Diederik Samsom heeft met Groene supermacht. Hoe Europa de wereld kan verduurzamen een overwegend blijmoedig en zeer lezenswaardig boek geschreven. Vooral interessant zijn zijn stukken over zijn Europese werkervaring. Inzichtelijk is zijn verhaal over het sneuvelen van het LIFE scenario. In dat scenario zouden de klimaatdoelen voor 2040 in plaats van met technologie alleen, deels gehaald worden door inzet op vrijwillige gedragsverandering (met name mobiliteit en ons eetpatroon). Dat zou tot 2040 voor Europa maar liefst tot een kostenbesparing van 2600 miljard geleid kunnen hebben. Maar goed het voorstel heeft het door gebrek aan politieke moed - aldus Diederik - niet gehaald in Europa. Toch blijft hij hameren op het belang van gedragsverandering 'Gedragsaanpassing zal op wereldschaal vele duizenden miljarden dollars aan investering schelen en het vormt bovendien een veiligheidsmarge mocht de technologieontwikkeling toch niet zo florissant verlopen als we hopen en de verduurzaming dus minder snel gaan'. Daarbij geeft hij wat mij betreft terecht aan 'Overheden kunnen het niet laten bij een moreel appel op ons gedrag - dat werkt niet, of zelfs averechts. Het systeem waarin wij ons gedrag vertonen moet veranderen.'
zondag 7 december 2025
Lekker bezig dat Burgerberaad!
Vorige week verscheen het advies van het Nationaal Burgerberaad Klimaat (zie link)en dat ziet er eigenlijk heel goed en inspirerend uit. Het advies bevat 23 aanbevelingen op het gebied van eten, spullen, reizen en algemeen die gesteund werden door tussen 66% en 97% van de 175 deelnemers. Met daarbij ook veel aandacht voor gedrag ('alles valt of staat bij gedragsverandering'), wel met behoud van keuzevrijheid. Mijn favoriete aanbeveling - niet die van de deelnemers- is om de autokilometers schoner te maken, te verminderen en te verduurzamen met daarbij welgemeende aandacht voor mijn stokpaardjes autobezetting en carpoolen. 'teveel mensen zitten alleen in de auto' en 'de overheid ontwikkelt een carpool en deelauto app, zowel voor privé- als zakelijk verkeer'. Wat verder opvalt is dat er voor verschillende thema's vrij veel vertrouwen lijkt te zijn in de werking van duurzaamheidslabels. De literatuur lijkt hier voor de meeste productgroepen (denk aan voedsel en kleding) wat minder enthousiast over. Labels lijken vooral iets voor de consument die toch al een milieubewuste intentie heeft en die intentie wordt vervolgens maar in beperkte mate in duurzaam aankoopgedrag omgezet. Bij elektrische apparaten (en ook huizen denk ik dan) lijken labels beter te werken; wellicht omdat de kostenbesparing op energie hier lonkt.