neushoorns aan te pakken! Via een associatieboom kom je dan vast en zeker na enige omzwervingen op het idee om de eindgebruiker van tot 'medicijn' vermalen neushoornhoorn aan te pakken. En de winnende oplossing is dan om de neushoorn te verdoven en de hoorn vol te spuiten met een onuitwisbaar roze gekleurd gif waar de neushoorn geen last van heeft. De Chinese eindgebruiker dan weer wel. Die heeft dan naast zijn impotentieprobleem last van extreme misselijkheid en acute darmklachten. Wat deze innovatie dan tekortschiet aan IenM toepasbaarheid, maakt die dubbel en dwars goed met een gezonde dosis leedvermaak. 

http://www.aljazeera.com/video/africa/2013/06/2013618112422236748.html

Innovatie: Meehelpen aan organisatie plenaire opening en sluiting Innovatie-estafette 2013

Vanaf deze week heb ik er een nieuwe klus bij. Namelijk samen met Erika van EZ de plenaire opening en sluiting van de IE2013 organiseren. Een leuke klus en verder is het natuurlijk van belang om de inmiddels overdrukke collega's van de IE213 wat bij te staan. Er lagen al wat eerste ideeën en die stemmen zeer positief omdat alle verbeterpunten van de plenaire sessies van de IE2011 daarin wat mij betreft goed zitten verwerkt. Dus kort en krachtig, geen speeches, niet teveel handenschuddende mensen op het podium enz. Dat geeft de burger moed. Het blijft natuurlijk ook een lastige klus omdat zo'n programma een vergelijking met veel onbekenden is en omdat heel veel mensen hier een mening over hebben. Het lijkt dan ook niet te voorkomen dat hier op den duur een ergerniswekkende hoeveelheid aan ambtelijke drukte in gaat zitten. Iets waar ik ontzettend weinig geduld mee heb. Maar goed dat is voor latere zorg, want vooralsnog staat het programma gewoon goed in de steigers. 

Kennis: RIVM onderzoeksstage nu bijna afgerond

Deze week had ik de laatste twee interviews; één met Ruud Cino (DGRW) die RIVM relatiebeheerder is namens de directie Water en Bodem en Arjan van Drielen die bij VWS de portefeuille RIVM doet. Nu is het vooral zaak om nog voor mijn vakantie mijn presentatie af te ronden op een manier waarbij ik na terugkomst van mijn vakantie mijn eigen aanbevelingen nog kan begrijpen. Op één aanbeveling ben ik al volledig gescooped; ik wilde voorstellen een RIVM'er te detacheren bij KNMI om daar het proces rond het daar op te starten strategisch onderzoeksprogramma in te richten. Nu blijkt dat dat al gebeurd. Nou ja het was wel een goede aanbeveling zullen we maar zeggen en natuurlijk ook goed dat die gelijk opgepakt wordt. Op 17 september presenteer ik de uitkomsten 's ochtend bij RIVM en op 19 september tijdens de lunch bij IenM. Iedereen is welkom en voor de interactie ishet natuurlijk vooral leuk als IenM'ers er bij de RIVM-presentatie bij zijn en vice versa.   

Gelezen: Innovatieve Blaze fietslamp gaat in UK levens redden

Engelse innovatie voor de fiets. Hoewel 2012 weer wat minder verkeersdoden telde, blijft ook
fietsen niet zonder  gevaar. De Engelse uitvinder Emily Brooke verruilde een studie
Natuurkunde in Oxford, voor een studie Product Design in Brighton en heeft nu de Blaze
uitgevonden. Zeg maar een fietslamp die met LEDs een groene fiets zes meter vooruit op de 
op de weg projecteert. Met crowd sourcing is nu voldoende geld opgehaald om het mooi 
vormgegeven attribuut op de markt te brengen. Aan het begin van het filmpje hieronder staat
dat 79% van de fietsdoden- en gewonden valt als een fietser rechtdoor gaat en door een 
afslaand voertuig wordt aangereden. 
Ik kon dit zo snel niet echt terugvinden in het rapport waarnaar verwezen wordt, maar in NL is
 dit in ieder geval flink anders. In NL vallen bijvoorbeeld heel veel gewonden bij enkelvoudige 
ongelukken (waarbij dus geen andere voertuigen betrokken zijn). Maar goed SWOV geeft ook 
aan dat het met de registratie van fietsongelukken niet best gesteld is, dus moeten we 
voorzichtig zijn met conclusies is het idee. Hoe dan ook een mooie uitvinding die levens gaat 
redden al weten we niet precies hoeveel.

http://www.kickstarter.com/projects/embrooke/blaze-bike-light

Kennis: Onderzoeksstage bij RIVM

De relatief rustige zomerperiode geeft mij de kans nader kennis te maken met het RIVM. Ik doe daar zoals eerder in deze blog gemeld een soort van vijfdaagse onderzoeksstage naar de wijze waarop RIVM de departementen betrekt bij het vormgeven van het SOR- Strategisch Onderzoek RIVM en natuurlijk ook naar hoe dat wellicht nog beter kan. Het SOR is gericht op het op orde houden van de kennisbasis van het RIVM opdat RIVM voorgesorteerd is om beleidsgerelateerde vragen te beantwoorden die over een jaar of vijf naar verwachting actueel zijn. Het SOR lijkt daarin dus op de vraaggestuurde programma's van TNO, en het strategisch onderzoek KNMI. Deze week heb ik daartoe drie van de zes Chief Scientific Officers van RIVM geïnterviewd als mede een aantal RIVM-collega's uit de -laat ik zeggen - strategische unit en RIVM collega's die werk hebben gedaan binnen het SOR. Zonder nu al te veel te verklappen is opvallend dat VWS en IenM andere wensen lijken te hebben over hoe ze betrokken willen worden. Ook goed om te zien dat RIVM heel serieus werk maakt van het evalueren van het SOR. Zo is van het vorige vierjarige SOR in detail zichtbaar gemaakt wat het heeft opgeleverd aan wetenschappelijke publicaties en - met name voor beleidsdepartementen interessant - aan vervolgopdrachten. Op deze wijze krijg je een beeld van in welke mate het SOR helpt om een kennisbasis te creeren waar ook echt een kapitaalkrachtige vraag naar is. Sowieso een aanrader om eens informeel een paar dagen bij een andere organisatie rond te kijken. Je ziet nieuwe dingen en het zet je weer even aan het denken over hoe de zaken geregeld zijn binnen de eigen organisatie. 

Kennis: Jorie rondt stage af met een 8

Jorie Knook (Radboud Universiteit) heeft haar driemaandsstage bij KIS vandaag afgerond. Zij heeft onderzoek gedaan naar het functioneren van de Communities of Knowledge (CoKs) die ter ondersteuning van de uitvoering van de SKIA's zijn opgericht. Op basis van literatuurstudie en een reeks interviews met deskundigen heeft zij een set indicatoren afgeleid voor goed functionerende CoKs Vervolgens gebruikte zij deze indicatoren om met name de CoK voor duurzame mobiliteit aan een kritische beschouwing te onderwerpen. Haar oordeel is enerzijds mild, anderzijds valt er nog behoorlijk wat te verbeteren. Aan mij en Rob de taak om als facilitatoren van de CoK in overleg met Gert-Jan Prummel en Arjen Kapteijns - als initiatoren van de CoK - aan de slag te gaan. Zo moeten we samen met de CoK-leden de doelen en deliverables verder concreet maken en moeten we ook - dat is een makkie- volgende bijeenkomsten bij de verschillende deelnemende kennisinstituten houden. Het verslag en de zeer toegankelijke eindpresentatie zijn bij mij op te vragen. 

Innovatie: Startsessie Ketenakkoord Plastic

het idee is om het succes van het fosfaateketenakkoord te evenaren of te overtreffen en op weg naar de IE2013 een plasticakkoord te maken. Deze week heb ik de aftrapsessie begeleid en die had zeker gezien de zomerperiode een enorme opkomst. Deelnemers werden eerst getrakteerd op een peptalk van Arnoud en gingen toen in diretallen aan de slag om van een ieder (of ieders organisatie) de ambitie (lange termijn), de doelen (twee jaar) en wat je van andere nodig hebt op flap te krijgen. Hete goede nieuws was dat vrijwel alle stappen in de plasticketen vertegenwoordigd waren. Het lastige voor deelnemers is vaak nog om echt scherp te maken wat je van wie nodig hebt om je doelen te bereiken. Ook best lastig is de niet meer dan menselijke behoefte om op t=0 al aan afbakening te doen (gaat het nu om de plasticketen of om het aanpakken van de plastic soep?). Het is dan ook zaak dat dus net niet te doen en in plaats daarvan te komen tot het definiëren van kleine deelketens waar we wel wat mee kunnen (vb plastic broodzakken niet mee schredderen in het varkensvoer), Veel creativiteit loopt stuk op de waarneming dat er geen goede business case is te bedenken bij het gemengde plasticafval dat we uit zee opvissen. Het lijkt me voor de volgende bijeenkomst (12 sept) dan ook een goed idee om een creatieve sessie te doen met de juiste sprekers over hoe te komen tot gesloten of in de toekomst te sluiten business cases. Wordt vervolgd!

Kennis: Lunchsessie van afval naar grondstof

Woensdag lunchsessie voorgezeten waarin directeuren Donne Slangen en Koen de Snoo met elkaar in debat gingen over wie nu eigenlijk de verantwoordelijkheid draagt voor het hergebruik van afval. Dit gebeurde aan de hand van vier stellingen die de verantwoordelijkheid dan wel neerlegden bij het bedrijfsleven, dan wel de burger, dan wel de gemeenten, dan wel....daar komt die....IenM. ik verklap waarschijnlijk niet heel veel als ik zeg dat ze allemaal een zekere verantwoordelijkheid dragen. Het is dan ook best wel complex. ik heb in ieder geval geleerd dat bedrijfsafval (>80%) al veel meer gerecycled wordt dan huishoudelijk afval  (50%), dat er veel verantwoordelijkheid bij gemeenten zit en dat die een grote spreiding in succes laten zien. De meest succesvolle gemeenten slagen er in nog maar 90 kg/huishouden/jaar restafval over te houden, terwijl de minst succesvollen nog zo'n vijf keer zoveel per jaar op moeten komen halen. IenM ziet een rol voor zich juist daar wat aan te doen door uitgebreid in gesprek te gaan met de VNG en met de verenging van afvalverwerkende bedrijven, waarvan ik de afkorting ben vergeten. Tja ik ben dan ook al heel lang geen lid meer. Overigens is de nieuwe trend het zogenoemde 'omgekeerd' afhalen waarbij plastic, batterijen, papier en GFT thuis opgehaald wordt en waar je met je restafval naar een container moet. In Amersfoort zijn we nog niet zo ver. Ik heb dan ook een aantrekkelijk kleurrijke collectie afvalbakken in mijn achtertuin staan.

Strategie: Sessie om IenM ambitieuze doelen te formuleren

In de SKIA IenM staan uit een toen al vastgesteld missie/visie-document een zestal ambitieuze doelen voor IenM opgenomen. Al snel kwamen we erachter dat die ambitieuze doelen zo onbekend zijn onder de collega's dat velen dachten dat we die bij KIS even zelf bedacht hadden en onverhoeds in de SKIA getorpedeerd. Deze week zijn we aan de gang gegaan met een nieuwe poging om tot gedeelde ambitieuze doelen voor IenM te komen. Het was mijn taak om een cocreatiesessie te leiden met deelnemers uit toch wel alle geledingen uit IenM. Het ging uiteindelijk verrassend eenvoudig om het een soort van eens te worden rond vier aan beleidsdomeinen gerelateerde doelen en een meer gerichte op onze manier van werken en onze positie in de maatschappij. Collega's Rob en Cees gaan hier verder mee aan de gang.

Strategie: Title boosting unlimited

Van mijn tijd bij de Murray-Darling River Basin Authority wist ik mij nog te herinneren dat ondanks de amicale omgang op de werkvloer de grote van je titel er wel degelijk toe doet in Australië. Daar iedereen met twee medewerkers zich daar executive director mag noemen zat de overzijde van de tafel dan ook vol met directeuren en acting DGs. Aan de NL zijde zat het met de voorzitter van de delegatie wel snor, maar ik wilde zelf graag ook even aan title boosting doen, al is het alleen maar om de KIS-strategen wat te zieken.

Kennis: Veldbezoek in Zuid-Oost Queensland

Dinsdag was het tijd voor een welverdiend veldbezoek in het hinterland van Brisbane. Dat bracht ons naar de Wivenhoe Dam - grootste stuwmeer in de regio- en naar de Bundamba recycled water plant - waar rioolwater wordt gereinigd tot drinkwater. De Wivenhoe Dam wordt zowel gebruikt voor wateropslag in tijden van watertekort of - daarboven op- als wateropslag als maatregel om overstroming te voorkomen. Bij de overstromingen van 2011 zat de dam overvol en moesten de beheerders water laten weglopen met onnodige overstromingen tot gevolg. Althans dat vindt een flink aantal bewoners die een rechtzaak tegen de staat heeft aangespannen. Altijd goed om de zaken ook eens in het echt te zien. De recycled water plant is echt State of the Art en wordt tot schaamte van de beheerder niet gebruikt, omdat het na microfiltratie, reversed osmose en UV/waterstofperoxide- behandeling meer dan schone water als poepwater geframed is en de politiek niet door wilde zetten. Nu wordt het ultraschone water via een kilometers lange pijp in het stuwmeer gepompt waar het weer kan mengen met vogelpoep, kunstmest en bestrijdingsmiddelen.

Kennis: Samenwerking met Queensland

Maandag was het zo ver.....de gesprekken met Queensland over mogelijke samenwerking op het gebied van waterextremen (watertekort en overstromingen zeg maar). De verkennende fase van die samenwerking duurt al frustrerend lang nl zo'n twee jaar. Naast de afstand helpt het ook niet dat er in Queensland verkiezingen zijn geweest met een bijbehorende radicale departementale herindeling. Water is nu over vijf departementen verdeeld. Dat is al lastig genoeg, maar wat ook niet helpt is dat de veel van de contactpersonen van het eerste uur ontslagen zijn of elders zijn gaan werken. We startten dus min of meer met een schone lei. Dat nam niet weg dat de sfeer erg goed was en dat we elkaar al snel op inhoud vonden. Tussen nu en september wanneer het River Symposium in Brisbane plaatsvindt waar bij ook veel NL bedrijven aanwezig zijn wordt in QLD-NL duo's de mogelijkheden voor samenwerking concreet gemaakt voor zes onderwerpen: (1) Data & information hamonisation - Deals with the challenge of governments to combine data and informations of different origins (other public authorities, private businesses, NGO's) and different formats for water management and crisis management; (2) Water sensitive cities & urban drainage management - concerns approaches to further developed our cities towards climate proof cities (link met IE2013!); (3) Levee assessment - deals with exchanging practices in the regular assessment of levees and the application of new monitoring techniques (e.g. sensors) in doing these assessments; (4) Calamities & evacuation: Coordination of volunteer action, the use of social media, and creating public awareness (link met Energieke Samenleving); (5) Combined flood -drought risk modelling & management - concerns optimising water management to accomodate both types of water extremes (e.g dam management, water retention, water level management in Lake Ijsslmeer) and (6) Delivering integrated projects and communication around these projects - Deals with sharing approaches on how to obtain synergy in water projects by combining the water objective (flood protection of drought abatemeny) with other objecitives (e.g. transport, water quality, improved ecology). Als eerste echte product van de samenwerking bereiden de duo's non-papers voor die als basis dienen voor het tweede product namelijk een side-event rond het River Symposium. Onze zogenoemde gouden driehoek van bedrijfsleven, kennisinstituten en overheid gaat er in Queensland nog niet als van zelf in. In Queensland lijkt men dat liever gescheiden te houden in government to government en business to business samenwerking.

Gelezen: BMW experimenteert al op de openbare weg met chauffeurloze auto

Deze week in The Australian een artikel over de zelfsturende of chauffeurloze auto. Net als in de microloftprijsvraag in New York hebben ze in Duitsland de wet- en regelgeving even gelaten voor wat die is om innovatie mogelijk te maken. De enige voorwaarde van de Duitse overheid was dat er een chauffeur aan boord was voor het geval het zelfsturende van de auto niet geheel uit de verf zou komen. Dat bleek niet nodig al helpt zo'n reserve chauffeur natuurlijk wel om te voorkomen dat andere automobilisten van schrik de vangrail in rijden bij het zien van een lege bestuurdersstoel. Wellicht wat Duitsers naar de Innovatie-Estafette halen om te horen hoe BMW en de Duitse overheid dit samen hebben opgepakt? De foto heeft niets met BMW te maken, maar vormt een indruk van CBD (Central Business District) Brisbane waar weinig oud en veel nieuw soms best wel charmant naast elkaar staan.

Kennis: TNO-IenM bijeenkomst over vraagsturing

Donderdag verzamelde zich in flinke groep TNO'ers en een wat schril afstekende groep IenM' ers zich in de Koepelzaal om elkaar beter te leren kennen en om verbeteracties af te spreken rondom de samenwerking in de zogenoemde Vraaggestuurde Programma's. Vooraf had IenM heel wat te klagen maar als bijna de helft van de IenM deelnemers dan op het laatste moment niet op komt dagen is enige bescheidenheid en introspectie wel op zijn plaats. Hoe dan ook het was een leerzame bijeenkomst. Ik heb in ieder geval geleerd dat er verschillende beelden blijven bestaan over wat de term 'vraaggestuurd' in Vraaggestuurde Programma's betekent of zou moeten betekenen. Is IenM nu opdrachgever waaree overeenstemming moet worden bereikt over de invulling van het Vraaggestuude Programma of is IenM slechts een van de inspiratoren. Ook binnen TNO lijkt hier onderscheid te zijn tussen de rekkelijken en de preciezen. Dit onderwerp en daarnaast het afspreken van een vraagsturingsjaarcyclus inclusief koppelgesprekken zou wat mij betreft in ieder geval terug moeten komen in een nog te beleggen directeurenoverleg. Bemoedigend is dat er in ieder geval consensus is over de noodzaak meer contact met elkaar te hebben zowel bij de start van een onderzoek, als tijdens het onderzoek, als rond de fase van de kennisdisseminatie. Aan IenM zijde is daar continuïteit in de bezetting voor nodig of minimaal een goede overdracht bij personele wisseling. Het is natuurlijk uitermate frustrerend voor TNO-onderzoekers om bij aanvang van een EU-project een inzet met IenM af te spreken om ondanks tussentijds contact 3-4 jaar later niemand meer te vinden die op de uitkomsten zit te wachten. Kansrijk is het idee om te gaan experimenteren met light vormen van kennisdisseminatie als het KiM-model van Kennis aan Tafel. O ja en over de TNO-inzet tbv de Community of Knowledge Duurzame Mobiliteit niets dan lof.

Kennis: Tweede bijeenkomst Community of Knowledge Duurzame Mobiliteit

Dinsdagochtend in een veel te warme kamer was het dan zover; volle bak, enthousiaste onderzoekers, veel energie en een nieuw lid (ECN). In het slotrondje was men dan ook unaniem enthousiast bij de gedachte hier mee door te gaan. Maar het was niet alleen maar feest. Zoals in het eerder in deze blog besproken boek over kenniscocreatie al staat aangegeven...het hoort moeizaam te gaan. Het moeizame vraagpunt waarmee we aan het eind van de bijeenkomst bleven zitten is of de eerder geformuleerde doelen voor een Community of Knowledge wel passen bij de praktijk van de opdrachtgevers bij DGMI en DGB. Waar de SKIA en de community zich richten op strategische lange/middellange termijnvragen is de praktijk van alle dag dat de beleidsmedewerkers -ingegeven door de politieke actualiteit - louter denken in korte termijnvragen. Toch kostte het de aanwezige onderzoekers weinig moeite relevante lange termijnvragen te formuleren. Die komen dan natuurlijk wel voort uit aanbod en vooralsnog niet uit een gepercipieerde vraag vanuit beleid. Het gaat o.a. om de volgende vragen: (1) Welk beleid werkt? Hoe werken de verschillende beleidsinstrumenten op elkaar in bijvoorbeeld ETS, normstelling voertuigen en normstelling brandstoffen; (2) Hoe komen we tot nul emissie in de steden?; (3) Behoefte aan monitoringsinstrument om te zien of je beleid werkt en of de gewenste transitie volgens de verwachte snelheid verloopt op dat je bij beleid er een schepje bovenop kan doen als het dreigt verkeerd te gaan; (4) Met welk beleid lok je innovatie uit. We denken dat strenge normstelling als van zelf innovatie uitlokt, maar is dat wel altijd zo?; (5) Hoe zit het individuele keuze proces van burgers in elkaar, hoe ontwikkelt het gedrag en hoe is dat te sturen?

Wellicht liggen er kansen op op weg naar Horizon 2020 te bezien welke van de door de onderzoekers geformuleerde lange termijnvragen in al dan niet aangescherpte vorm ook kapitaalkrachtige kennisvragen vanuit beleid kunnen zijn en onder een Europese vlag opgepakt kunnen worden. Probleem daarbij is dan weer dat de TNO-deelnemer vanuit zijn ervaring wist aan te geven dat de EU-cie voor het thema Green Transport zich exclusief op voertuigtechniek richt en niet op voor IenM interessante vragen op het gebied van gedrag en ruimtelijk ordening. Met een beetje geluk is er nog tijd om deze zomer de EU-cie uit te leggen dat antwoorden op deze categorieën vragen nodig zijn om in aanvulling op EU wet- en regelgeving effectief nationaal beleid te voeren.

Kennis: Deze zomer onderzoeksstage bij RIVM

Gisteren met Marcel van Raay en Loek Stokx tot een (voorlopige) invulling te komen van mijn mini-onderzoeksstage bij RIVM. Het idee is een dag of vijf bij RIVM te zitten en aan de hand van interviews met o.a. de Chief Scientific Officers ideeën op te doen voor (of en) hoe opdrachtgevers te betrekken bij de invulling van het Strategisch Onderzoek RIVM (SOR) 2015-2018 dat zich richt op het toekomstproof maken/houden van de RIVM-kennisbasis. Belangrijk is in ieder geval veel oog voor verwachtingsmanagement te hebben. Is er sprake van een dialoog met de opdrachtgever of is er echt sprake van inspraak? Als het om inspraak gaat moet je namelijk wel laten zien dat je er wat meegedaan heb. Ook goed om dan gelijk even stil te staan bij hoe de SKIAs van de verschillende opdrachtgevende departementen (VWS, SZW, IenM) hierbij een rol kunnen spelen. Een deel van de oplossing kan wellicht al zitten op welk abstractieniveau je het gesprek voert. Als je praat op het niveau van (individuele) projecten dan is de neiging bij de opdrachtgever wellicht al snel om het onderscheid in korte- en lange termijn te vergeten en dan wil die alleen nog maar gaan voor korte termijn projecten waar het SOR dan weer niet voor bedoeld is. Op het niveau van thema's of grote lijnen is het risico wellicht wat kleiner. Hoewel natuurlijk veel te ambitieus wil ik als het even kan ook op zoek naar best practices bij andere kennisinstituten of departementen. Misschien kan ik via Onno een uitvraag doen in het Rijksstrategieberaad

Gelezen: Kenniscocreatie - naar productieve samenwerking tussen wetenschappers en beleidsmakers

Van Ymkje de Boer kreeg ik een exemplaar van dit nuttige boekje over kenniscocreatie. Het boekje bevat de gepopulariseerde resultaten van het NWO / Kennis voor Klimaat project INSPIRATOR. Het bevat een nuttige reeks criteria en succesfactoren voor succesvolle cocreatie en roept op tot actiegericht onderzoek in kenniscocreatieprojecten. Laat dat niet tot dovemansoren gericht zijn. Het lijkt mij geen gek idee de auteurs te vragen hier een IenM masterclass over te geven voor de beleidsdirecties en de huisinstituten.

Kennis: Impressie van de interdepartementale kennismarkt

Ook dit jaar werden we weer veroordeeld tot een reeks Pecha Kucha's (presentaties van 10 dia's in precies 200 seconden). Dat houdt er dan wel lekker de vaart in, maar voor effectieve informatie-overdracht is het toch net wat te gekunsteld. Collega Onno van Sandick zat zijn workshop over duurzame ontwikkeling met ontspanning en verve voor. Nog leuk nagepraat met Krijn van Beek (VenJ) die zeer gecharmeerd was van onze aanpak met www.padlet.com en met Frans Beijaard van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum die vertelde over hun aanpak met gecentraliseerde professionele uitbesteding.

Kennis: Landingsbijeenkomst Duurzame Bereikbaarheid Randstad - Duurzame mobiliteit

Goedgevulde zaal op de vrijdagochtend met sterke inbreng van zowel Bert van Wee (TuD) als Sjoerd Bakker (TuD). Wat highlights van uitspraken van de inleiders, maar dan in mijn eigen woorden: (1) we het bij CO2-emissiereductie voor 3/4 of meer van de techniek hebben; (2) veel beleidmakers draaien aan een knop en zijn gewend alleen naar directe effecten te kijken (en vergeten dan naar de secundaire effecten te kijken; (3). (Europese) regelgeving is en blijft het belangrijkste instrument om zuinige auto's af te dwingen. Met convenanten schieten we niets op; het snelwegennet is zo goed als af! Het gaat nu om het beheren van bestaande infrastructuur; en (4) al 30 jaar zeggen we dat er over 30 jaar op waterstof rijden.

KIS-werk: Vooruitblik

(1) Voorbespreking Australie-missie bij Buitenlandse Zaken;
(2) Community of Knowledge Duurzame Mobiliteit;
(3) Oprichtingsvergadering interne Community of Knowledge Energieke Samenleving;
(4) Conference call Nederlandse Ambassade in Canberra over Australie-missie
(5) Werksessie TNO-IenM over (verbetering) vraagsturing
(6) Faciliteren DGRW-sessie om te komen tot standpunt over organisatie Deltaprogramma na 2014

Kennis: Convenantenonderzoek bij de inspectie

Dinsdag op bezoek bij de inspectie om de tussenstand te vernemen van het onderzoek naar de effectiviteit van convenanten dat loopt vanuit het SKIA-thema Energieke Samenleving. Sowieso goed om weer eens wat nauwer samen te werken met de collega's van de inspectie. Onderzoeker Rob van de Peppel directeur van I&O research en gepromoveerd op handhaving en convenanten (oa. glastuinbouw) ging er eens goed voor zitten. Wat opvallende zaken: (1) Bedrijven vonden de inspectiedruk in de periode voor het convenant al laag (er valt dus niet veel te besparen voor bedrijven zou je zeggen, maar ....); (2) Kosten voor totstandkoming van een convenant worden door bedrijven niet als hoog ervaren; (3) Deelnemende bedrijven denken niet in pakkans maar in imago en kwaliteit; (4) Voor de inspectie zit de winst vooral in verhoogde effeciviteit per ingezette fte; (5) Er bestaat een hardnekkig beeld van systeemhandhaving als papieren tijger terwijl er als het goed is tijdens de inspectie (maar dat is niet altijd zo) ook naar de werkelijkheid achter het papier wordt gekeken. De tussentijdse aanbevelingen zijn o.a.: (1) maak als inspectie de voordelen van een convenant meer zichtbaar; (2) waardeer de status van convenanten op; (3) betrek andere inspecties bij het afsluiten van convenanten; en (4) betrek bedrijven meer bij het maken van nieuwe wetgeving.

Kennis: Feuilleton over Van Vollenhoven-bier

Al eerder berichtte ik over hoe ik op de Cursus Scenario-planning op een onverwachte link met mijn familiegeschiedenis stuitte. Gisteren nam mijn broer wat oude foto's mee. Op de foto uit ongeveer 1935 hieronder een versierde auto met Van Vollenhovenreclame. Achter het stuur mijn Opa en naast de auto mijn Oom die ik zondag weer in Australie hoop te bezoeken.

Gelezen: Balkenende bedenkt hoe Rotterdam voorop blijft lopen

Dit weekend een promo-bijlage over Rotterdam in de krant met daarin een two-pager van Jan Peter Balkenende over innovatie. Hij introduceert daarin het tot creativiteit leidende spanningsveld van vier oxymorons:

Sustainable Growth: spanning tussen houdbaarheid en groei en het denken in combinaties van maatschappelijke en economische waarde;

Reflective action: het combineren van denken en doen;

Collective responsibility: collectief draagvlak en individuele verantwoordelijkheid;

Bottom-up strategy: zoektocht naar de juiste spanning tussen het ongeleide van bottom-up strategy en het doelgerichte van strategieontwikkeling.

De reflective action en de bottom-up strategy werken bij mij het meest creativiteitsverhogend. Bij reflective action denk ik aan Duurzaam Doen en aan de oproep Arnoud Leerling aan KIS om meer te werken vanuit een 'just do it'-mentaliteit. Door te werken met pilots, experimenten en proeftuinen en daarbij vooral ook te monitoren zodat je borgt te leren van het doen. Balkenende verwijst ook nog naar een boek over de zogenoemde frontlijnsturing van Pieter Tops en Caspar Hartman over de voordelen van het handelen, denken en organiseren vanuit het primaire proces van de overheid. Wellicht nog een bron van inspiratie voor de strategievorming 2016-2020.

Bij bottom-up strategie wijst Balkenende op het belang van een combinatie van regie op hoofdlijnen en het faciliteren van lokale initiatieven. Dat klinkt als een overheidsinvulling van het omgaan met de energieke samenleving. Wellicht toevallig wijst Balkenende naar de kluswoningen in Rotterdam waarvan wij de Amsterdamse variant op bezoek hadden in de pitchsessie over leegstand. Voor de Innovatie Estafette 2013 is het naast vulling of hoofdlijnen ook de uitdaging op om weg naar november voldoende nieuwe initiatieven die nog moeten starten of die wij nog moeten ontdekken.

KIS-werk: Vooruitblik (puntsgewijs, best wel saai, echt voor de liefhebber)

(1) Werksessie SKIA's met als doel de programmering van kennisvragen bij kennisinstituten te borgen;
(2) Voorbereidend gesprek over onderhandelingen met Queensland over samenwerking op watergebied;
(3) Voorbereiding Community of Knowledge bijeenkomst duurzame mobiliteit van 18 juni
(4) Voorbereiding overleg SG
(5) Energieke samenleving: Presentatie voorlopige resultaten onderzoek naar convenanten in de handhaving
(6) Vrijdag: Landingsbijeenkomst Duurzame Bereikbaarheid Randstad-thema Duurzame mobiliteit
(7) Interdepartementale kennismarkt

Gelezen: KNAW advies over o.a. wetenschappelijke integriteit

Goed leesbaar advies is met nuchter zienswijzen als 'radicale aanbevelingen zijn onnodig' (om vertrouwen in de wetenschap te bevorderen). De KNAW lijkt echter onnodig onaardig te doen over Kenniskamers met de uitspraak '....te zeer aan het oog onttrokken en te weinig effectief doordat deze geen verankering heeft op hoog niveau in de departementen'. Over effectiviteit en aan het oog onttrokken valt natuurlijk te twisten, maar met die verankering zit het de IenM-kenniskamer wel goed met een SG als voorzitter en vier DG's als leden. De adviezen zijn verder overigens wel relevant voor IenM en sluiten goed aan bij die uit het boek van Wim Derksen. Het risico nemend het advies in eigen richting om te buigen een kleine selectie uit het advies: (1) respecteer wetenschappelijk advies als onafhankelijk en probeer het niet in je eigen richting om te buigen; (2) denk na over wanneer adviezen een peer review te laten ondergaan; (3) heb een visie over wanneer je een publieke kennisinstelling inzet en wanneer een privaat onderzoek- of consultancybureau; (4) in haar rol als adviesvrager en opdrachtgever dient de overheid de onafhankelijkheid van wetenschappelijk onderzoek te beschermen, de wetenschap de rol van honest broker toe te kennen (...en niet die van advocaat van beleidsmakers).

Gelezen: Prijsvraag voor woningen die niet gebouwd mogen worden

In de NRC van dit weekend goed verscholen in een tweepagina-artikel over microlofts dit geweldige idee van de Burgermeester van New York, Michael Bloomberg. Het idee van een prijsvraag als input voor beleidsvorming is natuurlijk niet zo heel nieuw, maar vragen om het ontwerpen van iets dat verboden is....Ja dat moet natuurlijk wel enorm veel creativiteit uitlokken. Het winnend ontwerp van een verboden microwoning van 32 m2 (40 m2 is het wettelijk minimum in NY) wordt nu in een oplage van 55 in Manhattan met een ontheffing gewoon gebouwd. Dit moet toch te kopieren zijn voor de Innovatie Estafete 2013 zou je zeggen. Noem is wat? "Ontwerp het meest duurzame personenvervoermiddel dat de weg niet op mag en de winnaar mag het toch", "Ontwerp een duurzaam woonconcept waar bij u de wettelijke bouwvoorschriften aan uw laars lapt". Denk vooral even mee, want dit kunnen we natuurlijk niet laten liggen, toch?

Kennis: KNMI legt uit hoe ze aan nieuwe klimaatscenario's werken

Tijdens een lunchlezing heeft Albert Klein Tank uitgelegd hoe KNMI nu bezig is met het maken van de nieuwe klimaatscenario's. Nieuw is vooral het rekening houden met de interactie tussen min of meer extreme weerevents; zoals eerst veel regen gevolg door aanlandige wind zodat er niet gespuid kan worden. Op de proceskant vooral aandacht voor het belang van integratie tussen klimaatscenario's en WLO-scenarios. Hoewel CPB, PBL en KNMI elkaar gevonden lijken te hebben bij het maken van de scenario's voor het Deltaprogramma lijkt dit nog geen gemeengoed te zijn. Heb collega Rob gevraagd hier aandacht aan te geven bij het werk aan de Horizonscans.

KIS: korte impressie van een teamsessie

Met Haagse KIS naar schaapsboerderij en Rijksmuseum. In dit schilderij van Mauve dat in het Rijksmuseum hangt, schaapjes uitbeeldt en tot de Haagse school behoort komt het geheel samen.