zondag 10 december 2023

Gedragsexperts adviseren over participatie en burgerbetrokkenheid

De expertsessie die ik donderdag heb voorgezeten had eigenlijk als titel Not in my backyard. Maar al tijdens de voorbereiding werd duidelijk dat de experts vonden dat deze term bij het huisvuil moet. Ten eerste, is het niet helemaal duidelijk of het NIMBY-effect wel echt bestaat. In die zin dat er lang niet altijd een correlatie wordt gevonden tussen afstand van een NIMBY-waardige activiteit en burgerweerstand. Ten tweede gaven de experts aan dat de term NIMBY nog al achterhaald is in de academische wereld. Hij berust op een foutieve aanname waarbij mensen worden gezien als kennisloos, incapabel en  onwelwillend. Deze aanname is vaak weerlegd door onderzoekers die de emoties en bezwaren van burgers uitleggen als morele zorgen die vaak over rechtvaardigheid gaan. Aan de hand van twee casussen - windmolens in Amsterdam-Noord en een afvalscheidingscentrum in Rotterdam Lombardijen - zijn we in twee groepen de diepte in gedoken. Maar niet alvorens de experts hadden benadrukt dat het probleem niet zozeer gelegen is bij weerstand bij burgers, maar bij weerstand van de overheid de inmiddels toch al enige tijd uitgekristalliseerde inzichten van hoe goede participatie en burgerbetrokkenheid eruit ziet, ook daadwerkelijk toe te passen. Au. Gelukkig kon een recent uit de academische participatiewereld naar EZK verhuisde collega het nog wat opnemen voor de overheid. Zo makkelijk is het ook niet om het goed te doen. Los van inmense capaciteitsproblemen bij met name gemeenten, is het moeilijk het juiste niveau van abstractheid/concreetheid te kiezen om burgerbetrokkenheid te organiseren. Is het te abstract dan komen alleen de professionele usual suspects, is het te concreet dan valt er vaak weinig meer met input te doen. De casus Amsterdam liet zien dat ook als je het op papier eigenlijk allemaal wel goed gedaan hebt met het organiseren van participatie dat het alsnog verkeerd kan gaan. In dit geval was het de Provincie Noord-Holland die op naar het zich laat aanzien politieke gronden, een streep door de windmolens zette. Eén van de experts labelde dit als politieke sabbotage.